Safra Kesesi Belirtileri Nelerdir?
Safra kesesi rahatsızlıkları genellikle safra kanallarındaki safranın karaciÄŸer, ince bağırsak ve kese arasında dolaÅŸmasına izin veren tüplerde tıkanma olmasından kaynaklanır. KaraciÄŸerin hemen altında yer alan küçük keseciklerin adıdır. Bu kesecikler, karaciÄŸer tarafından üretilmiÅŸ safraları biriktirir ve yemek sonrasında safraları ine bağırsaklara yönlendirir. Hassas bir yapıda olan bu organda oluÅŸan hastalıkların tedavisi çok geçmeden yapılmalıdır. Aksi takdirde yaÅŸanan hastalık kiÅŸinin hayat kalitesini olumsuz etkileyebilir. Safra kesesi, vücut için önemli bir organ olmakla birlikte ameliyatla alınması gerektiÄŸi durumlarda alınması ile hastanın yaÅŸamını devam ettirmesine engel teÅŸkil etmez.
Safra Nedir?
YeÅŸilimsi ve kahverengi bir alkali sıvı olan safra kolesterol, safra tuzu ve atık ürünlerden oluÅŸur. Safranın sindirim sistemindeki en önemli görevi yaÄŸları parçalamaktır. Depolandığı yerden salgılanan safra ardından ince bağırsaÄŸa girer. Ardından sindirilen yağın sindirilen çözünürlüÄŸünü iyileÅŸtirir. Buna ek olarak da yaÄŸda çözünen vitaminleri parçalar ve emilimi kolaylaÅŸtırır.
Safra Kesesi Rahatsızlıkları
Safra kesesi rahatsızlıkları genellikle safra kanallarındaki safranın karaciÄŸer, safra kesesi ve ince bağırsak arasında dolaÅŸmasını saÄŸlayan tüplerde meydana gelen tıkanmadan kaynaklanır. Yaygın olarak görülen bu rahatsızlıklar aÅŸağıdaki gibidir:
Safra TaÅŸları (Kolelitiazis): Safra taÅŸları kum tanesi kadar küçük ya da bir golf topu büyüklüÄŸünde olabilir. Kanalların geçiÅŸ yollarının tıkanması sonucu oluÅŸan bu taÅŸlar genellikle herhangi bir belirti yaratmaz ancak ilerlemesi durumunda kesede basınca, ÅŸiÅŸmeye ve aÄŸrıya neden olabilir ve buna biliyer kolik adı verilir. Genellikle üst karın bölgesinde ya da saÄŸ kürek kemiÄŸinde oluÅŸur.
Safra Kesesi Ä°ltihabı (Kolesistit): Safra kesesi belirli nedenlerle tıkandığında iltihaba neden olur ve bu durum kolesistit ÅŸeklinde isimlendirilir. Bu durum birkaç saat içinde hızla geliÅŸim gösterebilir ya da uzun bir süre içinde de yeniden ortaya çıkabilir. Genellikle aniden baÅŸlayan bu durum 6 saatten fazla süren aÄŸrıya neden olur ve tedavisi gerçekleÅŸtirilmediÄŸinde bu iltihaplanma ÅŸiddetli hale gelir.
Safra Kesesi Çamuru: Safra kesede çok uzun süre kaldığında meydana gelen safra çamuru durumu taÅŸ oluÅŸumuna ya da kanal tıkanıklığına neden olabilir.
Safra Kesesi Kanseri: Nadir görülen bir hastalık olan safra kesesi kanseri, dış katmanlara, karaciÄŸere, lenf düÄŸümleri ve diÄŸer organlara yayılım gösterebilir.
Safra Taşı Olmadan Safra Kesesi AÄŸrısı: Bazı kiÅŸilerde kanalda belirgin tıkanma olmasa bile safra kesesi aÄŸrısı görülebilir. Bu duruma ince bağırsak ya da hassas yapılı safra yolu, kanal ile ince bağırsak arasında bulunan kasların çalışmaması, kanallardan geçen küçük ve tespit edilmemiÅŸ safra taÅŸları neden olabilir.
Safra Yolu Yaralanmaları ve Darlıkları: Safra yolundaki yaralanmalar genellikle kolesistektomi sırasında beklenmeyen manipülasyonlar sonucunda oluÅŸur. Bu oluÅŸumun tanısı için birden çok farklı yöntem uygulanabilir. Bu yöntemler bilgisayarlı tomografi ve ultrasonografidir. Bunların yanı sıra perkütan kolanjiyografi, MRCP ve ERCP gibi yöntemler de tercih edilir. Tanı aÅŸamasında hangi yöntemlerin uygulanması gerektiÄŸine doktor karar verir. Bu durumun cerrahisinde farklı seçenekler bulunur. Ancak en uygun tedavi biçimi safrayı bağırsaÄŸa en doÄŸru ÅŸekilde aktarmayı saÄŸlayacak bir süreçtir. YaÅŸanan basit bir safra kaçağıysa ve safra yolunun bütünlüÄŸünde herhangi bir bozulma olmadıysa hasta izlenir. Ancak safra yolunun bozulması durumunda safranın bağırsaÄŸa doÄŸru akmasını saÄŸlayan yeni bir yol yapılır. Bunun yapılabilmesi için en ideal yöntem Roux-en-Y hepatikojejunostomi ameliyatıdır ve uzman bir doktor tarafından uygulanmalıdır.
Biliyer Diskinezi: Safra kesesinin fonksiyonel bozulma yaÅŸaması ile oluÅŸan rahatsızlıklardan biri de biliyer diskinezidir. Dikkat çeken belirtiler arasında yemek sonrasında karın bölgesinin üst kısmının aÄŸrıması, hazımsızlık ve mide bulantısıdır. Buna ek olarak kiÅŸinin çok yaÄŸlı yemekler tüketmesi durumunda da bu aÄŸrılarda artış yaÅŸanır. Bu durumun tespiti için HIDA ya da hepatobiliyer tarama yöntemleri kullanılır. Bu tarama yöntemleri ile safra kanalları ve safra kesesinin iÅŸlevleri incelenir.
Primer Sklerozan Kolanjit: Safra kanallarının sistemlerinde görülen yaralanmalar sonucu bazı sertleÅŸmeler görülebilir ve bu durum da sklerozan kolanjit olarak adlandırılır. Nedeni tam olarak bilinmeyen bu hastalıkta hastaların genelinde tam belirti gözlemlenmez. Ancak bazı vakalarda kaşıntı, yüksek ateÅŸ, sarılık ve üst karın bölgesinde aÄŸrı ÅŸeklinde belirtiler gözlemlenebilir. Ayrıca sklerozan kolanjit karaciÄŸer kanseri riskini artıran bir hastalıktır ve tedavisinin kısa sürede gerçekleÅŸtirilmesi önemlidir.
Safra Kesesi Sorunları Ä°çin Risk Faktörleri
Her hastalıkta olduÄŸu gibi safra kesesi sorunlarında da bazı risk faktörleri bulunur. Bu risk faktörleri aÅŸağıdaki gibidir:
- Cinsiyet (Bu durumun yaÅŸanma oranı kadınlarda daha yüksektir.)
- YaÅŸ (40 yaÅŸ ve üzerinde olmak da riski artırır.)
- Ä°deal kilonun üzerinde olmak ve obezite
- Hızlı kilo kaybının yaşanması
- Diyabet
- Gebelik
- Hareketsiz yaÅŸam
- Genetik
- Östrojen içeriÄŸi yüksek olan ilaçlar
- Yanlış beslenme alışkanlıkları
Safra Kesesi Rahatsızlıklarının Belirtileri Nelerdir?
Safra kesesi rahatsızlığının belirtileri her hastada farklı gözlemlense de genel olarak aÅŸağıdaki gibidir:
- Ağrı
- Mide bulantısı ya da kusma
- Yüksek ateÅŸ ya da titreme hali
- Uzun süren ishal
- Sarılık ya da sarı renkli cilt
- Açık renkli dışkı ve koyu renk idrar
Safra Kesesi Hastalıkları Kimlerde Görülür?
Tedavisine geç baÅŸlanan safra kesesi rahatsızlıklarında aÄŸrılar karın ve sırt bölgesine yayılabilir. Bu aÄŸrıların 4-5 saatten uzun sürmesi de safra kesesinde deformasyon yaÅŸandığının bir göstergesidir. Bunun yanında hastanın yaÄŸlı yemekleri aşırı miktarda tüketmesi de sindirim sorunları ile birlikte aşırı rahatsızlığa neden olabilir. Bu durumun tanısında ultrasonografi yöntemi kullanılır. Safra kesesi rahatsızlıklarının sıklıkla görüldüÄŸü hastalar aÅŸağıdaki gibidir:
- Diyabet rahatsızlığı yaşayanlar
- 60 yaÅŸ ve üzeri kiÅŸiler
- Östrojen içeriÄŸi bulunan ilaçları kullanan hastalar
- Ailesinde safra kesesi rahatsızlığı bulunanlar
- Karaciğer hastaları
- Obez kiÅŸiler
Safra Kesesi Hastalıkları için Alınması Gereken Önlemler
Safra kesesinde yaÅŸanan rahatsızlıkları önlemek ve daha saÄŸlıklı bir yaÅŸam sürmesini saÄŸlamak adına dikkat edilmesi gereken bazı noktalar bulunur. Bu noktalar ise ÅŸöyledir:
- Safra kesesinde taÅŸ oluÅŸumu gibi bir durumun erken dönemde tespit edilmesi ve gereken tedavi sürecinin planlanması
- Aşırı yaÄŸlı yemeklerin tüketilmemesi
- Hamur iÅŸlerinin az tüketilmesi
- Meyve sebze tüketimine ağırlık verilmesi
- Åžeker ve karbonhidrat tüketiminin azaltılması
Safra Kesesi Diyeti
Dengeli beslenme rahatsızlığı geçirmez ancak kiÅŸinin genel saÄŸlığını korumada yardımcı bir etki sunar. Safra kesesi rahatsızlıklarını artıracak gıdalar trans yaÄŸlar, iÅŸlenmiÅŸ gıdalar, beyaz ekmek, ÅŸeker ve rafine karbonhidratlar ÅŸeklinde sıralanabilir. Ancak hastalar lif bakımından zengin yiyecekler tüketebilir ve saÄŸlıklı yaÄŸları kullanmaya özen gösterirse daha saÄŸlıklı bir yaÅŸam sürebilir.
Safra Kesesi Rahatsızlıkları Teşhisi
“Safra kesesi rahatsızlığı belirtileri nelerdir?” sorusu kadar bu rahatsızlığın nasıl teÅŸhis edileceÄŸi merak edilen konular arasındadır. Safradan kaynaklı hastalığın türünü belirlemek ve ortaya çıkacak komplikasyonları tespit etmek amacıyla görüntüleme ve laboratuvar testlerinden yardım alınır. TeÅŸhis aÅŸamasında kullanılan testler ve görüntüleme yöntemleri aÅŸağıdaki gibidir:
- Ultrason ve BT taramaları
- MRI ve Endoskopi çeÅŸitlerinden biri olan ERCP
- Kan testleri
Safra Kesesi Rahatsızlıkları Tedavisi
Safra kesesi rahatsızlıkları için kullanılan tedavi seçeneklerinden en önemlisi cerrahi iÅŸlemdir. Bunun yanında ilaç tedavisi de kullanılır.
Ne Zaman Bir Doktora Başvurulmalı?
KiÅŸide 4-5 saat oyunca geçmeyen saÄŸ üst karın aÄŸrısı, ateÅŸ, mide bulantısı ya da kusma, dışkılamada farklılık varsa acil olarak doktora baÅŸvurulmalıdır. KiÅŸiler ayrıca “Safra kesesi rahatsızlığı gaz yapar mı?” sorusunun yanıtını da merak eder. Safra kesesinde yaÅŸanan problemler gaz ve ÅŸiÅŸkinliÄŸe neden olabilir ancak yukarıda belirtilen daha ciddi semptomlar halinde hemen doktora baÅŸvurulmalıdır.
Safra Kesesi Rahatsızlıkları Tedavisi için bilgi talep formu doldurarak bize ulaÅŸabilirsiniz.
Yorum Ekle
