Bademcik İltihabı: Nedir, Neden Olur ve Nasıl Önlenir?

 

Bademcik iltihabı, çoÄŸu insanın hayatında en az bir kez karşılaÅŸtığı yaygın bir enfeksiyon hastalığıdır. Tonsilit olarak da bilinen bademcik iltihabı bademciÄŸin iltihaplanması sonucu ortaya çıkar ve genellikle boÄŸaz aÄŸrısı, yutma güçlüÄŸü ve ateÅŸ gibi belirtilerle kendini gösterir. Bu rahatsızlık özellikle çocuklar arasında sık görülür ve ciddiye alınması gereken bir durumdur. Peki yetiÅŸkinlerde de görülebilen tonsilit nedir? Nasıl tedavi edilir? Ä°ÅŸte bilmeniz gerekenler:

Bademcik İltihabı (Tonsilit) Nedir?

Bir ya da iki bademciÄŸin de iltihaplanması durumuna tonsilit adı verilir. Tonsilit yaÅŸ veya cinsiyet fark etmeksizin dünyada milyonlarca insanın belli dönemlerde yaÅŸayabildiÄŸi bir hastalıktır. Bademcik bağışıklık sistemi için oldukça iÅŸlevi olan bir organdır. Bademcik dokusunda bulunan mikroplarla savaÅŸan hücreler sayesinde bakteri ve virüslere karşı vücudu korur. Bazı durumlarda ise bu mikroplar yok edilemediÄŸinde çoÄŸalarak yok edilmediÄŸinde bademcik iltihabı oluÅŸur.

Bademcik Ä°ltihabı (Tonsilit) Türleri Nelerdir?

Bademcik iltihabı türleri iyileÅŸme durumuna göre üç ayrı ÅŸekilde sınıflandırılır. Hastalığın türünün belirlenmesinde amaç tedavinin nasıl yapılacağına karar vermek için önemlidir. Tonsilit türleri aÅŸağıdaki gibidir:

• Akut Tonsilit: Bademcik iltihabı belirtilerinin 3-4 gün bazı durumlarda ise en fazla 2 haftaya kadar uzadığı tonsilit türüdür.
• Subakut Tonsilit: Bademcik iltihabının viral enfeksiyonlar sonucu olduÄŸu görülür. 1 ile 3 ay arasında devam edebilen tonsilit türüdür. Viral enfeksiyonlarda uygulanan tedaviler uygulanır.
• Kronik Tonsilit: Bir yılda yaklaşık 6-7 kere veya sürekli boÄŸaz iltihabı yaÅŸanıyorsa bu durum kronik tonsilit olarak adlandırılır. Sürekli boÄŸaz aÄŸrısı, ağız kokusu ÅŸikayetleri devam eder. Kronik tonsilit bakteriyel veya viral kaynaklı olabilir.

Bademcik İltihabı Neden Olur?

Peki bademcik iltihabı neden olur? Bademcikler vücudun enfeksiyonlara karşı savaÅŸmasına yardımcı olan hücreleri üretir. Ağız yoluyla içeri giren tüm bakteri ve virüslerin önlenmesini saÄŸlar. Ama bazı durumlarda bakteri ve virüsler hızlı çoÄŸalırsa yeterli kalmayabilir. Bademcik iltihabı soÄŸuk algınlığı ve grip gibi virüs kaynaklı veya strep bakteri nedeniyle oluÅŸur.

YetiÅŸkinlerde bademcik iltihabı neden olur? YetiÅŸkinlerde bademcik iltihabı genellikle bakteriyel veya viral bir enfeksiyondan kaynaklanır. Streptokok adı verilen bakteri türleri yetiÅŸkinlerde sıkça görülen boÄŸaz enfeksiyonlarına neden olabilir ve bunlar genellikle bademcik iltihabına yol açar. Bademcik iltihabının diÄŸer yaygın nedenleri arasında soÄŸuk algınlığı, grip, mononükleoz gibi viral enfeksiyonlar da yer alır. Sigara içmek, stresli yaÅŸam koÅŸulları, düÅŸük bağışıklık sistemi ve kötü beslenme alışkanlıkları da bademcik iltihabına neden olabilen faktörler arasındadır.

“Çocuklarda bademcik iltihabı neden olur?” sorusunun yanıtı da ÅŸöyledir: Çocuklarda bademcik iltihabı genellikle virüsler veya bakteriler nedeniyle meydana gelir. Bademcikler boÄŸazın arka tarafındaki lenfoid dokulardır ve vücudun enfeksiyonlarla savaÅŸmasına yardımcı olur. Ancak bazen bademcikler kendileri enfekte olabilir. Bademcik iltihabının en yaygın nedenleri arasında streptokok bakterileri, adenovirüsler, influenza virüsleri ve Epstein-Barr virüsü bulunur. Bu enfeksiyonlar özellikle kış aylarında daha sık görülür ve çocukların bağışıklık sistemi henüz tam olarak geliÅŸmediÄŸi için çocukların daha sık etkilenmesine neden olabilir.

Bademcik İltihabı Belirtileri Nelerdir?

Bademcik iltihabı çocuklarda ve ergenlik çağında daha fazla belirti göstererek etkileyebilir. Belirtiler kiÅŸiye göre farklılık gösterir bazen kısa seyirli olurken bazen birkaç haftayı bulabilir. Bademcik iltihabı belirtileri aÅŸağıdaki gibidir:

• Ağızda kötü koku,
• Bademciklerde oluÅŸan içi iltihap dolu lekeler,
• Bademciklerde ÅŸiÅŸlik,
• BoÄŸazda aÄŸrı,
• Boyun bölgesinde ele gelen ÅŸiÅŸlikler,
• Geniz akıntısı,
• Horlama,
• Karın aÄŸrısı,
• Kulak aÄŸrısı,
• Öksürük,
• Yutkunurken güçlük yaÅŸama,
• Yüksek ateÅŸ ve titreme.

 

Bu belirtileri çocuklar ve yetiÅŸkinler daha belirgin yaÅŸarken bebeklerde belirtilerin gözlemlenmesi güçtür.Bebeklerde görülen bademcik iltihabı belirtileri aÅŸağıdaki gibi olabilir:

• Yutkunurken zorlanmaya ve aÄŸrıya baÄŸlı oluÅŸan salya akıntısı,
• Ä°ÅŸtahsızlık, yemek yemeyi istememe,
• AÄŸlama ve huysuzluk hali,
• 39 derece üzeri yüksek ateÅŸ.

Bademcik İltihabı Tanısı Nasıl Konulur?

Åžikayetler sonrası doktora baÅŸvurulduÄŸunda ilk olarak fiziki muayene yapılır. Doktorunuz bademcikleri, kulağı ve burnu inceler, ateÅŸi kontrol eder. Ardından kan testi ya da boÄŸaz sürüntüsü istenir.

Bademcik İltihabı (Tonsilit) Tedavisi Nasıl Yapılır?

Bademcik iltihabı evde yapılabilecek uygulamalar ile veya kendiliÄŸinden geçme eÄŸilimi gösteren bir hastalıktır. Ancak virüs kaynaklı bademcik iltihabında tedavi için gerekli ilaçların kullanılması ve yayılımının önlenmesi gerekir. Peki tonsilit nasıl iyileÅŸir?

• Doktorun reçete edeceÄŸi bademcik iltihabı antibiyotik, aÄŸrı kesici ve ateÅŸ düÅŸürücü ilaçlar kullanılmalıdır.
• Doktor kontrolünde bağışıklık sistemini destekleyici vitaminler ve mineraller alınmalıdır.
• Hastalığın ilerlediÄŸi ve çok rahatsız ettiÄŸi durumlarda doktor tarafından serum tedavisi uygulanabilir.
• BoÄŸazı rahatlatmak amacıyla gargara veya pastil kullanılabilir.
• Ä°laç kullanımı dışında yeterli sıvı alımına dikkat edilmeli ve istirahat edilmelidir.

 

Uygulanan tedaviler sonucu hasta kısa süre içerisinde iyileÅŸir. Ancak durum kronikleÅŸtiÄŸinde, yılda 6-7 kez görülmeye baÅŸladığı ve yüksek ateÅŸle seyrettiÄŸinde bademcik alma operasyonu uygulanabilir. Bunun dışında bademciklerin aşırı ÅŸiÅŸmesine baÄŸlı nefes yolunun tıkanmasıyla kiÅŸide uyku problemleri ortaya çıkabilir. Ä°yi uyku uyuyamayan hastalarda uyku apnesi ve horlama gibi ÅŸikayetlerinde önüne geçebilmek için bademcik operasyonu önerilebilir.

Bademcik Ameliyatı

Bademcikler bağışıklık sistemi açısından önemli rol oynadıkları için ameliyat ile alınması son seçenek olarak deÄŸerlendirilebilir. Ameliyat, yılda 6-7 ve daha fazla bademcik iltihabı yaÅŸayan veya uzun yıllar sürekli bademcik iltihabı yaÅŸayan hastalara önerilir. Bademcik ameliyatı oldukça kolay bir iÅŸlemdir. Ortalama 1 saat süren operasyon ile genel anestezi altında bademciÄŸin tamamı alınır. Bazı durumlarda ise bademciÄŸin bir bölümü de alınabilir. Ancak kalan parçanın iltihaplanması söz konusu olacağı için fazla tercih edilmez. Ameliyat sonrası iyileÅŸme çok uzun sürmez. Doktorunuzun önerdiÄŸi gıdaları tüketilmesi ve boÄŸazın sürkeli ıslak kalmasını saÄŸlamak önemlidir.

Bademcik İltihabına Evde Ne Yapılabilir?

“Tonsilit ne iyi gelir?” diye merak ediyorsanız doktor tarafından verilen tedaviyi destekleyici olarak evde istirahat edebilir, bol sıvı tüketebilir, tuzlu su ile gargara yapabilir, bulunduÄŸunuz ortamı nemlendirebilir, pastil kullanabilir ve boÄŸazın yaÅŸadığı tahriÅŸi artıracak sigara dumanı, alkol, temizlik malzemeleri gibi maddelerden kaçınabilirsiniz.

Bademcik Ä°ltihabından Korunmak Ä°çin Ne Yapılabilir?

Tonsilit nedenleri ve belirtilerinden korunmak adına hijyen kurallarına dikkat edilmelidir. Özellikle çocuklarda hastalığın yayılımını ve oluÅŸmasını engellemek hijyenini saÄŸlayabilmesi çok önemlidir. Bunun yanında el temizliÄŸine de önem verilmelidir. Öksürür veya hapşırırken ağız ve burun kolun içi ile kapatılmalıdır.

 

ÇocuÄŸunuzda ileri derecede bademcik iltihabı sorunu varsa ve cerrahi iÅŸlem önerildiyse geliÅŸmiÅŸ bir tedavi yöntemi olan plazma teknolojisi hakkında detaylı bilgi için "BuharlaÅŸma Yöntemiyle Bademcik Ameliyatı" baÅŸlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.