Sınırda Yaşamak: Borderline Kişilik Bozukluğu Nedir?

18 / NÄ°S
2023

Borderline kiÅŸilik bozukluÄŸu psikolojik bir rahatsızlık olarak tanımlanır ve genellikle duygusal istikrarsızlık, düÅŸük özsaygı ve iliÅŸkilerde zorluklar gibi semptomlarla kendini gösterir. Bu durum insanların hayatlarını ciddi ÅŸekilde etkileyebilir ve tedavi edilmeden uzun süre devam edebilir. KiÅŸilik bozukluÄŸuna sahip olan insanlar çoÄŸu zaman kendi kimliklerini belirlemekte zorlanır, sık sık anksiyete veya depresyon gibi diÄŸer psikolojik sorunlarla da mücadele eder Bununla birlikte doÄŸru terapi yöntemleri ile üstesinden gelinebilir. Peki borderline nedir? Ne gibi belirtiler verir? Tedavi yöntemleri nelerdir?

Borderline KiÅŸilik BozukluÄŸu Nedir?

“Borderline kiÅŸilik bozukluÄŸu nedir?” sorusu merak edenler için aÅŸağıdaki gibi yanıtlanabilir: Borderline kiÅŸilik bozukluÄŸu duygusal ve davranışsal olarak istikrarsızlık, kimlik bütünlüÄŸü eksikliÄŸi, kendine zarar verme eÄŸilimi, düÅŸük özgüven gibi semptomlarla karakterizedir. Bu bozuklukta kiÅŸi kendini kontrol etmekte zorlanır, sık sık öfke nöbetleri yaÅŸar, duygusal dalgalanmaları yoÄŸun ÅŸekilde deneyimler. Bu durumda olan kiÅŸiler genellikle diÄŸer insanlarla iliÅŸkilerinde sorun yaÅŸar ve çoÄŸu zaman yalnız hisseder. Borderline kiÅŸilik bozukluÄŸu olan insanların çoÄŸu aynı zamanda depresyon veya anksiyete gibi baÅŸka bir ruhsal hastalığı da yaÅŸar. Profesyonel yardım alınması önemlidir. Tedavide bireysel terapi, grup terapisi veya borderline ilaçları kullanılır. Terapi sayesinde kiÅŸi geçmiÅŸindeki olumsuz olaylara dair farkındalık kazanır ve duygu düzenleme becerileri geliÅŸtirir.

Borderline KiÅŸilik BozukluÄŸu Belirtileri Nelerdir?

Borderline kişilik bozukluğuna sahip olan bireylerin en sık karşılaştığı belirtiler arasında yoğun korku, depresyon ve kaygı yer alır. Diğer borderline kişilik bozukluğu belirtileri arasında kendini yalnız hissetme, ilişki kurmada zorlanma, kendine zarar verme de bulunur.

Borderline KiÅŸilik BozukluÄŸu Neden Olur?

“Borderline kiÅŸilik bozukluÄŸu neden olur?” sorusu da merak edilen konular arasında. Borderline kiÅŸilik bozukluÄŸu genellikle çocukluk çağı travmaları sonucunda ortaya çıkan bir ruhsal bozukluktur. Bu travmalar fiziksel, cinsel veya duygusal taciz, ihmal, terk edilme, aile içi ÅŸiddet gibi faktörlerden kaynaklanabilir. Aynı zamanda biyolojik ve genetik faktörler de borderline kiÅŸilik bozukluÄŸunun ortaya çıkmasında rol oynayabilir. Beyindeki kimyasal dengesizliklerin de bu rahatsızlığın nedenleri arasında olduÄŸu düÅŸünülmektedir. Özellikle serotonin eksikliÄŸi borderline kiÅŸilik bozukluÄŸuna yol açan bir faktördür. Bunun yanı sıra kiÅŸinin yetiÅŸtiÄŸi çevre ve sosyal faktörler de bu bozukluÄŸun ortaya çıkmasında etkilidir. Borderline kiÅŸilik bozukluÄŸu olan bireylerde baÅŸka psikiyatrik rahatsızlıklar da görülebilir. ÖrneÄŸin depresyon, anksiyete bozuklukları veya madde bağımlılığı gibi sorunlarla karşılaşılabilir.

Borderline KiÅŸilik BozukluÄŸunun Neden OlduÄŸu Sorunlar

Borderline kiÅŸilik bozukluÄŸu kiÅŸinin hayatının pek çok alanında problemlere yol açabilir. Bu problemler arasında iÅŸ ve iliÅŸki sorunları, madde bağımlılığı, yeme bozuklukları, depresyon gibi psikolojik rahatsızlıklar yer alır. Ä°liÅŸki sorunları borderline kiÅŸilik bozukluÄŸuna sahip olan kiÅŸilerin en sık karşılaÅŸtığı problemlerden biridir. KiÅŸi duygusal iniÅŸ çıkışları nedeniyle aile üyeleri ve arkadaÅŸlarıyla sürekli olarak tartışabilir veya onlarla kavga edebilir. Ä°liÅŸkilerinde de istikrarsızlık yaÅŸayarak sık sık partnerlerini deÄŸiÅŸtirme eÄŸilimi gösterebilir.

Ä°ÅŸ hayatında da benzer ÅŸekilde sorunlar yaÅŸanabilir. Borderline kiÅŸilik bozukluÄŸu olan bir çalışanın duygusal kontrolünü kaybetmesi sonucu iÅŸ arkadaÅŸlarına veya patronuna karşı saldırgan ya da düzensiz davranışlar sergileyebilir. Madde bağımlılığı da borderline kiÅŸilik bozukluÄŸu olan bireyler için yaygın bir sorundur. Kendilerini daha iyi hissetmek için uyuÅŸturucu, alkol veya sigara kullanımına yönelebilir. Benzer ÅŸekilde yeme bozuklukları da sık görülen bir problemdir. Çünkü kiÅŸi kendini kontrol edemeyebilir ve aşırı yeme veya aç kalma gibi davranışlar sergileyebilir.

Borderline Kişilik Bozukluğu Nasıl Teşhis Edilir?

Borderline kiÅŸilik bozukluÄŸu teÅŸhisi uzman bir psikiyatrist veya psikolog tarafından yapılabilir. Bu teÅŸhis için belirtilerin en az beÅŸinin 1 yıldan uzun süredir devam etmesi gerekir. TeÅŸhis sürecinde öncelikle kiÅŸinin semptomları hakkında ayrıntılı bir anamnez alınır ve fiziksel muayene yapılır. Buna ek olarak bazen kan testleri ve beyin görüntüleme testleri gibi tıbbi testler de istenebilir. KiÅŸinin duygusal durumu, düÅŸünce süreçleri, davranışları ve iliÅŸkileri hakkında detaylı bir inceleme yapılır. Bu inceleme sırasında psikiyatrik sorunların diÄŸer nedenlerini elemek için baÅŸka testler de yapılabilir. Borderline kiÅŸilik bozukluÄŸu teÅŸhisi konulduktan sonra uygun tedaviler belirlenir. Tedavi genellikle biliÅŸsel-davranışçı terapi (CBT) veya dialektik davranış terapisi (DBT) gibi psikoterapileri içerir. Ayrıca ilaç tedavisi de kullanılabilir.

Borderline Kişilik Bozukluğu DSM-5 Tanı Kriterleri Nelerdir?

Amerikan Psikiyatri BirliÄŸi'nin Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5) adlı rehberinde yer alan belirtiler ve tanı kriterleri kiÅŸilik bozukluÄŸu durumunda yaÅŸanan zorlukların daha iyi anlaşılmasına yardımcı olmak için tasarlanmıştır. Borderline kiÅŸilik bozukluÄŸu DSM, terapistlerin hem teÅŸhis hem de borderline kiÅŸilik bozukluÄŸu tedavisi süreçlerinde bilinçli kararlar alabilmelerine olanak saÄŸlar. Borderline kiÅŸilik bozukluÄŸu tanı kriterleri aÅŸağıdaki gibidir:

• Kendine zarar verme veya intihar düÅŸüncesi,
• YoÄŸun ve dengesiz iliÅŸkiler,
• Kimlik bütünlüÄŸünde belirsizlik veya istikrarsızlık,
• Duygusal kararsızlık,
• Öfke sorunları ve öfkeli patlamalar,
• Paranoid düÅŸünceler ya da geçici psikotik ataklar,
• BoÅŸluk hissi ve yalnızlık korkusu,
• Kendini zarar verme davranışları.

Bu kriterlerin tümü bir arada deÄŸerlendirildiÄŸinde kiÅŸiye borderline kiÅŸilik bozukluÄŸu tanısı konulabilir. Ancak bu kriterlerin tek başına varlığı teÅŸhis için yeterli olmayabilir.

Borderline Kişilik Bozukluğu ile Bipolar Bozukluk Arasındaki Fark

Borderline kiÅŸilik bozukluÄŸu ve bipolar bozukluk her ne kadar benzer semptomlar gösterse de iki farklı psikiyatrik rahatsızlıktır. Borderline kiÅŸilik bozukluÄŸu genellikle kimlik bütünlüÄŸü sorunlarıyla birlikte duygusal dengesizlikleri içerirken bipolar bozukluk daha çok duygu durum deÄŸiÅŸimlerini kapsar. Bipolar bozukluÄŸun en belirgin semptomları arasında ani duygu durum deÄŸiÅŸimleri, yüksek enerji seviyeleri ve yoÄŸun depresif dönemler yer alırken borderline kiÅŸilik bozukluÄŸunda öfke patlamaları, kendine zarar verme davranışları ve terk edilme korkusu gibi semptomlar ön plandadır. Ayrıca bipolar bozuklukta manik veya hipomanik ataklar görülürken borderline kiÅŸilik bozukluÄŸunda bu tür ataklar yoktur. Bipolar bozukluk tedavisinde genellikle ilaç kullanımı önerilirken borderline tedavisi daha çok terapi odaklıdır. Her iki rahatsızlık da ciddi bir ÅŸekilde ele alınması gereken psikiyatrik problemler olup doÄŸru tanı ve tedavi yöntemleriyle kontrol altına alınabilir.

Borderline Kişilik Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilir?

Borderline kiÅŸilik bozukluÄŸu kiÅŸinin duygu durumunu ve iliÅŸkilerini olumsuz etkileyen bir durumdur. Tedavi edilmezse ciddi problemlere yol açabilir. Borderline kiÅŸilik bozukluÄŸu için aktarım odaklı psikoterapi, biliÅŸsel davranışçı terapi, psikodinamik terapi ve ilaç tedavisi kullanılan yöntemler arasındadır. Tedavilerle amaçlanan kiÅŸinin duygusal kontrolünü arttırmak, saÄŸlıklı iliÅŸki kurmayı öÄŸrenmek ve yaÅŸam kalitesini arttırmaktır.