İnsanlık Tarihinin En Ölümcül Hastalığı: Tüberküloz

 

Ölümcül hastalıklar söz konusu olduÄŸunda “Tüberküloz nedir?” sorusu sıklıkla dile getirilenler arasında. Halk arasında verem ve ince hastalık isimleriyle de bilinen tüberküloz, belirti vermeden ilerleyen ve dünya genelinde ölüme neden olan hastalıklardan biri. Solumun yoluyla kolaylıkla bulaÅŸabilen bu hastalık, bağışıklığın en düÅŸük olduÄŸu zamanda ortaya çıkıyor. 1 - 7 Ocak Verem haftası kapsamında tüberküloz hastalığı ve tedavi yöntemleri hakkında merak edilenleri sizler için derledik.

Verem Nedir?

“Tüberküloz ne demek?” diye merak ediyorsanız tüberkülozun genellikle akciÄŸerlerde olmak üzere bağırsaklar, göz, kemikler ve yumurtalıklarda yavaÅŸ seyirde ilerleyen tüberküloz enfeksiyonu oluÅŸmasına neden olan bir hastalık olduÄŸunu bilmelisiniz. Bu hastalığa neden olan mikrobun 300 milyon yıldır dünyada olduÄŸu ve 9 bin yıldır insanları etkilediÄŸi düÅŸünülüyor. Ancak tıp alanında yaÅŸanan geliÅŸmeler neticesinde yıkıcı etkiler yaratan ve tedaviye direnç gösteren bu hastalıkta olumlu sonuçlar elde edilebiliyor.

Verem (Tüberküloz) Belirtileri Nelerdir?

Hastalığa neden olan verem mikrobu ile karşılaÅŸan kiÅŸilerde uzun bir süre boyunca hiçbir belirti görülmeyebiliyor. Verem belirtileri boyunca bağışıklık sistemi mikropla savaşıyor ve hastalığın ilerlemesine engel olmaya çalışıyor. Ancak bazı kiÅŸilerde bağışıklık sistemi yeterli direnci gösteremiyor ve mikrop aktif hale gelerek hastalığa neden oluyor. BaÅŸlıca tüberküloz belirtileri ise ÅŸöyle:

• 15 günden uzun süren öksürük,
• Gece terlemesi,
• Halsizlik,
• Hızlı kilo kaybı,
• Ä°lerleyen dönemlerde kanlı balgam görülmesi,
• Ä°ÅŸtahsızlık,
• Åžiddetli göÄŸüs aÄŸrısı,
• Yorgunluk,
• Yüksek ateÅŸ.

Verem (Tüberküloz) Nedenleri Nelerdir?

“Tüberküloz neden olur?” sorusu merak edenler için ÅŸöyle yanıtlanabilir:

Dünya SaÄŸlık Örgütü tarafından sunulan verilerine göre dünyadaki hastalıkların %2,5'ini, önlenebilir ölümlerin %26'sını tüberküloz hastalığı oluÅŸturuyor. Dünya genelinde görülse de en yaygın görüldüÄŸü yerler Güney ve DoÄŸu Asya ile Afrika. Hastalıkla ilgili yapılan araÅŸtırma sonuçlarına göre AIDS ve göçler hastalığın geliÅŸmesinde etki gösteriyor.

Verem Bulaşıcı mı? Verem Nasıl Bulaşır?

Tüberküloz bulaşıcı bir hastalıktır. Öksürme, konuÅŸma, bağırma gibi eylemlerde hastadan çıkan balgam ve tükürük partikülleri hava yoluyla bulaşır. Aynı zamanda nadir olarak lenf tüberkülozu akıntılarına maruziyet nedeniyle saÄŸlık çalışanlarına, tüberküloz basili ile laboratuvar çalışanlarına, temas ile hayvancılıkla uÄŸraÅŸan kiÅŸilere de bulaÅŸabilir.

Korunma Yolları Nelerdir?

“Verem neden olur?” Korunma yolları nelerdir?” sorusu da merak edilen konular arasında.

Mide asidine direnç gösteren tüberküloz basili, güneÅŸ ışınları karşısında hassasiyet gösterir ve uzun süren maruziyet karşısında canlı kalamaz. Hastalıktan korunmada olan kiÅŸiler izole olmalı, kapalı ortamları iyi havalandırmalı, maska kullanmalı, erken evrede tedavi görmelidir.

Tüberküloz Tanı Yöntemleri Nelerdir?

Tüberküloz belirtileri ve hastanın ÅŸikayetleri doÄŸrultusunda kesin tanı bakteriyolojik olarak konulur. Tanı deÄŸerlendirmesinde hastanın öyküsü, akciÄŸer filmi, fizik bulguları, interferon gama salınım testi, tüberkülin deri testi (TDT) ile bakteriyolojik ya da histolojik inceleme yapılır. Tanılama aÅŸaması aÅŸağıdaki gibidir:

• Öykü alınması: Bu aÅŸamada akciÄŸerle ilgili bulgular, ses kısıklığı, sırt aÄŸrısı, göÄŸüs aÄŸrısı, balgam, öksürük, nefes darlığı, ateÅŸ, halsizlik, çocuklarda kilo almada duraklama, kilo kaybı, gece terlemesi gibi bulgular öÄŸrenilir ve deÄŸerlendirilir. Bu bulgulardan biri ya da birkaçı bulunan kiÅŸilerde akciÄŸer tüberkülozundan ÅŸüphelenilir. Bunun yanında tüberküloz hastaları için bağışıklığı baskılayacak hastalık ya da tedavi, diyabet geçmiÅŸi sorgulanır. Ek olarak hastanın son 2 yılda bulunduÄŸu yerler öÄŸrenilir. KiÅŸinin önceden tüberküloz geçirip geçirmediÄŸi ve geçirmiÅŸse tarihi, tanısı, tedavisi sorgulanır.
• Fizik muayene
• Radyolojik deÄŸerlendirme
• Ä°nterferon Gama Salınım Testi (Ä°GST)
• Tüberkülin Deri Testi (TDT)
• Bakteriyoloji: Hastalıkta kesin tanının konulmasında etkilidir. Åžüpheli hastalardan 3 balgam örneÄŸi alınır. Hasta balgam çıkaramıyorsa açlık mide suyu ya da balgam indüksiyonu incelemesi yapılır. Gerekli durumlarda da bronkoskopik lavaj sıvısı kullanılır.

 

Verem (Tüberküloz) Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Verem hastalığı için geliÅŸtirilmiÅŸ ilaç tedavisi, baÅŸlangıç evresinde hastada iyileÅŸtirici etki gösterir ve hastanın kısa sürede toparlanmasına yardım eder. Tüberküloz tedavisinde ilaçla tedavi kullanımında en az 6 ay gibi bir süreç uygulanır. Sonraki süreç ve verem tedavisi kiÅŸinin yaşına, diÄŸer hastalıklarına ve yaÅŸadığı durumun ÅŸiddetine göre belirlenir.

Verem Aşısı

BCG aşısı, verem aşısı olarak da adlandırılır. Bu aşı deri içine enjeksiyon yoluyla yapılır. Verem bir diÄŸer adıyla da tüberküloz aşısı deri altına yapıldığında doku zararına neden olabilir. Bu nedenle deneyimli bir saÄŸlık personeli tarafından yapılmalıdır. Aşılama bakterinin vücuda girmesini engellemese de hastalığın tehlikeli seyirde ilerlemesini, sınırlı enfeksiyonla seyretmesini ve hayati tehlike oluÅŸturmasını engeller. Aşıdan 6 ile 12 hafta sonra vücutta gereken etki geliÅŸir.

Verem Öldürür mü?

Verem (tüberküloz), zamanında tedavi edilmediÄŸinde ya da tedaviye geç baÅŸlandığında ölümcül olabilir. Genellikle akciÄŸerleri etkileyen ancak vücudun diÄŸer organlarına da yayılabilen bulaşıcı bir hastalıktır. Erken teÅŸhis ve uygun tedavi ile hasta iyileÅŸebilir. Tedavi edilmediÄŸi takdirde ciddi solunum yetmezliÄŸine, organ hasarına ve nihayetinde ölüme yol açabilir.