444 3 703

Parkinson Hastalığı Nedir? Tedavisi Var mıdır?

Bilgi Talep Formu

 

Parkinson, kiÅŸiye özel bir hastalıktır. Her kiÅŸinin parkinsonla olan deneyimi benzersizdir ve bu hastalık ağırlıklı olarak beynin substantia nigra adı verilen belirli bir bölgesindeki dopamin üreten ("dopaminerjik") nöronları etkileyen nörodejeneratif bir bozukluktur.

Parkinson Hastalığı Nedir?

Vücutta hareketin kontrolünde önemli bir role sahip olan dopaminin üretildiÄŸi substantia nigra isimli bölgede, dopamini üreten hücrelerde kayıplar ve etkilenmeler ortaya çıkar. Bu kayıpların yaÅŸanmasıyla da kiÅŸide bazı bulgu ve belirtiler görülmeye baÅŸlar. Hastalık, gösterdiÄŸi belirtilerle kiÅŸinin yaÅŸan kalitesini etkiler. Bu etkiler de genellikle ileri yaÅŸlarda daha fazla görülür. Bu sebeple yaÅŸam süresi uzadıkça etkiler daha yüksek oranlarda ortaya çıkar. Bu hastalığa benzer tabloya neden olan birçok neden bulunur. Bu nedenler Parkinson sendromları ya da parkisonizm olarak adlandırılır.

Parkinson Hastalığı Belirtileri

Semptomlar genellikle yıllar içinde yavaÅŸ geliÅŸir. Semptomların ilerlemesi hastalığın çeÅŸitliliÄŸi nedeniyle genellikle bir kiÅŸiden diÄŸerine biraz farklıdır. PD'li kiÅŸiler ÅŸunları yaÅŸayabilir:

  • Ellerde hap yuvarlanma titremesi olarak tanımlanan ve çoÄŸunlukla istirahat halindeyken titreme
  • YavaÅŸlık ve hareket azlığı
  • Uzuv sertliÄŸi
  • YürüyüÅŸ ve denge sorunları

Hareketle ilgili (“motor”) semptomlara ek olarak Parkinson semptomları hareketle (“motor olmayan”) iliÅŸkili olmayabilir. Parkinson hastaları genellikle motor olmayan semptomlardan motor semptomlardan daha fazla etkilenir. Motor olmayan semptomlar ÅŸunları içerir: Depresyon, anksiyete, ilgisizlik, halüsinasyonlar, kabızlık, ortostatik hipotansiyon, uyku bozuklukları, koku alma duyusu kaybı ve çeÅŸitli biliÅŸsel bozukluklar. Parkinson hastalığı hareketi de etkilediÄŸi için hareket bozukluÄŸu olarak adlandırılır. Bu semptomlar hareket (veya motor) semptomları olarak bilinir ve hareketlerde yavaÅŸlama, titreme, kas sertliÄŸi, yürüme güçlüÄŸünü içerebilir. Bununla birlikte hareketsizlik semptomlar olarak bilinen ve göremediÄŸimiz birçok parkinson semptomu vardır. Bunlar uyku sorunları, depresyon ve konuÅŸma problemlerini içerebilir.

Titreme gibi hareket semptomları parkinsonun en görünür ve iyi bilinen belirtileridir. Parkinson hastaları için beyin yeterli dopamin üretmeyi bıraktığında semptomlar ortaya çıkmaya baÅŸlayabilir ve genellikle zamanla hareket etmeyi zorlaÅŸtırabilir.

Parkinson Hastalığı Nedenleri

Nedeni büyük ölçüde bilinmiyor. Bilim adamları genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonunun neden olduÄŸuna inanıyor. Parkinson son derece çeÅŸitli bir hastalıktır. İki kiÅŸi parkinsonu aynı ÅŸekilde deneyimlemese de bazı ortak noktalar vardır. Parkinson, ABD'de yaklaşık bir milyon insanı ve dünya çapında 10 milyon insanı etkiler. Parkinson hastalarının beyinlerindeki ana bulgu beynin substantia nigra olarak bilinen bir bölgesinde dopaminerjik nöronların (bunlar hareketi düzenler ve Parkinson'un ilerlemesinde önemli bir rol oynar) kaybıdır.

Bazı çevresel maruziyetler parkinson riskini düÅŸürürken diÄŸerleri artırabilir. Genler ve çevre arasındaki etkileÅŸimler oldukça karmaşık olabilir. Parkinson ile iliÅŸkili çevresel risk faktörleri arasında kafa travması ve daha fazlası yer alır. Birkaç genetik mutasyonun daha yüksek parkinson hastalığı geliÅŸtirme riski ile iliÅŸkili olduÄŸu tespit edilmiÅŸ olsa da çoÄŸu insan bu genetik varyasyonlara sahip deÄŸildir. Öte yandan pestisitler ve kafa travmaları parkinson ile iliÅŸkili olsa da çoÄŸu insan bu çevresel faktörlere açık bir ÅŸekilde maruz kalmaz. Parkinsona genlerin çevresel ve yaÅŸam tarzı etkilerinin bir kombinasyonu neden olur. Üç bileÅŸenin etkileÅŸimi birinin parkinson geliÅŸtirip geliÅŸtirmeyeceÄŸini belirler. Parkinsona özel araÅŸtırma bu bileÅŸenlerin parkinsona neden olmak için nasıl etkileÅŸime girdiÄŸini ve nasıl önleneceÄŸini daha iyi anlamak için kritik öneme sahiptir.

Parkinson Hastalığı Teşhisi

Parkinson hastalığı klinik bir tanıdır. Bu bir bireyin öyküsünün, semptomlarının ve fizik muayenesinin tanı koymak için kullanıldığı anlamına gelir. Parkinsonu teÅŸhis edebilecek belirli bir laboratuvar veya görüntüleme testi yoktur. Bununla birlikte beynin manyetik rezonans görüntülemesi (MRI beyni) bir dopamin taşıyıcı taraması (DaT taraması) veya kan çalışması gibi bazı testler, tanıyı desteklemek veya taklit edebilecek diÄŸer tıbbi durumları ekarte etmek için kullanılabilir. Özellikle erken evrelerinde parkinsonun doÄŸru teÅŸhisini koymak zor olabilir. ÇoÄŸu zaman bir dahiliyeci veya aile hekimi tanıyı ilk koyan kiÅŸidir. Birçok kiÅŸi bir hareket bozukluÄŸu uzmanından ek görüÅŸ isteyebilir. Parkinson hastalığı teÅŸhisini düÅŸünmek için kiÅŸinin bradikinezisi (hareket yavaÅŸlığı) olması gerekir. Bradikineziye ek olarak bir kiÅŸi ayrıca aÅŸağıdakilerden bir veya daha fazlasına sahip olmalıdır:

  • Dinlenirken oluÅŸan bir uzuvda sallanma veya titreme
  • Kolların, bacakların veya gövdenin sertliÄŸi veya sertliÄŸi
  • Denge ve düÅŸme ile ilgili sorun

Parkinson Hastalığı Tedavisi

Tedavisi olmamasına raÄŸmen tedavi seçenekleri deÄŸiÅŸiklik gösterir. Bu süreç ilaçlar, yaÅŸam tarzı düzenlemeleri ve ameliyatı içerir. Parkinsonun kendisi ölümcül olmasa da hastalık komplikasyonları ciddi olabilir. Parkinson hastalığı ile iyi yaÅŸamanın ilk adımı hastalığı ve ilerlemeyi anlamaktır. Parkinson ile iyi ve mükemmel bir yaÅŸam kalitesine sahip olmak mümkündür. Dopaminerjik ilaçlar kullanarak semptomları baÅŸarılı bir ÅŸekilde tedavi etmek için doktorunuzla birlikte çalışmak ve önerilen tedavileri takip etmek çok önemlidir. Parkinsonlu kiÅŸiler bu ilaca ihtiyaç duyarlar çünkü beyinlerinde düÅŸük seviyelere sahiptirler veya esas olarak substantia nigradaki nöronların bozulmasından dolayı dopamin eksiktir.

Parkinson hastalığı genç yaÅŸta görülür mü? Parkinson hastalığı kaç yaşında baÅŸlar?

Parkinson hastalığı genel olarak 60 yaÅŸ üzeri kiÅŸilerde görülür. Ancak hastaların %5 ile %10’unda bu hastalığın baÅŸlama yaşı 20-50 yaÅŸları arası olabilir.

Parkinson hastalığı öldürür mü?

Parkinson yavaÅŸ ilerleyen bir hastalıktır. Bu hastalığın belirtileri görüldüÄŸünde de hastalık kötüleÅŸir. Temelde beyni etkileyen bir hastalık olduÄŸundan ölümcül komplikasyonlar yaratır.

Parkinson hastalığının erken belirtileri nelerdir?

Titreme, el yazısının küçülmesi, uyku sorunların, hareket etme ya da yürümede zorluk, kabızlık, seste deÄŸiÅŸiklik olması, kızgın yüz ifadesi, baÅŸ dönmesi veya bayılma, eÄŸilme ya da kamburlaÅŸmadır.

Web ve Tıbbi Yayın KuruluGüncellenme Tarihi: 10.10.2024 10:58Yayınlanma Tarihi: 11.04.2023 00:00
Yorum Ekle


KATEGORİLER
Bilgi Talep Formu

Bilgi almak için lütfen formu doldurun!