Eğri Boyun Hastalığı (Tortikolis) Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

24 / ÅžUB
2023

Boyunla ilgili hastalıklar söz konusu olduÄŸunda “Tortikolis nedir?” sorusu akıllara gelir. Bir diÄŸer adı eÄŸri boyun hastalığı olan bu durum; çoÄŸunlukla bebeklik döneminde görülen boyun veya baÅŸ bölgesinin eÄŸilmesi veya çarpık olmasıdır. Hastalığın kesin olarak nedeni bilinmemekle birlikte, bebeklerde doÄŸuÅŸtan görülebildiÄŸi gibi sonradan farklı nedenlere baÄŸlı olarak eÄŸri boyun hastalığı oluÅŸabilir. En sık görülen tipi konjenital tortikolistir. Yeni doÄŸan bebeklerde görülen bu tipte çoÄŸunlukla aÄŸrı olmazken bebeÄŸin kafa kontrolleri baÅŸladığında fark edilebilir. Bir diÄŸer tortikolis tipi de edinilmiÅŸ olandır 4-6 ay içerisinde veya daha ilerleyen dönemde ortaya çıkar. ÇoÄŸunlukla aileler tarafından fark edilerek tedaviye baÅŸlanır.

Eğri Boyun Hastalığı (Tortikolis) Belirtileri Nelerdir?

Tortikolis belirtileri ile ilgili bilgi sahibi olmak erken tanı konulup tedavi edilmesi açısından oldukça önemlidir. Tortikolis tiplerine baÄŸlı olarak belirtiler farklılık gösterebileceÄŸi gibi ortak belirtileri de vardır. Bu belirtiler aÅŸağıdaki gibidir:

• BebeÄŸin başı yan yatmış ÅŸekilde veya çoÄŸunlukla bir tarafa doÄŸru eÄŸiktir.
• Omuz seviyeleri eÅŸit deÄŸildir. Bir omuz diÄŸerinden daha yüksektedir.
• Başı saÄŸa, sola, öne veya arkaya çevirme hareketleri tam anlamıyla yapılamayabilir.  
• Boyunda ÅŸiÅŸlik ve kaslarda sertlik hissedilebilir.
• Bebeklerin yatarken kafası sürekli aynı tarafa doÄŸru yönelebilir.
• Emzirme döneminde olan bebeklerde bir memeyi daha fazla isteyerek beslenme görülebilir.
• Bebekler gözleriyle hareketleri takip etmekte zorlanabilir.
• EdinilmiÅŸ tortikolisde kaslarda oluÅŸan gerginliÄŸe baÄŸlı aÄŸrı ve acı hissedilebilir.
• Ä°lerleyen dönemlerde yine edinilmiÅŸ tortikolis tipinde mide bulantısı, kusma ve baÅŸ dönmesi görülebilir.
• Nadir olarak görülse de yüzde asimetrik bir görüntü oluÅŸabilir.

EÄŸri Boyun Hastalığı (Tortikolis) Türleri Nelerdir?

ÇoÄŸunlukla yeni doÄŸan bebeklerde ve çocuklarda meydana gelen tortikolis iki türe sahiptir.

Birincisi bebeklerde daha sık görülen konjenital tortikolis diÄŸeri ise çocuklarda ve yetiÅŸkinlerde görülen edinilmiÅŸ tortikolis hastalığıdır.

Konjenital Tortikolis: Yaygın olarak bebeklerde görülen konjenital tortikolis, bebeÄŸin baÅŸ ve boyun hareketlerini kullanmaya baÅŸladığı dönemde ortaya çıkar. Belirtilen semptomlara dikkat edilerek kısa sürede uzmana baÅŸvurulması erken evrede tedavi edilmesi açısından önemlidir.

EdinilmiÅŸ Tortikolis: Dış faktörlere baÄŸlı olarak sonradan geliÅŸen tortikolis tipidir. YetiÅŸkinlerde boyun eÄŸriliÄŸi belirtileri birçok nedene baÄŸlı olabileceÄŸi gibi genellikle boyun kaslarında gerçekleÅŸen iltihaplara veya travmalara baÄŸlı oluÅŸur.

Eğri Boyun Hastalığı (Tortikolis) Neden Olur?

Tortikolis, boynun iki tarafında bulunan SCM kaslarının spazmı sonucu oluÅŸan bir hastalıktır. Bebeklerde tortikolis görülme nedeni çoÄŸunlukla anne karnında bebeÄŸin yanlış konumlanmış olması veya zor doÄŸumlarda yaÅŸanan komplikasyonlar olabilir. Bu durumlar dışında çocuklarda ve yetiÅŸkinlerde boyun eÄŸriliÄŸi yan etkenlere baÄŸlı olarak sonradan kazanılabilir. Konjenital tortikolise sebep olabilecek bazı etkenler aÅŸağıdaki gibi olabilir:

• Boyunda bulunan kasların yanlış geliÅŸiminden kaynaklı olabilir.
• BebeÄŸin anne rahminde belirli bir pozisyonda kalarak yanlış konumlanması olabilir.
• DoÄŸum sırasında yaÅŸanan komplikasyonlar sonucu görülebilir.
• Omurganın kalınlaÅŸması ile oluÅŸan anormalliklerden kaynaklanabilir.
• Anne karnında kasların iltihaplanmasına baÄŸlı olarak görülebilir.

Çocuklarda ve yetiÅŸkinlerde edinilmiÅŸ tortikolise neden olabilecek etkenler aÅŸağıdaki gibidir:

• Kas yaralanmaları ve travma kaynaklı baÅŸ ve boyun bölgesinde yaÅŸanan durumlar sonrasında oluÅŸabilir.
• Boyun bölgesinde meydana gelen iltihaplanma, enfeksiyonlar ve lenf bezlerinde apseler olabilir.
• Görme problemlerine baÄŸlı olarak, görebilmek için aynı yöne bakmak ve eÄŸilmek neden olabilir.
• Boyun kaslarında yaÅŸanan spazmlar sonucunda meydana gelebilir.
• Reflüye baÄŸlı olarak oluÅŸan duruÅŸ bozukluÄŸu sonucu görülebilir.
• Nadiren de olsa kullanılan bazı ilaçlar tortikolis hastalığına neden olabilir.

Eğri Boyun Hastalığı (Tortikolis) Tanısı Nasıl Konulur?

DoÄŸru uygulanacak tortikolis tedavisi için doÄŸru tanı önemlidir. Tortikolisin teÅŸhisinde ebeveynlerin belirtileri fark etmesi ve zaman kaybetmeden uzman doktora baÅŸvurması önemlidir. Doktor ilk olarak belirtileri inceleyerek fiziki muayene gerçekleÅŸtirir. Hastanın baÅŸ ve boyun hareketleri boyun bölgesindeki kaslarda sertlik, ÅŸiÅŸlik veya kitle olup olmadığı kontrol edilir. Bunun yanında enfeksiyonları kontrol etmek amacıyla kulak burun boÄŸaz, nöroloji ve göz muayeneleri de önerilebilir. Konulan ön tanı sonrasında doktor gerek duyduÄŸu durumlarda röntgen, bilgisayarlı tomografi ve MR taraması gibi görüntüleme yöntemlerinden faydalanılabilir.

EÄŸri Boyun Hastalığı (Tortikolis) Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Tedavi uygulanmasında boyun kasları gevÅŸetilerek normal duruma getirilmesi amaçlanır. Tedaviye ilk fizik tedavi, germe egzersizleri, fiziksel medikal cihazlar kullanılarak baÅŸlanır. Bu tedavilerin yeterli olmadığı durumlarda tortikolis ameliyatına baÅŸvurulabilir.

Ä°laç Tedavisi: Kas yaralanmalarına veya travmalara baÄŸlı oluÅŸan tortikolis hastalığında, iltihap söktürücü antibiyotikler ve kas gevÅŸetici ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar, doktorun talimatına göre damar yolu ile veya kas içine enjeksiyon uygulanarak uygulanabilir. Tedavinin tamamlanması ve semptomları önlemek için belirlenen sürelerde oral formda ilaçlar kullanılmaya devam edilir.

Fizik Tedavi: Bebeklerde görülen tortikolis durumunda çocuk ortopedisti veya fizik tedavi uzmanı eÅŸliÄŸinde belirlenen germe tortikolis egzersizleri uygular. Belirli aralıklar ve düzenli egzersizler ile bebeÄŸin boynunu aktif bir ÅŸekilde hareket ettirmesi hedeflenir. Tedavinin tamamlanmadığı veya geciktiÄŸi durumlarda kasta kalıcı kısalmalar görülebilir. YetiÅŸkinlerde boyun eÄŸriliÄŸi tedavisi sürecinde de aynı ÅŸekilde fizik tedavi uygulamaları adım adım düzenli bir ÅŸekilde tamamlanmalıdır. ÇoÄŸunlukla geçici olan tortikolis hastalığı fizik tedavi uzmanı veya fizyoterapist eÅŸliÄŸinde tedavi edilir.

Cerrahi Tedavi: Tortikolis ameliyatı olanlar; ilaç tedavisi ve fizik tedavinin yeterli olmadığı durumlarda boyun bölgesine bulunan SCM kaslarının uzatılması yöntemiyle cerrahi operasyon uygulanan kiÅŸilerdir.

Eğri Boyun Hastalığı (Tortikolis) Evde Tedavi Edilebilir mi?

Tortikolis hastalığının evde tedavisi mümkün deÄŸildir. Ancak bazı uygulamalar ve yetiÅŸkinlerde tortikolis egzersizleri ile semptomların azaltılması saÄŸlanabilir. Bunlar aÅŸağıdaki gibidir:

• Dinlenmeye özen gösterin. Geçici tortikolis çoÄŸunlukla dinlenmeye baÄŸlı bir iki içerisinde geçebilir ve aÄŸrılarınız hafifler.
• UyuduÄŸunuz yeri kontrol ederek sırt üstü yatmanız aÄŸrılarınızı hafifletebilir. Boynunuzun rahat etmesi için uygun tortikolis yastığı seçimi yapmalısınız.
• Spazm yaÅŸadığınız sırada aÄŸrının olduÄŸu bölgenin ters tarafına dokunarak spazmların geçici olarak durması saÄŸlanabilir. 
• Boyun çevresine uygulanan sıcak kompres boyun sertliÄŸinden kaynaklanan aÄŸrıyı hafifleterek kasların gevÅŸemesini ve aÄŸrının azalmasını saÄŸlayabilir.