Akut Pankreatit Nedir? Akut Pankreatit Belirtileri Nelerdir?

26 / HAZ
2023

Akut pankreatit günümüzün en sık rastlanan ve her yaÅŸtan bireyin yaÅŸayabileceÄŸi ciddi bir saÄŸlık sorunudur. Pankreasın iltihaplanması sonucu ortaya çıkan akut pankreatit zamanında tespit edilmediÄŸinde hayati tehlike arz etme potansiyeli bulunan bir hastalıktır. Üstelik toplumda giderek artan oranda görülmekte olan bu durum insanların yaÅŸam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir. Dolayısıyla akut pankreatit belirtilerine dikkat etmek ve erken teÅŸhis amacıyla doktor kontrolünden geçmek büyük önem taşır.

Akut Pankreatit Nedir?

“Akut pankreatit nedir?” sorusu merak edenler için ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir: Akut pankreatit pankreasın ani ve ÅŸiddetli iltihaplanması olarak tanımlanabilir. Bu durum pankreas dokusunun zarar görmesine ve sindirim sisteminde aÄŸrılı komplikasyonlara yol açabilir. Pankreas sindirim sistemi için önemli bir organ olup insülin gibi hormonların üretiminden sorumlu olduÄŸu gibi sindirime yardımcı enzimlerin salgılanmasında da görev alır. Ä°ltihaplanmaya baÄŸlı olarak pankreasta meydana gelen hasarlar bazen hızlı bir ÅŸekilde iyileÅŸebilirken bazı durumlarda ise ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Akut pankreatitin en sık rastlanan sebepleri arasında safra taÅŸları ve aşırı alkol tüketimi yer alır. Bununla birlikte ilaç reaksiyonları, enfeksiyonlar ve genetik faktörler de akut pankreatite yol açabilen unsurlardandır. Akut pankreatitte erken teÅŸhis büyük önem taşır çünkü tedavi sürecini baÅŸlatmak ve potansiyel komplikasyon riskini azaltmak için zaman kritiktir. Bu nedenle hastaların bu rahatsızlıkta yaÅŸadıkları belirtileri dikkate almaları önemlidir.

Akut Pankreatit Belirtileri Nelerdir?

Akut pankreatit pankreas iltihabı olarak bilinen ciddi ve ani bir saÄŸlık sorunudur. Bu durum hızlı tedavi gerektiren ve bazen hayatı tehdit edebilecek komplikasyonlara yol açabilen önemli bir konudur. Peki akut pankreatit belirtileri nelerdir? Ä°ÅŸte bu konuda bilmeniz gerekenler:

• Åžiddetli karın aÄŸrısı, akut pankreatitin en yaygın ve belirgin belirtisidir. Akut pankreatit aÄŸrısı genellikle üst karın bölgesinde ortaya çıkar ve sırt bölgesine doÄŸru yayılabilir. AÄŸrının ÅŸiddeti kiÅŸiden kiÅŸiye deÄŸiÅŸebilir ve yemek yedikten sonra daha da artabilir.
• Bulantı ve kusma da akut pankreatitin sık görülen belirtilerindendir. Hastaların büyük bir kısmında mide bulantısı yaÅŸanırken bazılarında ise kusma meydana gelebilir. Bu semptomlar genellikle hastalığın baÅŸlangıcından itibaren ortaya çıkan diÄŸer belirtilerle birlikte seyreder.
• AteÅŸ ve titreme de akut pankreatite iÅŸaret eden diÄŸer semptomlardandır. Vücut ısısının yükselmesi ve titreme vücudun enfeksiyonla mücadele etmeye çalıştığını gösterir. Bu nedenle bu belirtiler dikkate alınmalı ve bir uzmana baÅŸvurulmalıdır.
• Hızlı solunum ve nefes darlığı da akut pankreatitin belirtileri arasında yer alır. Pankreas iltihabı sonucu oluÅŸan oksijen eksikliÄŸi nedeniyle hastalar normalden daha hızlı solunum yapabilirler ve nefes almakta zorlanabilir.
• Sarılık da akut pankreatitin nadir görülen belirtilerindendir. Pankreasta meydana gelen tıkanıklık veya iltihap safra kesesi ile ilgili problemlere yol açarak cildin ve gözlerin beyaz kısımlarının sararmasına sebep olabilir.

EÄŸer bu belirtilerden herhangi birine sahipseniz vakit kaybetmeden bir uzmana baÅŸvurarak durumu deÄŸerlendirmelisiniz. Zira erken teÅŸhis ve uygun tedavi akut pankreatit komplikasyonlarını önlemekte oldukça önemlidir.

Akut Pankreatitin Nedenleri Nelerdir?

Akut pankreatit tıbbi bir acil durum olarak kabul edilen ve hızlı müdahale gerektiren pankreas iltihabı ile karakterize ciddi bir hastalıktır. Akut pankreatit nedenleri aÅŸağıdaki gibidir:

• Safra taÅŸları ve alkol kullanımı. Safra taÅŸları safra kesesinden safra kanalına doÄŸru hareket ettiÄŸinde pankreas kanalını tıkayarak iltihaba yol açabilir. Alkol kullanımı ise uzun süreli ve aşırı miktarda olması durumunda pankreatitin geliÅŸmesine sebep olabilir.
• Kandaki yüksek yaÄŸ oranları önemli bir risk faktörüdür. Bu dolaşımdaki trigliserid düzeyinin anormal derecede yüksek olduÄŸu bir durumdur ve bu da pankreasın iltihaplanmasına zemin hazırlar.
• Ayrıca bazı ilaçlar da akut pankreatite neden olabilir. Özellikle tiyazid grubu diüretikler, östrojenler ve bazı antiviral ilaçlar gibi bazı ilaçlar pankreatit riskini artırabilir. EÄŸer böyle bir durum söz konusuysa doktorunuzla konuÅŸarak farklı tedavi yöntemleri hakkında bilgi almanız önemlidir.
• Bazı enfeksiyonlar da akut pankreatite yol açabilir. Özellikle kabakulak ve Coxsackie virüsü gibi viral enfeksiyonlar böbrek üstü bezlerindeki bakteri enfeksiyonları ve hepatit B gibi hastalıklar bu duruma sebep olabilir.
• Travma ve yaralanmalar da akut pankreatite neden olan faktörler arasında yer alır. Karın bölgesine alınan darbeler, trafik kazaları veya cerrahi operasyonlar sonrasında pankreas hasar görebilir ve iltihaplanabilir.

Akut pankreatitin nedenleri çeÅŸitli olduÄŸu için risk faktörlerini belirleyip önlem almak oldukça önemlidir. EÄŸer siz de bu rahatsızlığı yaÅŸayabileceÄŸiniz düÅŸünüyorsanız doktorunuza danışarak uygun tedavi yöntemlerini öÄŸrenmeniz ÅŸarttır.

Akut Pankreatit Nasıl Teşhis Edilir?

Akut pankreatit tanısı süreci hastaların ÅŸikayetlerinin deÄŸerlendirilmesi ve uygun testlerin yapılmasıyla baÅŸlar. Öncelikle doktor sizinle detaylı bir görüÅŸme gerçekleÅŸtirerek ÅŸikayetlerinizi dinler ve geçmiÅŸ saÄŸlık durumunuzu öÄŸrenmeye çalışır. Ardından fiziksel muayene ile karın bölgesinde hassasiyet ve ÅŸiÅŸlik kontrol edilir. Akut pankreatit tanı kriterleri arasında en önemlisi kan testidir. Akut pankreatit durumunda kanınızdaki amilaz ve lipaz adı verilen sindirim enzimleri seviyelerinde artış gözlenir. Bu testler sayesinde doktorunuz akut pankreatit ihtimalini deÄŸerlendirebilir.

Bununla birlikte görüntüleme yöntemleri de teÅŸhis sürecinde önemli rol oynar. Ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans görüntüleme (MRG) gibi teknikler kullanılarak pankreasın durumu incelenir. Böylelikle iltihaplanma, sıvı birikimi veya kist oluÅŸumu gibi problemler tespit edilir. EÄŸer bu testler yeterli gelmezse endoskopik retrograd kolanjiyopankreatografi (ERCP) adı verilen daha ileri düzey bir yönteme baÅŸvurulabilir. ERCP pankreas ve safra yollarının detaylı bir ÅŸekilde incelenmesi için kullanılır ve aynı zamanda tedavi amaçlı da uygulanabilir. Bazı durumlarda doktorlar laparoskopik cerrahi ile karın bölgesine küçük bir kamera yerleÅŸtirerek doÄŸrudan pankreasa ulaÅŸabilir. Bu yöntem hem teÅŸhis hem de tedavi için kullanılabilir.

Akut Pankreatit Nasıl Tedavi Edilir?

“Akut pankreatit ne demek? Nasıl tedavi edilir?” sorusunun yanıtı aÅŸağıdaki gibidir:

Akut pankreatit tedavisi hastalığın ÅŸiddetine ve nedenine baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸiklik gösterir. Genel olarak tedavi süreci hastanın semptomlarını hafifletmeye ve komplikasyonları önlemeye odaklanır. Ä°lk aÅŸama genellikle hastanede yatarak uygulanan sıvı tedavisidir. Bu tedavi sayesinde vücuttaki elektrolit dengesi korunur ve pankreasın iyileÅŸme süreci desteklenir. AÄŸrı kontrolü akut pankreatit tedavisinin önemli bir bölümüdür ve akut pankreatit iyileÅŸme süreci adına önemlidir. AÄŸrı kesiciler reçete edilerek hastanın rahatsızlığı azaltılabilir. Åžiddetli durumlarda ise opiat bazlı ilaçlar kullanılabilir. Akut pankreatit beslenme tedavisi de iyileÅŸme sürecinde kritik öneme sahiptir. BaÅŸlangıçta doktorlar sindirimi azaltmak ve pankreasa istirahat vermek amacıyla hasta için sadece sıvı gıdalar önerir. Daha sonra hafif yiyeceklerle baÅŸlayarak normal diyetine geri dönmeye baÅŸlayabilir.

Bazı durumlarda akut pankreatitin nedeni safra taşı olabilir. EÄŸer bu durum söz konusuysa endoskopik retrograd kolanjiyopankreatografi (ERCP) adı verilen bir prosedür ile taÅŸların çıkartılması gerekebilir. Bu iÅŸlem endoskop adı verilen ince bir tüpün ağızdan girilerek pankreas ve safra kanallarına ulaÅŸması ile gerçekleÅŸtirilir. Ciddi komplikasyonlar geliÅŸtiÄŸinde ise cerrahi müdahale gerekebilir. ÖrneÄŸin pankreatik nekroz adı verilen ölü doku oluÅŸumunu temizlemek için cerrahi iÅŸlem uygulanabilir.