Çocuklarda Besin Alerjileri
Ispanak ve brokoli gibi besinler söz konusu olduÄŸunda hemen hemen her çocuk seçicidir ve yemeyi reddeder. Yine de seçiciliÄŸin bazı çocukların belirli yemekleri yemeyi reddetmesiyle hiçbir ilgisi yoktur. Bu durum çocuklarda yaygın olarak görülen besin alerjisi kaynaklı olabilir. Ancak çoÄŸu ebeveyn çocuk gıdayı ilk kez tüketip tepki verene kadar gıda alerjisi hakkında bilgi sahibi olamaz. Bu nedenle ebeveynler baÅŸta olmak üzere çocuÄŸun bakımından sorumlu olan herkesin ve öÄŸretmenlerin çocuklarda besin alerjileri belirtilerine karşı bilgili olması önemlidir.
Besin Alerjisi Nedir?
Besin alerjisi, çocuÄŸun vücudunun bazı yiyecekler karşısında olumsuz bir bağışıklık reaksiyonu vermesidir. Bu bağışıklık sistemini etkilemeyen bir gıda intoleransından tamamen farklıdır. YaÅŸanan gıda alerjisinin ÅŸiddeti çocuk özelinde farklılık göstermekle birlikte hafif yaÅŸanır ya da hayati tehlikeye neden olabilecek ÅŸiddette olabilir. Çocuklarda en yaygın gıda alerjileri ÅŸunlardır:
- BuÄŸday
- Deniz ürünleri
- Fındık
- Soya
- Süt
- KuruyemiÅŸ
- Yumurta
Besin Alerjisinin Belirtileri Nelerdir?
Gerçek bir gıda alerjisi çocuÄŸunuzun solunumunu, bağırsak sistemini, kalbini ve cildini etkileyebilir. Besin alerjisi olan bir çocuk besini tükettikten birkaç dakika ya da 1 saat sonra aÅŸağıdaki belirtilerden bir veya daha fazlasını geliÅŸtirir. Ä°ÅŸte bu besin alerjisi belirtileri:
- Ağız ve kulak çevresinde kaşıntı
- Ağızda tat değişimi
- BaÅŸ dönmesi ya da sersemlik
- Ciltte kırmızı ve kaşıntılı şişlik (kurdeşen)
- Dudak, dil ve / veya yüzde ÅŸiÅŸme
- Hapşırma
- Hırıltı
- Ä°shal
- Karın ağrısı
- Egzama
- Kusma
- Mide bulantısı
- Nefes darlığı, nefes almada zorluk
- Öksürük
- Tıkanıklık, burun akıntısı
Gıda Alerjisinin Şiddetli Belirtileri
Anafilaksi ciddi bir alerjik reaksiyondur. Hayatı tehdit eder. Belirtiler ÅŸunları içerebilir:
- Baygın, sersemlemiş veya kafası karışmış hissetmek
- Bilinç kaybı
- Boğaz kapanıyormuş gibi hissetmek
- Bulantı, kusma veya ishal
- Kalp atışının hızlı ve zayıf olması
- Kan basıncında aniden düÅŸmesi ve baÅŸ dönmesi
- Nefes almada zorluk, nefes darlığı veya hırıltı
- Nöbet
- Seste kısılma ya da konuÅŸmada güçlük çekme
- Cildin soğuk, nemli ya da mavi olması
- Yüz, dudaklar, dil ve boÄŸazın ÅŸiÅŸmesi
Anafilaksi tıbbi bir acil durumdur. ÇocuÄŸunuzun anafilaksi olduÄŸundan ÅŸüpheleniyorsanız, hemen tıbbi bir yardım almalısınız.
Çocuklarda Alerjiyi Tetikleyen Besinler Nelerdir?
Çocuk ve bebeklerde besin alerjisi olduÄŸunda bağışıklık sistemi bu duruma aşırı tepki vererek alerjik semptomlar üretir. Çocuklarda alerjiyi tetikleyen besinler ÅŸöyledir:
- Balık ve kabuklu deniz ürünleri
- BuÄŸday
- Ä°nek sütü
- Soya
- Yer fıstığı ve kuruyemişler (ceviz, badem, kaju, Antep fıstığı)
- Yumurta
Çocuklarda Besin Alerjisinin Tanısı Nasıl Konur?
“Bebeklerde besin alerjisi nasıl anlaşılır?” sorusu merak edilen konu baÅŸlıkları arasındadır. ÇocuÄŸunuzda besin alerjisi varsa doktor fiziki muayene ve kapsamlı testler uygular. Ayrıca alerjik semptomlardan önce yenen yiyecekler hakkında da detaylı öykü alır. Doktor fiziki muayene ve öykünün ardından kesin bir teÅŸhis koymak için bazı testler ister. Bu testler ÅŸöyledir:
Deri Testi (Prick Test): Deri testi gıdalar, polenler veya hayvan tüyü gibi alerjenlere karşı IgE antikorlarını ölçer. Bu test cilde seyreltilmiÅŸ alerjenin az miktarda sürülmesi ile uygulanır. ÇocuÄŸun alerjisi olması durumunda 15 dakika sonra ciltte küçük kabarık ÅŸiÅŸlik görülür.
Kan testi: En sık kullanılan kan testi RAST (radyoalergosorbent testi) olarak adlandırılır. Deri testleri yapılamadığında veya deri testinden sonra gıda alerjisi hakkında hala sorular varsa kan testleri kullanılabilir. Testin pozitif çıkması her zaman belirli bir alerjiye iÅŸaret etmez. Bu nedenle pozitif çıkan sonuç mutlaka çocuÄŸun tıbbi öyküsünü bilen bir uzman tarafından yorumlanmalıdır.
Çocuklarda Besin Alerjisi Tedavisi Nasıldır?
“Besin alerjisi nasıl geçer?” sorusu da ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir:
Tedavinin amacı semptomlara neden olan gıdalardan uzak durmaktır. ÇocuÄŸunuzun bu besinleri veya o besin grubundaki diÄŸer benzer besinleri yememesi çok önemlidir. ÇocuÄŸunuzu emziriyorsanız bu gıdalardan da kaçınmanız gerekip gerekmediÄŸi konusunda çocuÄŸunuzun doktoruyla mutlaka konuÅŸmalısınız. Tedavi sürecinde çocuÄŸunuz belirli yiyecekleri yiyemiyorsa doktor tarafından takviye verilebilir. Åžiddetli reaksiyon gösterme riskine sahip olan çocuklar her zaman 2 epinefrin otoenjektörü taşımalıdır. Bu ÅŸiddetli reaksiyonların semptomlarını durdurmaya yardımcı olur.
Besin Alerjisinde Ä°laç Tedavisi Var mıdır?
Çocuk ve bebeklerde besin alerjisi tedavisinde kullanılan ve bulguların ortaya çıkmasını engelleyen herhangi bir ilaç bulunmaz.
Besin Alerjisi İzlemi Nasıldır?
6 aylık bebeklerde alerji belirtileri ve daha büyük çocuklarda gözlemlenen belirtiler düzenli olarak alerji uzmanı tarafından takip edilmelidir. YaÅŸanan inek sütü, buÄŸday, soya ve yumurta gibi besin alerjisi erken çocukluk ya da okul çağı döneminde kaybolur. KuruyemiÅŸ gibi bazı besin alerjileri de daha büyük yaÅŸlarda kaybolur ya da kiÅŸinin yaÅŸamı boyunca devam edebilir. Bu süreçte aile ve çocuk tüketilen besinler konusunda bilinçli olmalıdır. Besine ağır alerjik reaksiyon gösteren çocuklar yanlarında mutlaka epinefrin (adrenalin) hazır enjektör bulundurmalıdır. Ayrıca çocukların alerjiyi belirten bileklik takması ya da kimlik taşıması da saÄŸlanmalıdır.
Çocuklarda Besin Alerjisinin Tedavi Edilmemesi Durumunda Ne Olur?
Çocuk ve bebeklerde besin alerji belirtileri tedavi edilmediÄŸinde çocuÄŸun saÄŸlıklı beslenme rutini bozulur ve çocukta geliÅŸimsel sorunlar yaÅŸanır. Tedavi edilmeyen besin alerjisi ayrıca besin reddine, ishale, kusmaya, iÅŸtahsızlığa, karın aÄŸrısı ve kabızlığa da neden olur. Cilt üzerinde etkiler yaratan alerjiler de çocuÄŸun cilt sorunları yaÅŸamasına ve bu nedenle hayat kalitesinin düÅŸmesine sebebiyet verir. Besin alerjisi fark edilmediÄŸinde ya da tedavisi geciktirildiÄŸinde anaflaksi durumu yaÅŸanabilir. Åžüpheli gıdanın tüketilmesi ile yaÅŸanan anaflaksi ile çocukta dakikalar içinde nefes alamama, ÅŸok, tansiyon düÅŸüklüÄŸü, cilt sorunları ve mide bağırsak problemleri yaÅŸanabilir.
Çocuklukta BaÅŸlayan Besin Alerjisi YetiÅŸkinlikte Devam Eder mi?
“Besin alerjisi olan çocuÄŸa ne yapmalı? Bu sorun yetiÅŸkinlik döneminde de devam eder mi?” diye merak ediyorsanız iÅŸte bu sorunun yanıtı:
Ä°nek sütü alerjisi gibi durumlarda sorun çocuk 1 yaşına geldiÄŸinde %50-60, 2 yaşına geldiÄŸinde %70-75 ve 3 yaşından sonra ise %85 oranında kaybolur. Yumurta alerjisi ise 5 yaşından sonra %55 oranında kaybolur. Ancak ceviz, yer fıstığı, fındık, kabuklu deniz ürünleri ve balık alerjisi ise tedavi edilse bile IgE alerji testlerinin yüksek çıkması durumunda ömür boyu devam edebilir.
ÇocuÄŸumda Gıda Alerjisini Önlemek Ä°çin Ne Yapabilirim?
“Alerji olan çocuÄŸa ne iyi gelir? Neler yapabilirim?” sorusu da ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir:
- Emzirme veya formül beslemenin gıda alerjilerine karşı daha fazla koruma saÄŸladığına dair bir kanıt yoktur. Emziriyorsanız, saÄŸlık uzmanınız size söylemediÄŸi sürece herhangi bir gıdadan uzak durmanız gerekmez. BebeÄŸinize 1 yaşına kadar sadece mama veya anne sütü verin. BebeÄŸinize 1 yaşına kadar tam yaÄŸlı süt vermeyin.
- BebeÄŸinize yumurtaları erken vermek, yumurta alerjisini önlemeye yardımcı olabilir. DiÄŸer yiyecekleri erken vermek alerjileri önlemeye yardımcı olmaz.
- Her besin türü alerji yapma potansiyeline sahiptir. Bu sebeple çocuÄŸunuz sık sık hastalanıyorsa, hırıltılı solunuma sahipse, reflü, kabızlık ve ishal yaşıyorsa, döküntülü deri sorunları varsa besin alerjisi olup olmadığını bir uzman yorumuyla deÄŸerlendirmelisiniz. Böyle bir durum söz konusuysa mutlaka uzman tavsiyesi ile tedavi uygulanmasını saÄŸlamalısınız.
- Besin alerjisi olan çocuÄŸunuz için kendiniz tanı koymamalı ve bir uzman görüÅŸü almadan besin kısıtlamasına gitmemelisiniz.
- ÇocuÄŸun beslenmesinde alerjiye neden olan besinlerin yerine neler tüketilebileceÄŸi hakkında mutlaka bilgi sahibi olmalısınız. Bu hususta da bir beslenme ve diyet uzmanından yardım almalısınız.
- Hazır gıda satın alırken mutlaka etiket okumalısınız.
ÇocuÄŸumun Gıda Alerjisi Ä°le YaÅŸamasına Nasıl Yardımcı Olabilirim?
Besin alerjileri ile yaÅŸamak, çocuÄŸunuzun alerjisi olan besinleri çocuÄŸunuza vermemek anlamına gelir. Aileler alerjeni evlerinden uzaklaÅŸtırabilse de dışarıda yemek yemek zor olabilir. Dışarıda yemek yerken çocuÄŸunuzun gıda alerjileriyle baÅŸa çıkmak için bazı ipuçları:
Yemek yemeyi planladığınız restoranda yiyeceklerde hangi malzemelerin bulunduÄŸunu bilin. Garsona çocuÄŸunuzun gıda alerjisi hakkında en başından bilgi verin. SipariÅŸ vermeden önce yemeÄŸin nasıl hazırlandığını ve içinde ne olduÄŸunu sorun. ÇocuÄŸunuzun kızarmış yiyecekler yemesine izin vermeyin. Aynı yaÄŸ birkaç farklı yiyeceÄŸi kızartmak için kullanılabilir. Dışarıda yemek yemenin bir baÅŸka püf noktası da yanınızda gıda alerjisi kartı taşımaktır. ÇocuÄŸunuza yemek sipariÅŸi vermeden önce garsona verebilirsiniz. Bir gıda alerjisi kartı, çocuÄŸunuzun alerjisi olan belirli maddeler hakkında bilgi içerir. Ayrıca yemeÄŸi hazırlamak için kullanılan tüm araç ve gereçlerin kullanımdan önce iyice temizlendiÄŸinden emin olmak için bir hatırlatma gibi ek bilgiler de vardır. Bu kartları bir bilgisayar ve yazıcı kullanarak kendiniz kolayca yazdırabilirsiniz. ÇocuÄŸunuzun gıda alerjisini okuluna mutlaka bildirin. ÇocuÄŸunuzun epinefrin oto enjektörleri her zaman yanında olmalıdır. Alerjiye neden olan gıdalardan kaçınmak için elinizden gelenin en iyisini yapın ancak kazara maruz kalma veya reaksiyona karşı her zaman hazırlıklı olun. SaÄŸlık uzmanınızdan, ciddi bir alerjik reaksiyon durumunda aranacak semptomları ve atılacak adımları özetleyen bir anafilaksi eylem planı isteyin.
Çocuklarda Besin Alerjisi Ä°le Besin Ä°ntoleransının Farkları Nelerdir?
Peki çocuklarda besin alerjisi ile besin intoleransının farkları nelerdir? Bu sorunun yanıtını aÅŸağıdaki tablodan alabilirsiniz:
“Bebeklerde besin alerjisi ne zaman geçer?” sorusu ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir: Birçok çocuk, erken çocukluk döneminde gıda alerjisinden kurtulabilir. Yumurta, süt, buÄŸday ve soya alerjilerinin %80 ile %90'ının çocuk 5 yaşına gelene kadar ortadan kalkacağı tahmin edilmektedir. “Bebeklerde çoklu besin alerjisi ne zaman geçer?” sorusu için de aynı yanıt verilebilir.
ÇocuÄŸunuzda tekrar eden öksürük, burun akıntısı, hırıltılı nefes alıp verme, sık nezle olma, tekrar eden hapşırık, burunda tıkanıklık, geniz akıntısı, ciltte döküntü ya da kaşıntı gibi belirtiler gözlemlemeniz durumunda deri testi ya da kan testi yaptırarak neye alerjisi olduÄŸunu tespit edebilirsiniz.
ÇocuÄŸun yaÅŸadığı gıda alerjisi hafif ise doktor tarafından alerji ÅŸurubu reçete edilir ve tedavi süreci baÅŸlatılır. Ancak yaÅŸanan gıda alerjisi ÅŸiddetli bir seyirde yaÅŸanıyorsa kortizonla müdahale gerekebilir. Bu süreci de doktor planlar.
Belirtiler ağız ve kulak çevresinde kaşıntı, ağızda tat deÄŸiÅŸimi, baÅŸ dönmesi ya da sersemlik, ciltte kırmızı ve kaşıntılı ÅŸiÅŸlik (kurdeÅŸen), dudak, dil ve / veya yüzde ÅŸiÅŸme, hapşırma, hırıltı, ishal, karın aÄŸrısı, egzama, kusma, mide bulantısı, nefes darlığı, öksürük, tıkanıklık ve burun akıntısıdır.
Gıda alerjisi belirtileri alerjik besinin tüketilmesinin ardından 2 saat içinde çıkabilir. Ancak bu belirtiler bazı kiÅŸilerde 2-3 gün ya da 1 hafta sonra da görülebilir.
Gıda alerjisi çocuÄŸun vücudunun bazı yiyecekler karşısında olumsuz bir bağışıklık reaksiyonu vermesi ile olur.
Ä°nek sütü alerjisi gibi durumlarda sorun çocuk 1 yaşına geldiÄŸinde %50-60, 2 yaşına geldiÄŸinde %70-75 ve 3 yaşından sonra ise %85 oranında kaybolur. Yumurta alerjisi ise 5 yaşından sonra %55 oranında kaybolur. Ancak ceviz, yer fıstığı, fındık, kabuklu deniz ürünleri ve balık alerjisi ise tedavi edilse bile IgE alerji testlerinin yüksek çıkması durumunda ömür boyu devam edebilir.
Evde alerji testlerinin büyük bir çoÄŸunluÄŸunda kan örneÄŸi kullanılır. Uygulaması son derece kolay olan bu test kitlerinde uygulama için detaylı talimatlar da bulunur. Bu talimatlar doÄŸrultusunda parmağınızı kitten çıkan iÄŸneyle delip tüpe 1-2 damla kan damlatmanız ve ardından bu örneÄŸi laboratuvara göndermeniz yeterlidir.
Ä°nek sütü alerjisi gibi durumlarda sorun çocuk 1 yaşına geldiÄŸinde %50-60, 2 yaşına geldiÄŸinde %70-75 ve 3 yaşından sonra ise %85 oranında kaybolur. Yumurta alerjisi ise 5 yaşından sonra %55 oranında kaybolur. Ancak ceviz, yer fıstığı, fındık, kabuklu deniz ürünleri ve balık alerjisi ise tedavi edilse bile IgE alerji testlerinin yüksek çıkması durumunda ömür boyu devam edebilir.
Baygın, sersemlemiÅŸ veya kafası karışmış hissetmek, bilinç kaybı, boÄŸaz kapanıyormuÅŸ gibi hissetmek, bulantı, kusma veya ishal, kalp atışının hızlı ve zayıf olması, kan basıncında aniden düÅŸmesi ve baÅŸ dönmesi, nefes almada zorluk, nefes darlığı veya hırıltı, nöbet, seste kısılma ya da konuÅŸmada güçlük çekme, cildin soÄŸuk, nemli ya da mavi olması, yüz, dudaklar, dil ve boÄŸazın ÅŸiÅŸmesi gibi belirtiler gözlemlenmesi durumunda tehlikelidir.
Bazı alerji semptomları yaşla birlikte hafifleyebilir.
Çocuk ve bebeklerde besin alerji belirtileri tedavi edilmediÄŸinde çocuÄŸun saÄŸlıklı beslenme rutini bozulur ve çocukta geliÅŸimsel sorunlar yaÅŸanır. Tedavi edilmeyen besin alerjisi ayrıca besin reddine, ishale, kusmaya, iÅŸtahsızlığa, karın aÄŸrısı ve kabızlığa da neden olur. Cilt üzerinde etkiler yaratan alerjiler de çocuÄŸun cilt sorunları yaÅŸamasına ve bu nedenle hayat kalitesinin düÅŸmesine sebebiyet verir. Besin alerjisi fark edilmediÄŸinde ya da tedavisi geciktirildiÄŸinde anaflaksi durumu yaÅŸanabilir. Åžüpheli gıdanın tüketilmesi ile yaÅŸanan anaflaksi ile çocukta dakikalar içinde nefes alamama, ÅŸok, tansiyon düÅŸüklüÄŸü, cilt sorunları ve mide bağırsak problemleri yaÅŸanabilir.
Besin alerjisi belirtileri gözlemlendiÄŸinde çocuk alerji uzmanı yani çocuk immünoloji ve alerji hastalıkları uzmanına götürülmelidir.
Cilt üzerindeki kızarıklığın geçmesi için alerjiye neden olan alerjenin bulunması önemlidir. Ardından çocuÄŸun bu alerjenden teması kesilmelidir.
Bakliyatlar, balık, buÄŸday, inek sütü, kabuklu deniz ürünleri, kuruyemiÅŸler (fındık, ceviz, antep fıstığı, vb), soya, susam, yer fıstığı, yumurtadır.
Yorum Ekle
