Kalp Ritim Bozukluğu (Aritmi) Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Tedavi Yöntemleri
Kalp ritim bozukluÄŸu insanların yaÅŸamlarını etkileyebilecek ciddi bir saÄŸlık sorunudur. Kalbin doÄŸru ÅŸekilde atması ve kanı vücut boyunca düzenli bir ÅŸekilde pompalaması saÄŸlıklı bir yaÅŸamın temel unsurlarından biridir. Ancak bazen kalpte anormal elektrik sinyalleri oluÅŸabilir ve bu da ritim bozukluklarına yol açabilir. Kalp ritim bozukluÄŸu çeÅŸitli faktörlerden kaynaklanabilir. Bazı insanlar genetik yatkınlığa sahip olabilirken diÄŸerleri kalp hastalıkları veya stres gibi dış etkenlerden dolayı bu sorunu yaÅŸayabilir. Peki tıp literatüründe aritmi olarak da bilinen kalp ritim bozukluÄŸu nedir? Tedavi yöntemleri nelerdir? Ä°ÅŸte bilmeniz gerekenler:
Kalp Ritim BozukluÄŸu Nedir?
“Kalp ritim bozukluÄŸu nedir?” diye merak ediyorsanız kalbin olması gerektiÄŸi atmadığı durumlara aritmi adı verildiÄŸini bilmelisiniz. Vücudun çalışma dengesi içerisinde kan dolaşımın saÄŸlanması için kalbin kasılıp gevÅŸeyerek kan pompalaması gerekir. Kalpte bulunan elektrik üreten ve iletimini saÄŸlayan hücreler ile bu döngü gerçekleÅŸtirilir. Bu fonksiyonlarda herhangi bir sorun yaÅŸanması ile aritmi oluÅŸabilir. Aritmi her zaman ciddi sonuçlara neden olmaz. Hemen hemen herkesin yaÅŸayabileceÄŸi bir durum olabilse de ÅŸiddetli hale geldiÄŸinde kan akışını bozarak beyin ve akciÄŸer üzerinde hayati sorunlara neden olabilir. Aritmi kısa sürede müdahale edilmesi gereken önemli bir sorundur.
Kalp Ritim BozukluÄŸu Türleri Nelerdir?
Aritmi çeÅŸitleri iki ayrı gruba ayrılır. Bunlardan biri ventriküler aritmiler; karıncık kaslarında meydana gelir. Bir diÄŸeri ise supraventriküler aritmi bu grupta ise aritmi kalp kulakçıkların da meydana gelir. Kalp ritim bozukluÄŸu türleri aÅŸağıdaki ÅŸekilde açıklanabilir:
- TaÅŸikardi: Kalp atışının dakikada 100’ün üzerinde olduÄŸu durumlara taÅŸikardi ismi verilir. En sık karşılaşılan aritmi türlerinden biridir. Kalbin alt ve üst bölümünde oluÅŸabilen taÅŸikardinin en belirgin özelliÄŸi çarpıntıdır. Kalbin çok hızlı atmasına baÄŸlı olarak nefes darlığı veya tansiyon düÅŸmesi de görülebilir.
- Atrial Fibrilasyon: En sık karşılaşılan aritmi türüdür. Kalp kulakçıkların da meydana gelen atrial fibrilasyon fazla sayıda oluÅŸan elektriksel uyarı sonucu kasların kontrolsüz kasılması ile oluÅŸur. Kalp atım sayısı dakikada 150-200’ü bulabilir.
- Atrial Flutter: Kalbin üst odacıkları anormal derecede hızlı atması ile oluÅŸur.
- Sinüs TaÅŸikardisi: ÇoÄŸunlukla fiziksel aktiviteler sonrası kalp atışının dakikada 100’ün üzerinde çıkması durumudur. Bu durum normal olarak görülse de doktora baÅŸvurulması gerekir.
- Bradikardi: Kalp atışının dakikada 60’dan az attığı duruma verilen isimdir. Kalbin kasılmasını saÄŸlayan elektrik sinyallerinin kesintiye uÄŸraması veya doÄŸru ulaÅŸmaması ile oluÅŸur.
- Ventriküler Fibrilasyon: Kalp atışının sonlanması ile kardiyak arrest oluÅŸumuna neden olan ciddi bir ritim bozukluÄŸudur. Kalbin karıncık bölgesinde gerçekleÅŸen bu durumda kalp kan pompalayamayarak iÅŸlevini yerine getiremez.
Kalp Ritim BozukluÄŸu Belirtileri Nelerdir?
Kalp ritim bozukluÄŸu belirtileri fark edilerek dikkat edilmesi çok önemlidir. Her aritmi zararlı olmasa da ciddi sonuçlar doÄŸurabilen aritmiler de meydana gelebilir. Aritmiye baÄŸlı oluÅŸabilecek belirtiler aÅŸağıdaki ÅŸekilde sıralanabilir:
- BaÅŸ dönmesi,
- Bayılma,
- Çarpıntı,
- GöÄŸüste sıkışma hissi veya aÄŸrı hissedilmesi,
- Halsizlik,
- Kalp atışında duraklama hissi,
- Kalp atışının aşırı yavaşlaması,
- Kalp atışının bir anda çok hızlanması,
- Kalp atışının düzensiz olarak ara ara atışının atlanmış gibi hissedilmesi,
- Kan basıncında değişiklik,
- Nefes darlığı,
- Terleme.
Kalp Ritim BozukluÄŸu Neden Olur?
Peki kalp ritim bozukluÄŸu neden olur? Kalp ritim bozukluÄŸu çoÄŸunlukla kalp hastası olan kiÅŸilerde görülür. Özellikle koroner arter, kalp yetmezliÄŸi, kalp krizi, kalp dokularında iltihaplanma, kalp kapak hastalıkları ve doÄŸuÅŸtan gelen kalp hastalıkları yaÅŸayan kiÅŸiler daha fazla risk altındadır. Bu hastalıkların yanı sıra aritmi yaÅŸa, cinsiyete ve kiÅŸinin yaÅŸam tarzına baÄŸlı geliÅŸebilir. 60 yaÅŸ üzeri kiÅŸilerde aritminin ciddi seyirli meydana geldiÄŸi görülür. Aritmi türleri cinsiyete baÄŸlı olarak erkeklerde veya kadınlarda daha sık görülebilir. Tütün ve alkol kullanımı olan kiÅŸilerde kalp damar hastalıklarında kullanılan bazı ilaçların etkisiyle ve beslenme alışkanlıkları aritmiye etkileyen faktörler arasındadır. Aritmi oluÅŸumuna etki edebilecek saÄŸlık sorunları ve diÄŸer kalp ritim bozukluÄŸu sebepleri aÅŸağıdaki gibidir:
- Akciğer hastalıkları,
- Tiroid bezi hastalıkları,
- Hipertansiyon,
- Şeker hastalığı,
- Amfizem,
- Astım,
- Uyku apnesi,
- Hormonal problemler,
- Enfeksiyon,
- Alkol ve sigara tüketimi,
- Fazla miktarda kafein tüketimi,
- Bazı ilaçlar,
- Kansızlık, vitamin veya mineral eksiklikleri,
- Stres, kaygı gibi psikolojik faktörler.
Zararsız Ritim Bozuklukları
Zararsız ritim bozuklukları, özellikle spor yapan kiÅŸilerde kalp ritimlerinde düzensizlik görülebilir. Spor esnasında kalp ritmi 125’lere kadar çıkabilir. Sporcuların da dinlenme sırasında ise nabız 50 ve biraz aÅŸağısına kadar düÅŸebilir. Bu durum normal karşılanır. Ancak fiziksel aktivite tamamlandıktan sonra kalp atışlarında anormal bir durum olmadığının anlaşılması için sporcuların nabızlarının ölçmesi önemlidir. Herhangi bir anormallik görülmesi durumunda doktora baÅŸvurulmalıdır.
Psikolojik Kalp Ritim BozukluÄŸu
Kalp ritim bozukluÄŸu bazen psikolojik kalp ritim bozukluÄŸu ÅŸeklinde görülebilir. Beyin psikolojik ve fiziksel stresi ayırt edemediÄŸi için yaÅŸanan stresleri durumlar kalbe yansıyabilir. Fiziksel herhangi bir tehlike durumu varmış gibi kalp hızlı atmaya baÅŸlar. Bu durum çarpıntı ile de karıştırılır. Psikolojik herhangi bir hastalığın kalp ritmini doÄŸrudan etkilemez. Ani korku, ÅŸaÅŸkınlık ve kaygıya baÄŸlı olarak kalp ritminde deÄŸiÅŸiklikler yaÅŸanabilir. Bu durum fark edildiÄŸinde doktora baÅŸvurulmalıdır. Yapılan tetkikler sonrası psikolojik olduÄŸu fark edilirse doktorunuz sizi uygun bölüme yönlendirir.
Kalp Ritim Bozukluğu Nasıl Anlaşılır?
Kalp ritim bozukluÄŸu her zaman belirti göstermeyerek sıklığı belirlenemeyebilir. Belirti yaÅŸayan kiÅŸilerin en kısa sürede doktora baÅŸvurması gerekir. “Kalp ritim bozukluÄŸu ne iyi gelir?” sorusuna yanıt arayan tanı sürecinde ilk olarak doktorlar hastalık öyküsünü dinleyerek fiziki muayene gerçekleÅŸtirir. Hastaya daha önce yaÅŸadığı kalp rahatsızlıkları ve herhangi bir ilaç kullanıp kullanmadığı sorulur. Fiziki muayene sonrası doktor bazı laboratuvar tetkikleri isteyebilir. Bunun yanında kalp atışı sırasında oluÅŸan elektriksel akımın ölçülmesi için EKG istenir. Daha doÄŸru tanı konulabilmesi için kiÅŸinin 1 günlük tüm kalp aktivitesinin ölçülebilmesi için ritim holter adı verilen cihaz ile yerleÅŸtirilerek tüm sinyalleri kaydetmesi saÄŸlanır. Bunlar dışında efor testi ile aritminin fiziksel aktiviteye baÄŸlı olup olmadığı incelenebilir. Bir diÄŸer tanı aracı ise ultrasonografi mantığı ÅŸeklinde çalışan ekokardiyografi (EKO) istenerek kalp boyutu ve yapısı gibi özelliklerde incelenir. Ardından elde edilen verilere göre kalp ritim bozukluÄŸu tedavisi planlanır.
Kalpte Ritim Bozukluğu Tedavisi Nasıldır?
Peki aritmiye ne iyi gelir? Kalpte ritim bozukluÄŸu tedavisi hastalığın durumuna göre farklılık gösterir. AÅŸağıda belirtilen yöntemler ile hastalığın tedavisi gerçekleÅŸtirilebilir:
- Ä°laç Tedavisi: Ritim düzensizliklerini tedavi etmek amacıyla antiaritmik adı verilen kalp ritim bozukluÄŸu ilacı reçete edilebilir. Aritmik tipine ve hastalığın altında yatan sebebe baÄŸlı olarak tedavi süresini doktorunuz belirler.
- Kateter Tedavisi: Bu yöntem ilaç tedavisin yeterli olmadığı durumlarda ameliyatız tedavi saÄŸlanabilmesi için tercih edilebilir. Bu yöntemde kalpte doÄŸru olmayan elektrik sinyallerine yol açan bölgenin dondurularak veya yakılarak tedavi edilmesi saÄŸlanır. Bu iÅŸlemde genel anestezi uygulanmasına gerek olmaz.
- Kalp Pili ve ICD Cihazı: Kalp pili yavaÅŸ kalp ritminin yavaÅŸlamasına baÄŸlı olan hastalara uygulanır. Kalp pili, ritim düzeyinin normale dönmesi programlanmış cipler ile enerji saÄŸlayan bataryalardan oluÅŸur. Bu yöntem de lokal anestezi altında kullanılarak kalp pili, köprücük kemiÄŸinin altında bulunan cebe yerleÅŸtirilir. Ä°ÅŸlem birkaç saat içerisinde uygulanır ve hasta 1-2 gün sonra taburcu edilir. ICD cihazı ise kalp pilleri ile aynı ÅŸekilde uygulanır. Ancak bu pillerin ÅŸok verme özelliÄŸi vardır. Hayati risk ile karşılaşıldığı durumlarda otomatik olarak ÅŸok vererek kalp ritminin düzelmesini saÄŸlar.
- Cerrahi Tedavi: Kalp ritim bozukluÄŸu ameliyatı özellikle bypass ya da kalp kapak ameliyatı gibi baÅŸka bir nedenden dolayı kalp ameliyatı olacak hastalarda tercih edilir. DiÄŸer ameliyatlar ile birlikte ritim bozukluÄŸu için cerrahi tedavi uygulanabilir.
Kalp ritim bozukluÄŸuna iyi gelen en önemli etkenler arasında egzersiz vardır. Her gün tempolu yürüyüÅŸ yapmak kalp saÄŸlığı için oldukça faydalıdır. Bunun dışında lahana, ıspanak, roka ve pazı gibi yeÅŸil yapraklı sebzelerin tüketilmesi kalbin saÄŸlıklı çalışmasına yardımcı olur. Stres kaynaklı ritim bozukluklarında ise melisa papatya çayı gibi bitki çaylarının tüketilmesi kalp ritim bozukluÄŸuna iyi gelir.
Kalp ritim bozukluÄŸu erken tedavi edilmesi hayati tehlikeye yol açabilir. Bu nedenle belirtiler hissedilmese de düzenli kalp muayenesi oldukça önemlidir.
Kalp ritim bozukluÄŸunda belirtiler hissedilmeye özellikle kalbin çok hızlı veya yavaÅŸ attığını hissetme, bayılma, nefes darlığı ve baÅŸ dönmesi gibi ÅŸikayetler yaÅŸanıyorsa hayati tehlikenin taşıyabileceÄŸinden acilen uzmana baÅŸvurulması gerekir.
Balık gibi yaÄŸlı deniz ürünleri, chia tohumu ve ceviz gibi gıdalarda bulunan omega-3 yaÄŸ asitleri, kalp saÄŸlığını destekler ve kalp ritmini düzenleyebilir. Muz, avokado, ıspanak gibi potasyum açısından zengin olan gıdalar, kalbin elektriksel aktivitesini düzenlemeye yardımcı olabilir. Yaban mersini, böÄŸürtlen, nar gibi antioksidanlar açısından zengin meyveler ve yeÅŸil yapraklı sebzeler, kalp saÄŸlığına katkıda bulunabilir ve ritim bozukluklarını azaltabilir. Kabak çekirdeÄŸi, badem, ıspanak gibi magnezyum açısından zengin olan gıdalar da kalp ritmini düzenlemede etkilidir. Tam tahıl ürünleri, sebzeler ve meyveler gibi lifli gıdalar tüketmek, kan ÅŸekerinin dengelenmesine yardımcı olur ve kalp saÄŸlığını destekler.
Adaçayı, antioksidan özellikleri sayesinde kalp saÄŸlığını destekler ve kalp ritmini düzenlemeye yardımcı olabilir. Zencefil, kan dolaşımını artırarak kalp ritmini düzenleyebilir. Aynı zamanda anti-enflamatuar özellikleri ile de bilinir. Sarımsak, kan basıncını düÅŸürerek kalp saÄŸlığını destekleyebilir ve kalp ritim bozukluÄŸunu azaltmaya yardımcı olabilir. Rezene çayının sinir sistemini sakinleÅŸtirici etkisi vardır ve kalp ritim bozukluÄŸunu hafifletebilir. Ananas, potasyum içeriÄŸiyle kalp saÄŸlığı için önemli bir besindir ve kalp ritmini düzenlemeye yardımcı olabilir. Yine de unutmayın ki, bu bitkilerin kullanımına baÅŸlamadan önce mutlaka bir doktora danışmak önemlidir. Doktorunuz size uygun olan bitkisel tedavi yöntemlerini belirleyecektir.
Kalp ritim bozukluÄŸu, tedavi edilebilir bir durumdur ve çoÄŸu durumda kontrol altına alınabilir. Ancak, kalp ritim bozukluÄŸunun geçip geçmeyeceÄŸi kiÅŸinin spesifik durumuna baÄŸlıdır. Ritim bozuklukları farklı türlerde olabilir ve bazıları yaÅŸam boyu sürebilirken, bazıları zamanla düzelebilir. Bu nedenle, kalp ritim bozukluÄŸu ÅŸikayetleri olan herkesin bir kardiyolog tarafından deÄŸerlendirilmesi önemlidir. Uygun tedavi yöntemleri belirlendikten sonra, kiÅŸi genellikle semptomlarını kontrol altında tutabilir ve saÄŸlıklı bir yaÅŸam sürdürebilir.
Kalp ritim bozukluÄŸu için kardiyoloji bölümüne baÅŸvurulmalıdır. Hastalığın altında yatan nedenlere baÄŸlı doktorunuz sizi tedavinin tamamlanabilmesi için ek olarak baÅŸka bölümlere yönlendirilebilir.
Yorum Ekle
