Çikolata Kisti Nedir? Çikolata Kisti Belirtileri Nelerdir?

 

Tıp literatüründe aynı zamanda endometriozis olarak da adlandırılan çikolata kisti karın boÅŸluÄŸu, fallop tüpleri veya yumurtalık gibi bölgelerde endometrial doku ile karakterize olan ve kronik görülen bir hastalıktır. Konum olarak yanlış olan bu dokuda regl döngüsü olur. Endometriozis yumurtalıklara yerleÅŸtiÄŸinde yumurtaların kalitesi ve fallop tüplerinin iÅŸleyiÅŸi olumsuz yönde etkilenir. Hastalığa dair belirtiler genellikle hafife alındığından genellikle kısırlık durumu oluÅŸana kadar fark edilmez. Ä°ÅŸte “Çikolata kisti nedir?” sorusunun yanıtı ve bilmeniz gerekenler:

Çikolata Kisti Nedir?

“Endometriozis ne demek?” diye merak ediyorsanız rahim içini oluÅŸturan endometrium tabakasının rahim dışı baÅŸka bölgede büyümesi ile geliÅŸen, genellikle de aÄŸrılı ilerleyen bir hastalık olduÄŸunu bilmelisiniz. Bu hastalık sıklıkla pelvisi örten doku, yumurtalıklar ve fallop tüplerinde görülür. Dünya geneli baz alındığında üreme çağında olan 176 milyon kadını etkileyen hastalıklardan biridir ve her yaÅŸtan kadını etkileyebilir. Ancak genellikle 30'lu ve 40'lı yaÅŸlarında olan kadınlarda görülür.

Endometriozis Evreleri Nelerdir?

Hastalığın evrelemesi kistlerin yerleÅŸim yeri, büyüklüÄŸü, derinliÄŸi ve yayılımı baz alınarak yapılır. Bu evrelemeye göre 1.evre minimal, 2.evre hafif, 3.evre orta ve 4.evre ÅŸiddetli olguları ifade eder.

Kimler Endometriozis Riski Altındadır?

Endometriozise yakalanma riski yüksek olan kiÅŸiler aÅŸağıdaki gibidir:

• 1.derece yakınlarında bu hastalık bulunanlar
• Ä°lk doÄŸumunu 30 yaşından sonra yapacak olanlar
• Beyaz tenli kadınlar
• Hiç doÄŸum yapmamış olanlar
• Rahim yapısında anormallik bulunanlar
• Erken yaÅŸta regl görenler
• Geç yaÅŸta menopoza girenler
• Alkol tüketenler
• Vücut kitle indeksi düÅŸük olanlar
• Regl kanamasının vücuttan atılmasını engelleyen sorunu olanlar

Endometriozis Sıklığı Nedir?

Endometriozis hastalığı bir üreme dönemi hastalığıdır. Bu hastalık aÄŸrılı regl, kronik yaÅŸanan kasık aÄŸrısı ve aÄŸrılı cinsel iliÅŸkisi olan kadınlarda %70 oranında görülür. Genel olarak da üreme döneminde olan her 10 kadından birinde rastlanır.

Çikolata Kisti Neden Olur?

Peki çikolata kisti neden olur? Hastalığın kesin nedeni tam bilinmemektedir ancak nedenler hakkında geliÅŸtirilen bazı teoriler aÅŸağıdaki gibidir:

• Ailesinde endometriozis hastalığı bulunan kiÅŸilerde hastalığın görülme riski daha yüksektir.
• Geriye doÄŸru menstrüasyon olması durumunda endometrial doku fallop tüplerinden karın boÅŸluÄŸuna akar ve endometriozis oluÅŸur.
• Bağışıklık sistemi temelli problemler sebebiyle vücudun enfeksiyon ve hastalıklara karşı savunmasında sorun bulunanlarda bu hastalığın geliÅŸme riski olabilir.

Çikolata Kisti Nasıl GeliÅŸir?

“Endometriozis en sık nerede görülür? Nasıl geliÅŸir?” sorusu da merak edenler için ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir: saÄŸlıklı bir kadının rahim dokusu regl kanaması ile geniÅŸlemeye baÅŸlar. Regl döngüsünün ortalarında ise maksimum olgunluÄŸa ulaşır. Bu doku regl kanaması yaklaÅŸtıkça çeÅŸitli mekanizmalar sonucunda dökülerek doku yapısını yitirir ve kan damarlarının zedelenmesi ile de regl kanaması oluÅŸur. Bu doku yalnızca rahim içinde bulunmalıdır. Ancak belirli mekanizmalarla vücudun farklı bir bölgesinde oluÅŸursa çikolata kisti adı verilen endometriozis oluÅŸumu söz konusudur.

Çikolata Kisti Belirtileri Nelerdir?

Çikolata kisti belirtileri arasında en önemlisi regl dönemi ile baÄŸlantılı olan kasık aÄŸrısıdır. Endometriozisi olan kadınlardaki kasık aÄŸrısı regl dönemi aÄŸrısından daha ÅŸiddetli yaÅŸanır. DiÄŸer belirtiler ise aÅŸağıdaki gibidir:

• Cinsel iliÅŸki sırasında aÄŸrı,
• AÄŸrılı regl dönemleri,
• Ä°drar ve dışkılama sırasında aÄŸrı,
• Kısırlık,
• Aşırı kanama.

Çikolata Kisti Tanısı Nasıl Konulur?

Tanılama aÅŸamasının baÅŸlangıcında hastada detaylı öykü alınır. Ardından elde edilen fiziki ipuçlarını kontrol etmek adına pelvik muayene, ultrason, manyetik rezonans görüntüleme, laparoskopi testleri uygulanabilir.

Çikolata Kisti Tedavisi Nasıl Yapılır?

Çikolata kisti tedavisi ilaçlı tedavi ya da ameliyattır. Bazı durumlarda da hem ilaç hem de ameliyatla tedavi uygulanır. Nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar, adet dönemlerinde görülen aÄŸrı ve krampların hafifletilmesi için kullanılır. Hamilelik düÅŸüncesi olmayan kadınlar için hormon tedavisine baÅŸlanabilir, bu da aÄŸrıyı azaltma veya yok etme noktasında etkili olabilir. Adet döngüsünde vücut tarafından üretilen hormonların ilk önce artması ve daha sonra azalması patolojik endometrial dokuların kalınlaÅŸmasına, parçalanmasına ve kanamasına yol açar. Hormonal destek endometriyal dokunun kalınlaÅŸmasını yavaÅŸlatabilir ve yeni endometriyal doku geliÅŸimini engelleyebilir. Ancak, hormon tedavisi endometriozis için sürekli bir çözüm sunmaz. Tedavi bırakıldığında belirtiler tekrar ortaya çıkar.

Çocuk sahibi olmayı planlayan kadınlar için hormonal terapi uygun deÄŸildir ve bu durumda genellikle cerrahi müdahale önerilir. Cerrahi iÅŸlem genellikle laparoskopik yöntem ile gerçekleÅŸtirilir; burada göbek deliÄŸi üzerinden küçük bir kesik yapılır ve bir laparoskop isimli, ucunda bir kamera bulunan ince tüplü bir alet yardımıyla kistin bulunduÄŸu alana ulaşılarak kist dokusu çıkarılır. Endometriozis semptomlarının yönetiminde beslenme ve yaÅŸam tarzındaki deÄŸiÅŸiklikler de önemlidir. Östrojenin rahim içindeki endometriyal dokuyu kalınlaÅŸtırdığı bilindiÄŸi için, östrojen seviyelerini kontrol altında tutmak çikolata kisti semptomlarını en aza indirebilir. Düzenli egzersiz yaparak, kafein ve alkol tüketimini sınırlayarak ve vücut yaÄŸ oranını düÅŸürerek östrojen seviyelerinin düÅŸürülmesi saÄŸlanabilir.

Endometriozis Hangi Durumlarda Cerrahi Yöntemlerle Tedavi Edilir?

Çikolata kisti ameliyatı gerektiren durumlar ÅŸunlardır:

• Ä°laç tedavisiyle hafiflemeyen ve sürekli bir aÄŸrı durumunda,
• Mevcut yaÅŸam fonksiyonlarının sınırlanması, ciddi belirtiler gösteren hastaların durumunda,
• Endometriozis doku teÅŸhisinin gerektiÄŸi durumlarda,
• Bağırsak veya idrar yollarında bir tıkanıklık mevcutsa, cerrahi tedavi seçeneÄŸi deÄŸerlendirilir.

Endometriozis Tedavisinde Kullanılan Cerrahi Yöntemler Nelerdir?

EÄŸer endometriozis ameliyat gerekiyorsa kapalı yöntem olarak bilinen laparoskopi ilk seçenek olmalıdır. Laparoskopik cerrahi minimal invaziv iÅŸlemler arasında yer alır ve bu teknikte 0.3-1 cm'lik küçük kesileri içeren bir operasyon göbek deliÄŸinden girilen bir kamera ile gerçekleÅŸtirilir. Cildin daha az kesilmesi hastaların hızlı iyileÅŸmesini, ameliyat sonrası aÄŸrının azaltılmasını, daha az ilaç ihtiyacını ve hastanede daha kısa süre kalmanın saÄŸlanmasını mümkün kılar. Bu nedenlerle uygun vakalarda laparoskopik yöntem açık cerrahiden üstün kabul edilir.

Ä°laç tedavisine yanıt vermeyen aÄŸrısı olan hastalarda peritoneal endometriozis yani karın zarının tutulumu kapalı ameliyat sırasında görülebilir. Bu durumda karın zarındaki bu odaklar ya çıkarılır (eksizyon) ya da yakılır (ablasyon). EÄŸer çikolata kisti için ameliyat planlanmışsa genellikle yumurtalığın korunması amaçlanır ve kist duvarı çıkarılır. Hastalığın tekrarlamaması için ameliyat sonrasında ilaç tedavisi uygulanır. Ancak unutulmamalıdır ki çikolata kistleri zamanla yeniden oluÅŸabilir hatta cerrahi müdahaleye raÄŸmen.

Cerrahi Endometriozis Tedavisi Sonrasında Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Endometriozis kanseri nedeniyle uygulanan cerrahi işlemin ardından bazı noktalara dikkat edilmelidir. Bu noktalar aşağıdaki gibidir:

• Ameliyat sonrasında aÄŸrınızı kontrol altına almanız önemlidir. Doktorunuz genellikle reçeteli aÄŸrı kesiciler verecektir. Bu ilaçları doktorunuzun yönlendirdiÄŸi ÅŸekilde kullanın.
• Ameliyat bölgenizi temiz ve kuru tutmak enfeksiyon riskini azaltır. Yaranızın bakımına yönelik tüm talimatlara dikkatlice uyun.
• Ä°lk birkaç hafta boyunca ağır fiziksel aktivitelerden kaçının. Ancak hafif egzersizler, özellikle yürüyüÅŸ, toparlanma sürecinize yardımcı olabilir.
• Dengeli ve saÄŸlıklı beslenmek vücudunuzun iyileÅŸmesine yardımcı olur. Bol bol protein, taze meyve ve sebze tüketmeye çalışın.
• Hastaneden çıkışınızdan sonra düzenli olarak doktorunuza görünmek sizin en iyi ÅŸekilde iyileÅŸmenizi saÄŸlar.
• Cerrahi müdahaleler fiziksel iyileÅŸmeyi gerektirse de duygusal iyileÅŸmeyi göz ardı etmemek gerekir.
• Ameliyat sonrasında verilen ilaçları doÄŸru dozda ve zamanlamada kullanmak oldukça önemlidir. 

KAYNAK: https://en.wikipedia.org/wiki/Endometrioma