Zihnin Çılgın Dansı: Bipolar Bozukluk

10 / NÄ°S
2023

Bipolar bozukluk genellikle 15-25 yaÅŸ arasında baÅŸlayan ve kronik seyir gösteren bir hastalıktır. Hastalık manik, depresif ve/veya karma ataklarla karakterizedir ve ataklar arasında kiÅŸinin iÅŸlevselliÄŸi ve duygudurumu genellikle normaldir. Manik dönemde uykusuzluk, hareketlilik, sinirlilik, özgüven, enerji artışı görülebilir, depresif dönemde mutsuzluk, kaygı, karamsarlık, özgüvende azalma görülebilir.

Bipolar Bozukluk Nedir?

“Bipolar bozukluk nedir?” sorusu merak edenler için aÅŸağıdaki gibi yanıtlanabilir:

Bipolar bozukluk eski adıyla manik depresif veya iki uçlu bozukluk hastalığı olarak bilinir. Ä°ki uçlu bozukluk ismini almasının nedeni hastalığın iki ayrı döneminin olmasıdır. Hastalığın bir döneminde kiÅŸi duygu durumunda coÅŸkunluk ve taÅŸkınlık yaÅŸar bu döneme manik dönem ismi verilir. Bir diÄŸer dönemde ise kiÅŸi ruhsal çöküntü hisseder bu döneme de depresif dönem denir.

Bipolar BozukluÄŸun Nedenleri ve Risk Faktörleri Nelerdir?

Bipolar bozukluÄŸun yaÅŸanmasına birçok faktör sebep olabileceÄŸi gibi kesin ve net bir nedeni bulunamamıştır. Genetik yatkınlık veya ailede bipolar bozukluk öyküsü kiÅŸide bipolar bozukluk görülme riskini artırır. Beyinde oluÅŸan bazı kimyasal düzensizlikler de sebep olabilir. “Bipolar bozukluk neden olur?” sorusunun yanıtı aÅŸağıdaki gibi olabilir:

• YaÅŸanan ağır bir travma, 
• Stresli yaÅŸam, 
• Sevilen birinin ölümünü yaÅŸamak,
• UyuÅŸturucu veya fazla alkol kullanımı, 
• Ä°ÅŸ stresi,
• Maddi sıkıntılar,
• Bazı ilaçların yan etkileri.

Bipolar Bozukluk ile Görülebilen DiÄŸer Hastalıklar Nelerdir?

Bipolar hastalığı yaşayan kişilerde başka sorunlarda eşlik edebilir. Bunlar:

• Anksiyete bozukluÄŸu,
• Kötü madde kullanımı,
• Yeme bozuklukları,
• Diyabet veya obezite riski,
• Kalp hastalıkları,
• Migren.

Bipolar Bozukluk Belirtileri Nelerdir?  

Ä°ki ayrı dönemi olan bipolar bozukluÄŸun manik döneminde kiÅŸi duygularını yüksekte yaÅŸar ve aşırı çoÅŸkulu olur. Bu belirtiler kiÅŸinin günlük yaÅŸantısını veya iÅŸ hayatını büyük oranda etkileyecek kadar ÅŸiddetli yaÅŸanır. 

Manik döneminin bazı bipolar bozukluk belirtileri aÅŸağıdaki gibidir:

• Fazla düÅŸünme,
• Aşırı mutlu hissetme,
• Öz güvenin aşırı yükselmesi,
• Zihinde düÅŸüncelerin hiç bitmemesi,
• Uyku sorunları, uykuya ihtiyaç duymama,
• Hızlı ve heyecanlı ÅŸekilde konuÅŸma,
• Cinsel dürtülerde artış,
• Hezeyan ve halüsinasyonlar.

Bipolar bozukluÄŸun bir diÄŸer dönemi olan depresif dönem belirtileri ÅŸu ÅŸekilde olabilir:

• Üzgün ve mutsuz hissetme,
• DüÅŸük özgüven,
• Enerjinin fazla düÅŸük olması,
• Konsantrasyon bozuklukları,
• Umutsuz ve karamsar olma,
• Kendini deÄŸersiz hissetme,
• Fazla uyuma isteÄŸi, uykuya dalarken zorlanma, 
• Unutkanlık,
• Sürekli kaygı hissetme,
• Ölüm ve intihar düÅŸüncesi.

Bipolar Bozukluk Teşhisi Nasıl Konulur?

Herhangi bir bipolar bozukluk testi yoktur. DoÄŸru tanı konulması için kiÅŸi uzmana baÅŸvurulmalıdır. Uzmana baÅŸvurmasının ardından hastanın yaÅŸadığı belirtiler dinlenir. Duygu durum deÄŸiÅŸikliÄŸine neden olabilecek baÅŸka bir hastalığın olup olmadığının anlaşılması için fiziki muayene yapılabilir. KiÅŸi çoÄŸunlukla hasta olduÄŸunu kabul etmeyerek belirtileri tam anlamıyla aktaramayabilir. Bu gibi durumlarda kesin tanı konulması için aile içerisinden birisi veya yakın arkadaÅŸ uzman tarafından dinlenebilir.  

Bipolar Bozukluk Nasıl Tedavi Edilir?

Bipolar bozukluk tedavisi kiÅŸiye uygun yöntemler seçilerek oluÅŸturulur. Tedaviler ile bipolar bozukluk tamamen ortadan kalkmayabilir. Ä°laçlar ve psikoterapiler ile hastalığın belirtileri azaltılarak günlük yaÅŸamı kolaylaÅŸtırmak amaçlanır. Psikoterapi yöntemi ile kiÅŸinin ailesi ve yakınlarının tedaviye desteÄŸi çok önemlidir. Bu tedavinin amaçları ÅŸunlar olabilir:

• KiÅŸiye iyi bir uyku düzeni oluÅŸturmak,
• UyuÅŸturucu ve alkol kullanımından uzak durması,
• KiÅŸinin ailesine ve yakınlarına hastalık hakkında bilgi verilmesi,
• YaÅŸanan olumsuzluklarla baÅŸ etme becerilerini elde etme,
• DüÅŸünme becerilerini geliÅŸtirme,
• Ä°yi bir beslenme düzeni oluÅŸturulması,
• Yapılacak tüm bu aktivitelerin sürekliliÄŸinin saÄŸlanarak günlük rutin hale getirilmesi.

Ä°laç tedavisinin temel amacı ise; manik veya depresif dönemde yaÅŸanan belirtilerini kiÅŸiye verdiÄŸi etkileri azaltmaktır. BaÅŸlangıç aÅŸamasında duygudurum düzenleyici ilaçlar kullanılır. Belirtilerin devam etmesi halinde tedavide duygudurum düzenleyici ve antipsikotik ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar duygudurum düzenleyici ilaçlar ile birlikte de kullanılabilir.

Hastalığın belli dönemlerinde veya sürekli yaÅŸanan depresyon hali içinde doktorunuz antidepresan ilaç ekleyebilir. ÇoÄŸunlukla antidepresanlar antipsikotik ilaçlar ile birlikte reçete edilerek hastalığın belirtileri minimuma indirilmeye çalışılır. Hastalığın tedavisinin sürekliliÄŸi çok önemlidir. Psikolojik danışmanlık ve ilaç tedavisi ile sürdürülen tedavilerde hasta günlük yaÅŸantısına daha rahat devam ederek belirtileri çok az düzeyde yaÅŸayabilir.