Kulak Çınlaması (Tinnitus) Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

22 / EYL
2023

Kulak çınlaması insanların günlük yaÅŸamlarında sıkça karşılaÅŸtığı rahatsız edici bir durumdur. Kimi zaman sessiz bir odada otururken, kimi zaman yoÄŸun bir iÅŸ gününün ardından dinlenmeye çalışırken, hatta bazen tamamen beklenmedik bir anda kulaklarınızda çınlama hissiyle karşılaÅŸabilirsiniz. Bu durum pek çok kiÅŸi için sinir bozucu ve endiÅŸe verici olabilir. Ancak kulak çınlamasının altında yatan nedenleri anlamak ve bu konuda farkındalık yaratmak sorunu çözmek adına ilk adımdır. Kulak çınlamasının sebepleri, tedavi yöntemleri ve bilinmesi gerekenleri sizler için derledik:

Kulak Çınlaması Nedir?

Kulak çınlaması bir veya her iki kulağı birden etkileyebilen rahatsızlık verici bir durumdur. Çınlama esnasında duyulan sesin dışarıdan bir kaynağı olmaz ve bu sesi bireyin çevresindeki kiÅŸiler algılayamaz. Özellikle yetiÅŸkinlerde sıkça görülen kulak çınlaması problemi çocuklarda da mevcuttur. YaÅŸ ilerledikçe kulak çınlamasına daha sık rastlanır. Toplumun genelinde %17'lik bir oranda görülürken yaÅŸlı nüfusun %33'ü bu durumdan muzdariptir. Genellikle 40 ile 70 yaÅŸ arasındaki bireylerde ortaya çıkar ancak her yaÅŸ grubunda gözlenebileceÄŸi unutulmamalıdır. Anatomik ve iÅŸlevsel deÄŸiÅŸiklikler, uzun süreli yüksek sese ya da çok sessiz bir ortama maruz kalma ve travma sonrasında kulak çınlaması baÅŸlayabilir. Sıklıkla yaÅŸa baÄŸlı iÅŸitme kaybı ya da dolaşım sistemi problemleri nedeniyle oluÅŸan tinnitus adlı bu durum uygun tanı ve tedavi ile birçok kiÅŸide düzelir.

Kulak Çınlaması Belirtileri Nelerdir?

Kulakta çınlama genellikle kulaÄŸa gelen ince ve yüksek tonlu bir ses ÅŸeklinde hissedilir. Oldukça yaygın olan bu durumda genellikle çan sesine benzer bir ton duyulur. Çan sesi haricinde uÄŸultu ya da hışırdama ÅŸeklinde de hissedilir. Objektif tinnitus durumunda ise hissedilen ses ritmiktir ve rüzgâr sesine benzetilir. Bu kalp atışlarıyla eÅŸ zamanlı olan ses pulsatil tinnitus olarak da adlandırılır. Kulak çınlamasında duyulan sesin yüksekliÄŸi genellikle gün içinde deÄŸiÅŸir. Geceleri çevresel gürültünün azalması nedeniyle kulak çınlaması daha belirgin hale gelebilir ve bazı kiÅŸilerde iÅŸitme kaybına kadar varan ağır durumlar yaÅŸanabilir.

Özellikle askeri görevliler arasında kulak çınlaması sıkça görülen bir problemdir. Silah ateÅŸi ve patlama gibi yüksek gürültü seviyesine sahip çalışma koÅŸulları bu kiÅŸilerde kulak çınlamasının baÅŸlıca sebebidir. Silah sesleri ve patlamalar gibi yüksek gürültülü çalışma ortamları kiÅŸilerin kulak çınlaması yaÅŸamalarının temel sebebidir. Askeri personelden baÅŸka sinema endüstrisinde çalışanlar da sahne efektlerine olan yakın maruziyet nedeniyle kulak çınlaması deneyimleyebilir. Ä°ÅŸitme kaybının yanı sıra hiperakuzi adı verilen iÅŸitsel algılamanın arttığı durumlar da tinnitus belirtisi olarak gözlenebilir. Hiperakuzi hastaları kapının kapanması, sandalyenin hareket ettirilmesi veya bir kitabın kapağının kapatılması gibi normal sesleri oldukça yüksek ve yoÄŸun bir ÅŸekilde algılayabilir ve bu normal çevresel sesler zaman zaman tahammül edilemez hale gelebilir.

Kulak Çınlaması Neden Olur?

Peki kulak çınlaması neden olur? Normal kulak çınlaması genellikle bir haftadan az ve beÅŸ dakika süren bir durumdur. Sürekli kulak çınlamasına genellikle iÅŸitme kaybı eÅŸlik eder. Sadece hasta tarafından duyulan subjektif kulak çınlamasının birçok farklı sebebi olabilir. Kulaktaki kirin çınlamaya yol açabileceÄŸi gibi yüksek sesli ortamlarda uzun süre bulunma, yabancı cisimler, kulak zarı delinmesi, orta kulak iltihabı, orta kulağın sıvı toplaması, iç kulak hücrelerinin hasar görmesi veya orta kulaktaki kemik ve eklemlerin sertleÅŸmesi de nedenler arasında yer alabilir. Ä°ÅŸitme kaybının yanı sıra alerjiler, kan basınç deÄŸiÅŸiklikleri, Meniere hastalığı, diyabet, anemi, menopoz dönemi, hormonal deÄŸiÅŸiklikler, baÅŸ ve boyun travmaları, tiroid hastalıkları, damar geniÅŸlemeleri olarak bilinen anevrizmalar, iÅŸitsel sinirleri etkileyen lezyonlar, yanlış ilaç kullanımı da bu durumda etkilidir. Birçok insanın fark etmediÄŸi bir durum, yoÄŸun trafik ve inÅŸaat seslerinin yanı sıra endüstriyel gürültüler ve yüksek alarm sesleri gibi faktörlerin kulak çınlamasına sebep olabileceÄŸidirek de bu riski artırabilir. Bunun dışında kulak çınlamasının baÅŸka tıbbi sebepleri de mevcuttur. Bunlar aÅŸağıdaki gibidir:

• YaÅŸla birlikte gelen iÅŸitme kaybı
• Orta kulaktaki kas spazmları
• Denge ve iÅŸitme sorunlarına yol açan Meniere hastalığı
• Yüksek tansiyon
• Yüksek kolesterol
• BaÅŸ ve boyun travmaları
• Çene eklem rahatsızlıkları
• Kulak salgısının aşırı miktarda artması

Kulak Çınlaması ÇeÅŸitleri Nelerdir?

Kulak çınlamasının farklı tipleri belirtinin özelliklerine, nedenlere ve ÅŸiddetine göre belirlenir. Ek olarak iÅŸitsel halüsinasyonların da dikkate alınması gerekmektedir. Objektif kulak çınlaması hem hastanın hem de baÅŸkalarının duyabildiÄŸi sesleri ifade eder ve genellikle dışsal çınlama veya iÅŸitsel çınlama olarak adlandırılır. Subjektif kulak çınlaması ise sadece hastanın duyabildiÄŸi, aslında olmayan sesleri anlatır ve iÅŸitsel olmayan çınlama olarak da bilinir. Nedenlerine göre incelendiÄŸinde subjektif çınlamanın sebebi kulak kaynaklı bir sorun olabileceÄŸi gibi metabolik ya da nörolojik bir rahatsızlığın belirtisi de olabilir. Objektif çınlama genellikle damar veya kas hastalıklarından kaynaklanır. Åžiddet derecesine göre ise rahatsızlık vermeyen, hafif, orta ve ileri düzeyde kulak çınlamaları tespit edilebilir.

Kulak Çınlaması Tanısı Nasıl Konulur?

“Kulak çınlaması nasıl geçer?” sorusu da merak edilen konulardan biridir. Kulak çınlaması tanısı genellikle bir dizi test ve muayeneden sonra konulur. Ä°lk olarak doktorunuz sizinle detaylı bir tıbbi geçmiÅŸ görüÅŸmesi yapar. Çınlamanın ne zaman baÅŸladığını, ne sıklıkta olduÄŸunu, hangi kulakta veya her iki kulakta olup olmadığını sorabilir. Ardından fiziksel bir muayene yapılır. Doktorunuz kulağınızı ve başınızın diÄŸer kısımlarını kontrol edebilir. Bu süreç boyunca doktorunuz çeÅŸitli sesler oynatarak çınlamanızın frekansını ve yüksekliÄŸini belirlemeye çalışır. Bazen doktorlar daha kesin bir teÅŸhis için iÅŸitme testleri uygular. Bu testlerde farklı frekanstaki seslere nasıl tepki verdiÄŸinizi ölçer. Ayrıca beyin dalgalarınızı inceleyen bir elektroensefalografi (EEG) ya da beyin sapı cevapları gibi bazı nörolojik testler de gerekebilir. Son olarak doktorunuz iç kulak problemleri veya sinir hasarı gibi altta yatan durumları belirlemek için bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG) gibi görüntüleme testleri isteyebilir.

Kulak Çınlaması Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

“Kulak çınlaması ne anlama gelir?” sorusunun detaylı olarak incelenmesinin ardından belirlenen muayene ve testlerle kulak çınlamasının kaynağı tespit edilir. Ardından bireye özel bir tedavi stratejisi belirlenir. Kulak çınlamasını hafifletmek için yüksek sesli müzikten uzak durma, kan basıncını düzenleme, tuzlu gıdalardan kaçınma, kafein ve nikotin kullanımını sınırlama, düzenli egzersiz yapma gibi öneriler en iyi yanıtlardan bazılarıdır. Çınlamanın nedenine baÄŸlı olarak belirlenen tedavi seçenekleri oldukça geniÅŸ bir spektrumda incelenir. Kulak çınlaması tedavisin kullanılan herhangi bir bulunmaz ancak diÄŸer bazı ilaçların kullanımıyla ekstra ses algısından kurtulabilirsiniz. Trisiklik antidepresanlar ve anksiyete bozukluÄŸunda kullanılan ilaçlar bazen kulak çınlamasını kontrol altına alabilir. Ancak herkes bu ilaçlara aynı ÅŸekilde yanıt vermez. Ayrıca bu ilaçların yan etkileri arasında halsizlik, mide bulantısı, kabızlık ve bulanık görme yer alabilir. Stres genellikle kulak çınlamasının tek sebebi deÄŸildir ancak anksiyete veya depresyona baÄŸlı çınlamaların kontrolünde nefes egzersizleri ve biofeedback gibi stres yönetim teknikleri, belirti ve altta yatan nedenin daha da kötüye gitmesini önleyebilir.

EÄŸer kulak çınlaması kiÅŸinin kullanmakta olduÄŸu belirli ilaçların yan etkisiyse bu ilaçlar doktor gözetiminde deÄŸiÅŸtirilebilir, kesilebilir ya da dozajları ayarlanabilir. Hastalara gürültüden kaçma önerisi yapılabilirken kulak enfeksiyonlarının tedavisi ve orta kulak boÅŸluÄŸunda bulunan sıvının tedavisi de gerektiÄŸinde baÅŸvurulan tedavi yaklaşımları arasında bulunmaktadır. Kulak zarının delik olması gibi durumlarda ise cerrahi müdahale gerekebilir. Ayrıca kulak kemiklerinin içerisindeki iltihabın cerrahi yolla temizlenmesi de bazı hastalarda iyileÅŸtirici bir etki yaratabilir. Ä°ÅŸitme siniri tümörü gibi teÅŸhisler konduÄŸunda cerrahi müdahaleye ve radyoterapi gibi tedavi seçeneklerine baÅŸvurulabilir. Kulak çınlamasına iÅŸitme kaybının da eklendiÄŸi vakalarda iÅŸitme cihazı kullanımı düÅŸünülür. Bu sayede hem iÅŸitme kaybı hem de kulak çınlamasına dair ÅŸikayetler hafifleyebilir. Belirli durumlarda tedavi edilebilecek bir sorun veya iÅŸitme kaybı olmayabilir. Bu tür durumlarda hastalara iç kulak kan dolaşımını iyileÅŸtiren ilaçlar verilir.

KAYNAK: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/tinnitus/symptoms-causes/syc-20350156