Yeterli D vitamini almak saÄŸlıklı kemikler ve diÅŸler için çok önemlidir. Çocuklarda D vitamini eksikliÄŸi, kemiklerin zayıf ve yumuÅŸak olduÄŸu ve deforme olabileceÄŸi raÅŸitizm adı verilen bir duruma yol açabilir. YetiÅŸkinlerde düÅŸük D vitamini seviyeleri osteoporoz veya kemiklerin incelmesi riskinizi artırabilir. Ancak D vitamini kemik saÄŸlığından çok daha fazlası için önemlidir. D vitamini ÅŸu durumlarda rol oynayabilir:
“D vitamini eksikliÄŸi nedir?” sorusu merak edenler için ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir:
D vitamini vücudumuz için en önemli vitaminlerden biridir ve daha da iyisi dışarı çıkıp güneÅŸin tadını çıkararak bu vitaminin faydalarını alabilirsiniz. Bu yararlı vitamin diÅŸlerinizi, kemiklerinizi ve kaslarınızı saÄŸlıklı tutmak için yediÄŸiniz gıdalardan kalsiyum ve fosfat emilimini saÄŸlar. Peki D vitamini eksikliÄŸi neden olur? Yeterince güneÅŸ ışığı alınmazsa veya D vitamini açısından zengin besinler tüketilmezse D vitamini eksikliÄŸi yaÅŸanır.
Pek çok insanda D vitamini eksikliÄŸi belirtileri görülmez veya yalnızca yorgunluk, genel aÄŸrılar gibi belirsiz ÅŸikayetler yaratır. D vitamini eksikliÄŸinin belirtileri genellikle belirsiz olduÄŸu için sorun gözden kaçabilir. Özellikle kemik deformitelerine sebebiyet veren ciddi eksikliklerde tanıya daha kolaydır. Birçok insan düÅŸük D vitamini seviyelerine sahiptir ancak vitamin eksikliÄŸi olarak sınıflandırılacak kadar deÄŸildir. D vitamini seviyeleriniz eksik seviyelerin üzerindeyse ancak yine de normalin altındaysa herhangi bir semptomunuz olmasa bile yine de D vitamini takviyesi yapmalısınız.
Bebeklerde D vitamini eksikliÄŸi belirtileri kramplar (kas spazmları), nöbetler ve solunum güçlükleri olabilir. Bu problemler bebeklerde D vitamini eksikliÄŸi ve düÅŸük kalsiyum seviyeleri ile ilgilidir. Bu nedenle bebeklerde D vitamini eksikliÄŸi belirtisi iyi gözlemlenmelidir. Bebek D vitamini eksikliÄŸi yaşıyorsa gerekli tedavi süreci baÅŸlatılmalıdır.
Çocuklarda D vitamini eksikliÄŸi ÅŸiddetliyse bu durum raÅŸitizme neden olur. Bunun yanı sıra çocuÄŸun büyümesi yavaÅŸtır, diÅŸ çıkarma dönemi geç baÅŸlar ve D vitamini eksikliÄŸi olan çocuklar enfeksiyonlara daha yatkındır. Åžiddetli vakalarda solunum semptomları ortaya çıkabilir. Zayıf göÄŸüs kasları ve yumuÅŸak göÄŸüs kafesi nedeniyle solunum etkilenebilir. RaÅŸitizm çok ÅŸiddetli yaÅŸandığında da kalsiyum seviyelerinin düÅŸmesine neden olabilir. Bu kas kramplarına, nöbetlere ve nefes alma zorluklarına yol açabilir. Nadiren aşırı derecede düÅŸük bir D vitamini seviyesi kalp kasının zayıflığına (kardiyomiyopati) neden olabilir.
Bazı insanlar genel bir yorgunluktan, belli belirsiz aÄŸrı ve sızılardan ve genel olarak iyi olmama duygusundan ÅŸikâyet eder. Daha ÅŸiddetli eksiklikte ise daha ÅŸiddetli aÄŸrı ve ayrıca güçsüzlük olabilir. Kas güçsüzlüÄŸü, merdiven çıkmada, yerden veya alçak sandalyeden kalkmada zorlanmaya neden olabilir veya kiÅŸinin sallanarak yürümesine neden olabilir.
D vitamini eksikliÄŸi belirtisi ile raÅŸitizm (yetiÅŸkinlerde osteomalazi olarak adlandırılır) görülebilir. RaÅŸitizm kemikleri etkileyen bir durumdur. YumuÅŸak ve zayıf olmalarına neden olarak genellikle ÅŸekil bozukluklarına ve kırıklara yol açar. Ancak vücudumuzun yeterli D vitaminine ihtiyaç duyan tek parçası kemiklerimiz deÄŸildir. D vitamini eksikliÄŸi kas zayıflığı ve yorgunluk da yaratır. Çalışmalar D vitamini eksikliÄŸinin bağışıklık sisteminin bozulmasına neden olacağını da gösterir. Beyindeki D vitamini reseptörleri beyin hücrelerinin sinyalleri alıp iÅŸlemesine yardımcı olur. Yani D vitamini eksikliÄŸi beynin iletiÅŸim ÅŸeklini etkileyebilir.
“D vitamini eksikliÄŸi hangi hastalığa yol açar?” sorusu merak edenler için ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir:
YetiÅŸkinlerde uzun süre görülen D vitamini eksikliÄŸi; kas güçsüzlüÄŸü, kemik erimesi, düÅŸme ve kemik yapısında bozukluÄŸa yol açar. Bu eksiklik çocuklarda da raÅŸitizm adı verilen D vitamini eksikliÄŸi hastalığı görülmesine neden olur.
“D vitamini eksikliÄŸi nelere yol açar?” sorusu kadar bu vitamine ne kadar ihtiyaç duyulduÄŸu da merak konusu. D vitamini bazen 'güneÅŸ ışığı vitamini' olarak bilinir. GüneÅŸ ışığına maruz kaldığınızda cildinizde doÄŸal D vitamini üretilir. GüneÅŸin yetersiz olduÄŸu mevsimlerde mutlaka takviye olarak ve yalnızca doktor onayı ile alınmalıdır. Bazı insan grupları düÅŸük D vitamini riski altındadır. AÅŸağıdaki durumlarda tüm yıl boyunca D vitamini takviyesi almanız önerilir:
D vitamini eksikliÄŸi tedavi için Dünya SaÄŸlık Örgütü yetiÅŸkinler tarafından alınması gereken takviyeyi 400-800 IU, yenidoÄŸan bebeklerde 400 IU ve 65 yaÅŸ üstü kiÅŸilerde ise 15 mg (600 UI) olarak tavsiye eder. Bu takviyeler kandaki D vitamini seviyesine bakılmaksızın önerilen oranlardır.
D vitamini eksikliÄŸi hastalıkları Türkiye’de yapılan araÅŸtırmalara göre her 10 kiÅŸiden 9'unda D vitamini eksikliÄŸi görülmekte. Vücudunuz sadece doÄŸrudan güneÅŸ ışığına maruz kaldığında D vitamini üretebilir. Bu bazı insanlar için yaz aylarında mümkün olabilir ancak daha karanlık kış aylarında herkes için zorlaşır. Fazla dışarı çıkmayan, koyu tenli veya hayvansal ürünler yemeyen kiÅŸilerde doÄŸal olarak D vitamini eksikliÄŸi riski daha fazladır. Bu nedenle uzmanlar özellikle sonbahar ve kış aylarında herkesin D vitamini takviyesi almasını tavsiye etmekte. D vitamini eksikliÄŸi bunun dışında veganlarda, güneÅŸ ışığına maruz kalmayan kiÅŸilerde, daha koyu tenli insanlarda ve 50 yaÅŸ üstü olanlarda görülür.
Besinler çok az D vitamini içerir. Peki D vitamini hangi besinlerde var? İşte bu besinler:
Durumun teÅŸhisi belirtiler, yaÅŸam tarzı ve tıbbi geçmiÅŸinizden ÅŸüphe duyulması ile gerçekleÅŸir. Tam tanı ise basit bir kan testi ile gerçekleÅŸir.
“D vitamini eksikliÄŸi nasıl giderilir?” diye merak ediyorsanız en etkili tedavi D vitamini takviyesi almaktır. D vitamini enjeksiyon veya ilaç (sıvı veya tablet) olarak da verilebilir. Doktorunuz genel durumunuzu, yaşınızı, eksikliÄŸin seviyesini gözden geçirerek dozu ve en iyi tedavi programını planlar.
DiÄŸer bazı ilaçları alıyorsanız, böbrek taşı, bazı böbrek hastalığı türleri, karaciÄŸer hastalığı veya hormonal hastalığınız varsa, yüksek kalsiyum seviyesine veya belirli kanser türlerine sahipseniz mutlaka bir uzman görüÅŸü almalısınız.
“D vitamini eksikliÄŸi ne yemeli?” diye merak ediyorsanız iÅŸte yapabilecekleriniz: Diyetinizi doÄŸal D vitamini kaynaklarıyla zenginleÅŸtirin. D vitamini takviyesi alın. Daha fazla güneÅŸ ışığına çıkın.
“En yaygın D vitamini eksikliÄŸi belirtileri nedir?” diye merak ediyorsanız D vitamini eksikliÄŸi laboratuvar bulguları yaratan en yaygın belirtiler ÅŸunlardır:
D vitamini eksikliÄŸi tedavisi için bilgi talep formu doldurabilirsiniz.
Kanınızdaki 25-hidroksivitamin D konsantrasyonunu ölçmek D vitamini eksikliÄŸini belirlemenin en iyi yoludur. Bu nanomol/litre (nmol/L) veya nanogram/mililitre (ng/mL) cinsinden ölçülür. 20 ng/mL ile 50 ng/mL arasındaki bir seviye saÄŸlıklı bir aralıktır. 12 ng/mL'den az tespit edilirse D vitamini eksikliÄŸiniz var demektir.
Tam kan sayımı genel saÄŸlığınızın anlık görüntüsünü veren yaygın bir kan testidir. Vitamin eksiklikleri de dahil olmak üzere bir dizi saÄŸlık durumunun belirlenmesinde yardımcı olabilir.
D vitamininin insan beynine nasıl etki ettiÄŸi hala araÅŸtırılmakta. Ancak beyninizin D vitamini reseptörleriyle dolu olduÄŸu bilinen bir gerçek. Bunlar vücudunuzun geri kalanıyla iletiÅŸim kurma eylemleri de dahil olmak üzere bir dizi iÅŸlevin yerine getirilmesine yardımcı olur. D vitamini düzeylerinin beynin öÄŸrenme, hafıza ve ruh halini yöneten kısımlarını etkileyebileceÄŸi düÅŸünülmektedir.
“D vitamini eksikliÄŸi saç dökülmesi yapar mı?” diye merak ediyorsanız hem D vitamini eksikliÄŸi hem de D vitamini fazlalığının saç dökülmesine neden olabileceÄŸini bilmelisiniz.
D vitamini eksikliÄŸi cilde etkisi kuru, kırmızı ve kaşıntılı bir cilt yaratmasıdır. D vitamini alımı bu tür cilt problemlerini tedavi etmenize yardımcı olabilir. Ayrıca cilt döküntülerini azaltabilir. D vitamini aynı zamanda bir cilt rahatsızlığı olan egzama tedavisinde de faydalıdır.
“D vitamini eksikliÄŸi için neler yemeliyiz?” diye merak ediyorsanız somon, kılıçbalığı, ton balığı, D vitamini ile zenginleÅŸtirilmiÅŸ portakal suyu, D vitamini ile güçlendirilmiÅŸ süt ve bitki sütleri, sardalya, sığır karaciÄŸeri, yumurta sarısı ve kuvvetlendirilmiÅŸ tahıllar tüketmeye özen göstermelisiniz.
D vitamini vücuttaki fosfat ve kalsiyumu düzenlemeye yardımcı olur. Bu besinler kemik, diÅŸ ve kas saÄŸlığı çin gereklidir. D vitamini eksikliÄŸi, çocuklarda raÅŸitizme ve yetiÅŸkinlerde de osteomalaziye neden olur.
D vitamini alan ve kan seviyeleri normale dönen kiÅŸilerin kan seviyeleri düÅŸük kalanlardan daha fazla kilo verdiÄŸi bazı araÅŸtırmalarla bulunmuÅŸtur. “D vitamini eksikliÄŸi kilo yapar mı?” diye merak ediyorsanız D vitaminini saÄŸlıklı bir aralıkta tutmalısınız.
Yeterli D vitamini almayan bebeklerde eksiklik görülür. D vitamini seviyeleri düÅŸük olduÄŸunda bebekler kemiklerin büyümesini ve geliÅŸmesini etkileyen raÅŸitizm riski altındadır. BebeÄŸinize günlük bir doz damla vererek yeterli D vitamini almasını saÄŸlayabilirsiniz.
Balık karaciÄŸeri yağı, yaÄŸlı balıklar ve yumurtaların hepsi D vitamini içerir. Ancak diÄŸer pek çok gıda onu doÄŸal olarak içermez, bu nedenle çoÄŸu D vitamini ile takviye edilir. Bu nedenle gebelik sürecinde D vitamini seviyesi kontrol ettirilmeli ve uzman görüÅŸü alınmalıdır.
Aslında D vitamini eksikliÄŸi hem kadınlarda hem de erkeklerde kısırlığa neden olabilir. Yapılan çalışmalarda polikistik over sendromlu kadınlarda D vitamini eksikliÄŸinin, rahim miyomlarının yanı sıra rezervlerinde azalma ile iliÅŸkisi olduÄŸu ortaya konmuÅŸtur. Erkeklerde sperm sayısını ve morfolojisini etkilediÄŸi öne sürülmüÅŸtür.
D vitamini eksikliÄŸi hem fiziksel hem de zihinsel saÄŸlığı etkileyebilir ancak birçok insan farkında olmadan düÅŸük D vitamini seviyelerine sahiptir. EksikliÄŸin fiziksel belirtileri arasında genellikle dizlerde, bacaklarda ve kalçalarda ortaya çıkan romatoid artrit aÄŸrısı da dahil olmak üzere eklemlerdeki kas aÄŸrıları sayılabilir.
Bu sorunlardan biri ağız kokusudur (kötü nefes). Temel makro ve mikro besinler içermeyen bir diyet ÅŸunlara yol açabilir: D vitamini eksikliÄŸi (ağız kokusuna yol açan diÅŸ eti hastalığı) C vitamini eksikliÄŸi (ağız kokusuna yol açan diÅŸ eti kanaması)
Bulgularımız ÅŸiddetli D vitamini eksikliÄŸi ile görsel hafıza azalması arasında bir iliÅŸki olduÄŸunu ancak sözel hafıza azalması ile bir iliÅŸki olmadığını gösterebilir. Bu nedenle bir uzman tarafından deÄŸerlendirilmelidir.
BaÅŸ dönmesi, yorgunluk ve beyin sisi ile birlikte D vitamini eksikliÄŸinin yaygın bir belirtisidir. Sürekli başınız dönüyorsa D vitamini seviyenizi kontrol ettirmelisiniz. Yetersiz D vitamini kan basıncının ve sıvı dengesinin korunmasında rol oynadığı için baÅŸ dönmesine neden olabilir.
D vitamini eksikliÄŸi baÅŸ aÄŸrısıyla baÄŸlantılıdır çünkü iltihabı ve nöronlarınızın nasıl çalıştığını etkileyebilir. Takviye almak, baÅŸ aÄŸrılarının meydana gelme sıklığını azaltabilir.
DüÅŸük D veya B-12 vitamini seviyeleri bazı insanlarda mide bulantısına neden olabilir.
D vitamini eksikliÄŸi nedeniyle kırmızı, kuru ve kaşıntılı bir cilt yaÅŸayabilirsiniz. D vitamini alımı ile bu tür cilt problemlerini azaltabilirsiniz.
Yapılan bazı araÅŸtırmalar daha düÅŸük bir D vitamini seviyesi, düzensiz bir döngüye sahip olma olasılığının 13.3 katı ile iliÅŸkilendirmekte.
D vitamini eksikliÄŸi, kalp hastalığı ve yüksek tansiyon (hipertansiyon) riskinde artış ile baÄŸlantılı olabilir.
Kimyasal peeling gibi iÅŸlemler lekelerin görünümünü azaltabilir ancak dikkatli uygulanmalıdır.