Tükürük Bezi Hastalıkları Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

 

Tüketilen besinlerin sindirilmesinde ve enfeksiyonlara karşı korunmada yardımcı olmada tükürük bezleri; sublingual bezler, parotis ve submandibulardır. Bu bezler ağız ve boÄŸazın içi ve çevresinde bulunur. En büyük bezlerden olan parotis bezleri her iki kulağın hemen önünde yer alır. Bunların yanı sıra yanak içi, dudaklar, ağız ve boÄŸazın diÄŸer yerlerinde bulunan küçük tükürük bezleri de bulunur. Bu bezlerin tümü diÅŸleri çürümeye karşı korumak, aÄŸzı nemlendirmek ve sindirimi baÅŸlatmak için kullanılan tükürüÄŸü üretir. Dehidrasyon tükürük bezi hastalıkları için önemli bir risk faktörü olduÄŸundan her gün bol miktarda sıvı tüketilmesi önemlidir.

Tükürük Bezi Hastalıkları Nelerdir?

“Tükürük bezi hastalıkları nelerdir?” sorusu merak edenler için ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir:

• Ä°yi huylu tümörler,
• Kistler,
• Kötü huylu tümörler,
• Sjogren sendromu,
• Tükürük bezi büyümesi,
• Tükürük bezi enfeksiyonu,
• Tükürük bezi taşı,
• Virüslere baÄŸlı viral enfeksiyonlar.

 

Tükürük bezi taşı (Sialolithiasis): Tıp literatüründe sialolithiasis olarak da adlandırılan tükürük bezi taşı, tükürük bezlerinin içinde oluÅŸan kalsiyum açısından zengin birikintilerdir. Kesin nedeni bilinmese de aşırı sıvı kaybı, azalan gıda alımı ve tükürük üretiminin azalmasına neden olan ilaçlarla ilgili olabilir.

Tükürük bezi enfeksiyonu (Sialadenitis): Tıp literatüründe sialadenitis olarak da adlandırılan tükürük bezi enfeksiyonu, genellikle bakterilerden kaynaklanır ve aÄŸrılıdır. Bu durum tükürük bezi taşı olan yaÅŸlılarda daha yaygındır ancak bebeklerin ilk birkaç haftalık döneminde de ortaya çıkabilir.

Viral (virüslere baÄŸlı) Enfeksiyonlar: Tüm vücut viral enfeksiyonları bazı durumlarda tükürük bezlerine de yerleÅŸebilir. Bu nedenle de ÅŸiÅŸer, aÄŸrır ve yeme zorluÄŸu yaratır. Kabuklanma en yaygın örneÄŸidir.

Kistler: Ä°çi sıvı dolu küçük keseler olan kistler, doÄŸum öncesi kulak geliÅŸimi ile ilgili problemler nedeniyle bebeklerin parotis bezlerinde oluÅŸabilir. YaÅŸamın ilerleyen evrelerinde de tükürük bezlerinde baÅŸka kist türleri meydana gelebilir. Bunun yanında travmatik yaralanmalar, tükürük bezi taÅŸları, tümörler veya enfeksiyonlar da kistlere neden olabilir.

Ä°yi Huylu Tümörler: Kanserli olmayan tümörlerdir. Genellikle parotis bezinde (kulak önü) bulunur. Yaygın görülen iyi huylu parotis tümörü genellikle çenenin arkası veya kulak memesinin hemen altında aÄŸrısız, yavaÅŸ büyüyen bir yumrudur.

Kötü Huylu Tümörler: Kanserli tümörlerdir ve genellikle nadir görülür. Ancak saldırganlık açısından farklılık gösterebilir. Radyasyon maruziyeti ve sjogren sendromu tükürük bezleri için bilinen risk faktörleridir.

Sjogren Sendromu: Sjogren sendromu, bağışıklık sisteminin yanlışlıkla vücuttaki normal dokulara saldırdığı bir durumdur ve otoimmün bozukluktur. Bu durumu yaÅŸayan kiÅŸiler genellikle orta yaÅŸlı kadınlardır. Bu hastalık genellikle sistemik lupus eritematozus (lupus), romatoid artrit (eklem romatizması) gibi diÄŸer otoimmün hastalık ile birlikte ortaya çıkar.

Tükürük bezi büyümesi (Sialadenosis): Tıp literatüründe sialoadenosis olarak adlandırılan tükürük bezi büyümesi bazı durumlarda tümör, enfeksiyon veya iltihaplanma olmadan geniÅŸler. Nedeni bilinmemektedir.

Tükürük Bezi Hastalıklarının Belirtileri Nelerdir?

“Tükürük bezi hastalıklarının belirtileri nelerdir?” sorusu da merak edilen konular arasında. Görülen belirtiler tükürük bezlerin meydana gelen rahatsızlık özelinde farklılık gösterir. Tükürük bezi hastalıkları ve belirtileri genel olarak aÅŸağıdaki gibidir:

• Ağız tabanında aÄŸrılı ÅŸiÅŸlik,
• AÄŸzına kanalından gelen kötü, tatlı akıntı,
• AteÅŸ,
• BaÅŸ aÄŸrısı,
• Ciddi vakalarda ateÅŸ, titreme,
• Eklem aÄŸrısı,
• Halsizlik,
• Ä°ÅŸtahsızlık,
• Kas aÄŸrıları,
• Yanak ya da çene altında aÄŸrılı ÅŸiÅŸlik,
• Yemek sonrasında aÄŸrının kötüleÅŸmesi.

Tükürük Bezi Hastalıkları Nasıl TeÅŸhis Edilir?

“Tükürük bezi hastalıkları nasıl anlaşılır?” sorusu merak edenler için ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir:

Tükürük bezi hastalığının teÅŸhis edilmesi kiÅŸinin tıbbi geçmiÅŸinin dikkatle incelenmesi, fiziki muayene uygulanması ve laboratuvar testleri ile gerçekleÅŸir.

Belirtilere göre istenen tetkikler aÅŸağıdaki gibidir:

• Bilgisayarlı Tomografi,
• Göz testleri,
• Ä°nce Ä°ÄŸne Aspirasyon Biyopsisi,
• Kan testi,
• MR,
• Röntgen,
• Sialografi,
• Tükürük bezi biyopsisi,
• Tükürük fonksiyon testi.

 

Tükürük Bezi Hastalıkları Nasıl Tedavi Edilir?

Tükürük bezi hastalıkları tedavisi tıbbi ve cerrahi ÅŸekillerde gerçekleÅŸtirilir. Hangi tedavinin uygulanacağı ise kiÅŸinin yaÅŸadığı tükürük bezi rahatsızlığına baÄŸlıdır. Rahatsızlık sistemi hastalıklardan kaynaklanıyorsa altta yatan problem tedavi edilir. Bu multidisipliner bir süreci kapsayabilir. Rahatsızlık tükürük bezi tıkanması ve enfeksiyon kaynaklıysa doktor antibiyotik reçete ederek hastaya sıvı tüketimini artırmasını tavsiye edebilir. Bazı durumlarda da Tükürük bezi tıkanması belirtileri nedeniyle tıkalı kanalların açılması gerekebilir. Tükürük bezinde kitle geliÅŸmesi durumunda kitlenin çıkarılması önerilebilir.

Ameliyat gerekmesi durumunda göz ve ağız dahil yüzü hareket ettiren kasların bu bezin içinde olan yüz sinirini etkilememesi adına özenle gerçekleÅŸtirilir. Parotis bezinde kötü huylu kitlelerin olması durumunda bu kitleleri çıkarmak ve yüzdeki sinirlerin çoÄŸunu korumak mümkündür. Cerrahi iÅŸlemin ardında genellikle radyasyon önerilir. Bu tedaviye de ışınlanma öncesinde gerekli iyileÅŸmenin saÄŸlanması için cerrahi iÅŸlemden 4 ile 6 hafta sonra baÅŸlanır.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalıdır?

Boyun, dil, çene, yanak ve sert damağın herhangi bir yerinde kalıcı ÅŸiÅŸlik ya da yumruk bulunuyorsa, beze aÄŸrılı, hassas ve kızarıksa, titreme ve ateÅŸ yaÅŸanıyorsa, konuÅŸmada, aÄŸzı açmada, çiÄŸneme ve yutmada zorluk yaÅŸanıyorsa doktora baÅŸvurulmalıdır. Peki tükürük bezi hastalıkları hangi bölüm tarafından incelenir? Bunun için Kulak Burun BoÄŸaz (KBB) bölümüne gidilmelidir.

Tükürük Bezi Rahatsızlıkları Nasıl Önlenebilir?

Tükürük bezlerinin viral enfeksiyonlardan korunması için kabakulak  ve grip aşısı olunmalıdır. Bunun yanında sigara bırakılmalı, saÄŸlıklı beslenme alışkanlık kazanılarak tükürük bezi hastalıkları bitkisel tedavi ile desteklenmeli, bol sıvı tüketilmeli, ağız hijyenine önem verilmelidir.