Çocuklarda İnvajinasyon (Bağırsak Düğümlenmesi) Nedir?

 

Bebek ve çocuklarda bağırsak tıkanması kıvrandırıcı ve ÅŸiddetli karın aÄŸrılarına neden olan bir saÄŸlık sorunudur. Halk arasında bağırsak düÄŸümlenmesi olarak tanımlanan cerrahi hastalıklar invajinasyon, volvulus ve bağırsak yapışıklığı gibi farklı ÅŸekillerden görülen durumlardır. Bunlar bağırsakların dolaşımının bozulmasına neden olarak bağırsağın gangrene gitmesi gibi ciddi komplikasyonları beraberinde getirebilir. Volvulus; ince veya kalın bağırsağın dönerek bükülmesidir. Bu dönerek bükülme kendi etrafında, bağırsağı tutan çevre dokular ya da birbiri etrafında olabilir. Volvulus acil ameliyat gerektirir. Bebek ve çocuklarda bağırsak düÄŸümlenmesi komplikasyonların önlenebilmesi için bir an önce tedavi gerçekleÅŸtirilmelidir. Tedavinin gerçekleÅŸtirilmesi adına aniden baÅŸlayan karın aÄŸrısı, mide bulantısı, karında ÅŸiÅŸlik, safralı kusma gibi belirtiler gösteren çocuk ve bebekler mutlaka saÄŸlık kuruluÅŸlarına götürülmeli ve muayeneden geçirilmelidir.

Bağırsak DüÄŸümlenmesi (Ä°nvajinasyon) Nedir?

“Ä°nvajinasyon nedir?” diye merak ediyorsanız halk arasında bağırsak düÄŸümlenmesi, bağırsak tıkanıklığı olarak bilinen bu durumun özellikle 1 yaşın altındaki bebeklerde yaygın görülen, bağırsağın bir bölümünün diÄŸer bölümünün içine girerek sıkışan ve bölgede tıkanıklık yaratan bir saÄŸlık problemi olduÄŸunu bilmelisiniz. Bu saÄŸlık problemi yenidoÄŸan ve bebeklerin ilk 4 aylık döneminde çok nadir görülmekle birlikte 6-12 aylık bebeklerde %70 oranında görülür. Bununla birlikte yetiÅŸkinlerde de görülebilir. Özellikle karın için operasyon geçirmiÅŸ olan kiÅŸilerde meydana gelen doku yapışıklıkları bu durumuna sebebiyet verebilir. Normal süreçte bağırsaklar birbirleri içerisinden sürekli geçer ve geri çıkar. Ancak herhangi bir sebeple bağırsağın geçtiÄŸi yerden geri çıkmaması düÄŸümlenmeye neden olur ve sindirim sürecindeki besinler geçiÅŸ yapamaz. Bu durum hızlı teÅŸhis ve tedavi edildiÄŸinde baÅŸarılı sonuçlar alınır ve bağırsak saÄŸlığı bozulmaz. Ancak teÅŸhis ve tedavinin gecikmesi durumunda tıkanıklık olan kısımdaki bağırsak dokularında doku ölümü yaÅŸanabilir ve bağırsakta delinme gerçekleÅŸerek hayati tehdit oluÅŸturan durum yaÅŸanabilir.

Bağırsak DüÄŸümlenmesi (Ä°nvajinasyon) Türleri Nelerdir?

Ä°nvajinasyon belirtileri yaÅŸanan düÄŸümlenmenin türü ile ilgilidir. Ä°nvajinasyon türleri aÅŸağıdaki gibidir:

• Brid Ä°leus: Daha önce herhangi bir nedenler karın bölgesinden ameliyat olmuÅŸ kiÅŸilerin yaÅŸamlarının bir döneminde yapışıklık geliÅŸebilir ve bu bağırsak tıkanıklığı yaratabilir.
• Çekum volvulusu: Bağırsak düÄŸümlenmesinin nadir görüldüÄŸü türlerden biridir. Çekum volvulusunda kolon ve ince bağırsak arasında bulunan çekum karın duvarından ayrılarak kendi etrafında döner. Görüntüleme ile kolaylıkla teÅŸhis edilerek tedavi gerçekleÅŸtirilebilir.
• Enine kolon volvulusu: Genelde yaÅŸlılarda görülür ve bağırsağın orta kısmında gerçekleÅŸir. Kronik kabızlık veya uzun/dar mezenter varlığı neden olabilir. Nadir görülür.
• Ä°nvajinasyon: Bağırsakların birbirine geçmesi durumudur. Bu durumda ince bağırsaklar sıklıkla kalın bağırsaÄŸa geçer. Nedeni %95 oranında bilinmez ve genellikle bahar aylarında görülür. %5’lik nedenleri arasında bağırsaklarda tümör, lenfoid hiperplazi, meckel divertikülü, polip bulunur.
• Sigmoid kolon volvulusu: Sigmoid; bağırsağın rektuma baÄŸlanan kısmıdır. Çok fazla kas dokusu içerir. Bu kas dokuları dairesel veya yukarı aÅŸağı ÅŸekilde yerleÅŸiktir. ÇeÅŸitli nedenlerden sigmoid koruyucu zar ya da kendi etrafında dönebilir. Bu durum da dışkı ve gaz çıkışını engelleyebilir. Bağırsak düÄŸümlenmesinin en yaygın türüdür.

Çocuklarda Bağırsak DüÄŸümlenmesi (Ä°nvajinasyon) Belirtileri Nelerdir?

Bebek ve çocuklarda görülen bağırsak düÄŸümlenmesi genellikle kusma ile baÅŸlar. Tüketilen besinleri içeren kusma ise zamanla yeÅŸil ve sarı renkte görünür. Bu renk deÄŸiÅŸimi, bağırsak tıkanıklığının ilk belirtisidir. Tıkanıklık nedeniyle bağırsaklar geriye doÄŸru ÅŸiÅŸkinleÅŸir ve bu durum da karın ÅŸiÅŸliÄŸine neden olur. Bağırsak duvarları ödem yaptığından bu bölgelerde kanama baÅŸlar ve makattan çilek jölesi kıvamında kanama oluÅŸur. Bebek ve çocuklarda bağırsak düÄŸümlenmesi belirtileri aÅŸağıdaki gibidir:

• Aralıklı olarak kramp ÅŸeklinde gelerek bebeklerde ayakları karına çekme hareketine neden olan karın aÄŸrıları (kolik tarzı aÄŸrılar),
• Bağırsak hareketlerinin azalması,
• Gaz sancısı ve gaz çıkarmakta güçlük,
• Ä°ÅŸtahsızlık,
• Kabızlık,
• Karında ÅŸiÅŸlik,
• Kusma,
• Makattan çilek jölesi ÅŸeklinde kan gelmesi.

 

Bebeklerde Bağırsak DüÄŸümlenmesi (Ä°nvajinasyon) Neden Olur?

“Bebek ve çocuklarda bağırsak düÄŸümlenmesi neden olur?” konu hakkında merak edilenler arasında. Bebeklik döneminden yaÅŸanan bağırsak düÄŸümlenmesi en sık 6-10 ay arasında gözlenir. Bu ayda olan bebeklerde bağırsak düÄŸümlenmesi genellikle ince bağırsağın son kısmının kalın bağırsağın ilk bölümüne sıkışması ile yaÅŸanır. Bağırsak hareketlerinin artmasıyla görülen ishal de düÄŸümlenmede bir risk faktörüdür. Bunun yanında ince bağırsak bebeklik döneminde yaÅŸanan herhangi bir enfeksiyon rahatsızlığına baÄŸlı olarak ÅŸiÅŸerek kalınlaÅŸabilir. Bu durum da bağırsakların geçiÅŸ yaptığı bölgeden geri çıkmasına engel olur ve düÄŸümlenmeye yol açabilir. Crohn hastalığı, bağırsak polipleri, ameliyat sonrası oluÅŸan yapışıklıklar, divertikülit, bağırsak kökenli kanserler ve fıtıklar da bağırsak düÄŸümlenmesi nedenleri arasındadır.

Çocuklarda Bağırsak DüÄŸümlenmesi (Ä°nvajinasyon) Nasıl TeÅŸhis Edilir?

“Bağırsak düÄŸümlenmesi nasıl teÅŸhis edilir?” diye merak ediyorsanız ilk olarak hastanın öyküsünün alındığını bilmelisiniz. Ardından fiziki muayene ile tıbbi geçmiÅŸ incelenir. Volvulus teÅŸhisinde genellikle görüntüleme veya röntgen gerekebilir. Bu görüntülerde doktorlar bükülmüÅŸ iç tüp veya kahve çekirdeÄŸi ÅŸeklini arayabilir. Daha anlaşılır ve net bir görüntüleme için lavman yöntemi de kullanılabilir. Bununla birlikte teÅŸhiste kolonoskopi, bilgisayarlı tomografi, ultrason da kullanılabilir.

Bağırsak düÄŸümlenmesini teÅŸhis etmede kullanılan yöntemler genel olarak ÅŸöyledir:

• Ayakta direkt karın grafisi,
• Dışkıdaki kanı inceleme testleri,
• Kan testleri,
• Sigmoidoskopi,
• Ultrasonografi,
• Üst veya alt karın bölgesini incelemek için kontrastlı röntgenler.

Çocuklarda Bağırsak DüÄŸümlenmesi (Ä°nvajinasyon) Nasıl Tedavi Edilir?

“Bağırsak düÄŸümlenmesi nasıl tedavi edilir?” sorusu da ebeveynlerin merak ettiÄŸi konular arasındadır. Bağırsak tıkanıklığı teÅŸhisi alan bebekler hastaneye yatırılarak genellikle antibiyotik tedavisi baÅŸlanır. Bu süreçte damar yolu ile antibiyotik tedavisi devam eder ve gereken kan tetkikleri de yapılır. YaÅŸanan tıkanıklığa baÄŸlı olarak ameliyatlı ya da ameliyatsız tedavi seçeneklerinden en uygun olanı kullanılır.

Çocuklarda Bağırsak DüÄŸümlenmesi (Ä°nvajinasyon) Ameliyatı

Ä°nvajinasyon ameliyatı, hava redüksiyonu gibi ameliyatsız uygulamalarla tedavisi gerçekleÅŸtirilemeyen bağırsak tıkanıklıklarında kullanılır. TeÅŸhis ve tedavisi geciktirilmiÅŸ düÄŸümlenme durumlarında da hiçbir yöntem denenmeden doÄŸrudan cerrahi tedavi uygulanır. Ameliyat açık veya kapalı (laparoskopik) yöntemlerle gerçekleÅŸtirilebilir. Yöntemin seçimi hastanın durumuna ve tıkanıklık derecesiyle görülen komplikasyonlara baÄŸlıdır. Ameliyatta iç içe geçmiÅŸ olan bağırsaklar elle açılır. Açılamaz bağırsağın dolaşımı gangrene gidecek kadar bozulmuÅŸsa problemli bağırsak kısmı çıkarılır ve bağırsağın saÄŸlıklı iki ucu bir araya getirilir.

Pediatrik anestezi uzmanı eÅŸliÄŸinde ve genel anestezi altında gerçekleÅŸtirilen kapalı ameliyatta karnın birkaç farklı bölgesinden göbek deliÄŸine yakın bir yerden 0,5-1 cm boyutunda kesiler açılır. Göbek deliÄŸine yakın bölgeden kamera yerleÅŸtirilir ve karın içi görüntülenir. Bu esnada diÄŸer kesilerden yerleÅŸtirilen özel laparoskopi çubukları ile ameliyat gerçekleÅŸir.

Açık ameliyatta ise bir miktar tek kesi yapılarak geleneksel yöntemlerle operasyon gerçekleÅŸtirilir. Hem açık hem de kapalı operasyonda bağırsaktaki invajinasyonun giderilebilmesi adına uygun müdahaleler uygulanır. Hasta ameliyat yöntemine göre bir veya birkaç gün hastanede kontrol altında tutulur ve hekimin uygun görmesiyle taburcu edilir.

Bağırsak DüÄŸümlenmesi (Ä°nvajinasyon) Tedavisi Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?

Çocuklarda invajinasyon tedavisi gerçekleÅŸtirilen %10 hastada tedavi sonrası ilk 24 saat durumun tekrarlanma ihtimali yüksektir. Bu nedenle ilk 24 saat takip edilme önemlidir. Bu süreçte çocuÄŸun ishal ya da kabız olmamasına da dikkat edilmelidir. Beslenmeye doktor önerisi ile baÅŸlanmalı, bağırsaklara ağır gelecek besinlerden uzak durulmalıdır. Bunun yerine tam tahıllı gıdalar, lifli gıdalar, yeÅŸil yapraklı sebzeler, balık, kırmızı et, kırmızı meyveler tüketilmelidir. 3 haftalık diyet uygulanarak asitli içeceklerden, çikolata ve fast food besinlerden uzak durulmalıdır.

BebeÄŸinizde kolik tarzı aÄŸrılar, mide bulantısı, anüsten kan gelmesi gibi belirtiler gözlemliyorsanız zaman kaybetmeden bir saÄŸlık kuruluÅŸuna baÅŸvurmalısınız.