Gastrit Nedir? Gastrit Belirtileri Nelerdir?
Gastrit pek çoÄŸumuzun yaÅŸadığı rahatsızlıklardan biri olan mide iç yüzeyinin iltihaplanması durumudur. Bu durum genellikle mide asidinin normalden daha fazla salgılanması veya mide iç yüzeyini koruyan tabakanın zedelenmesi sonucunda ortaya çıkar. Gastrit sindirim sistemi saÄŸlığını olumsuz etkileyebilir ve çeÅŸitli semptomlara neden olabilir. Ancak gastritin tedavi edilebilir bir durum olduÄŸunu unutmamak önemlidir. Bu yazımızda gastrit nedir, belirtileri nelerdir, nasıl tedavi edilir gibi soruları sizler için yanıtlayacağız.
Gastrit Nedir?
Gastrit mide iç yüzeyini kaplayan zarın iltihaplanma durumudur. Mide veya mide duvarının korunmasını saÄŸlayan iç tabaka hasar gördüÄŸünde belirginleÅŸir. YoÄŸun mide asidi gastrik mukoza ile direkt temas halinde olur ve bu bölgedeki hücrelere hasar verir. Gastrit genel olarak iki türde incelenir: akut ve kronik gastrit. Akut gastrit daha uzun süreçte ilerlerse kronik gastrit olarak adlandırılır. Akut gastritin belirtileri arasında midede ve sırtta yoÄŸun aÄŸrılar, bulantı, kusma ve iÅŸtahsızlık bulunurken kronik gastrit genellikle herhangi bir belirti göstermez ya da üst karında rahatsızlık hissi, hazımsızlık, ÅŸiÅŸkinlik ve yemek sonrası dolgunluk hissi gibi hafif belirtiler ortaya çıkar.
Gastrit Neden Olur?
Peki gastrit neden olur? Gastrite neden olan en yaygın sebeplerden biri Helicobacter pylori adlı bakterinin yol açtığı enfeksiyonlardır. Gastriti tetikleyen diÄŸer etmenler aÅŸağıdaki gibidir:
- Aspirin, ibuprofen gibi non steroidal anti inflamatuar ilaçların uzun süreli kullanımı
- Aşırı alkol tüketimi
- Bağışıklık sisteminin kendi hücrelerine saldırması: Bu durum otoimmün ya da A tipi gastrit olarak adlandırılır.
- ÇeÅŸitli bakteri, virüs veya mantar enfeksiyonları
- Fiziksel stres: Ciddi bir hastalığa yakalanma, büyük cerrahi operasyonlar, ağır yaralanmalar ve yanıklar
- Gıda zehirlenmesi
- Ä°leri yaÅŸ
- Radyasyon tedavisi
- Sigara kullanımı
- Yiyecek alerjileri
- Zihinsel stres
Gastrit Belirtileri Nelerdir?
Gastrit belirtileri her bireyde farklı ÅŸekillerde görülebilir. Bazı kiÅŸilerde belirti gözlenmeyebilir. Akut ve kronik gastrit belirtileri birbirinden deÄŸiÅŸiktir. Akut gastritin belirtileri arasında birden baÅŸlayan karın aÄŸrısı sıklıkla görülür. AÄŸrının olduÄŸu bölgeye elle basılınca aÄŸrı artabilir. DiÄŸer akut gastrit belirtileri ise sırt aÄŸrısı, bulantı ve kusma, iÅŸtah kaybı, sürekli geÄŸirme, karında dolgunluk hissi, ÅŸiÅŸkinlik, kanlı veya kahve telvesi biçiminde kusma, siyah renk dışkılama ya da dışkıda kan, midenin ekÅŸimesi ÅŸeklindedir. ÇoÄŸu kronik gastrit hastası uzun süre belirti hissetmez. Ancak bazıları hafif semptomlar olan ÅŸiÅŸkinlik, dolgunluk hissi ve geÄŸirme yaÅŸayabilir. EÄŸer tedavi edilmezse mide ülseri, onikiparmak bağırsağı ülseri veya mide kanseri gibi ciddi saÄŸlık sorunlarına yol açabilir.
Antral Gastrit Nedir?
Peki antral gastrit nedir? Gastritin lokalizasyonuna dayanarak pangastrit, antral gastrit ve korpus gastriti olarak sınıflandırılır. Midenin çıkış bölümüne yakın olan kısma antrum denir ve burada görülen gastrite antral gastrit adı verilir. Akut veya kronik biçimde görülebilen antral gastrit en yaygın gastrit türüdür ve tüm gastrit vakalarının %80'ini oluÅŸturur. Genellikle Helicobacter pylori bakterisi bu duruma neden olur.
Kronik Gastrit Nedir?
“Kronik gastrit nedir?” sorusu da merak edilen konular arasındadır. Mide zarının iltihaplanması durumu eÄŸer sıkça tekrarlıyor ya da uzun süre devam ediyorsa bu duruma kronik gastrit denir. Kronik gastrit genellikle belirtisiz seyreder veya yemek sonrası geÄŸirme veya ÅŸiÅŸkinlik gibi hafif semptomlara neden olabilir. DeÄŸiÅŸken nedenleri vardır ve bu nedenlere göre A, B veya C tipi olarak sınıflandırılır:
- A Tipi Gastrit (Otoimmün Gastrit): Bu tür kronik gastrit vücudun bağışıklık sisteminin mide mukoza hücrelerine saldırması sonucunda oluÅŸur.
- B Tipi Gastrit (Bakteriyel Gastrit): Bu tür kronik gastrit bakteriyel enfeksiyonlar sebebiyle ortaya çıkar. Genellikle Helicobacter Pylori bakterisi bu tip gastrite neden olur.
- C Tipi Gastrit: Kimyasal ya da toksik madde tahriÅŸi sonucu geliÅŸir. Genellikle ilaç kullanımı bu duruma yol açar. Alkol aşırı tüketimi ve biliyer reflü gibi diÄŸer tetikleyiciler de mevcuttur. Biliyer reflü safra sıvısının onikiparmak bağırsağından mideye geri kaçtığı bir durumdur.
Gastrit Nasıl Teşhis Edilir?
Hasta hakkında detaylı bir bilgi almakla teÅŸhis süreci baÅŸlar. Hasta söz konusu olduÄŸunda doktorun ilgilenmesi gereken ÅŸeylerin arasında hastanın ÅŸikayetleri, tıbbi geçmiÅŸi, kullandığı ilaçlar, beslenme alışkanlıkları ve alkol veya sigara kullanımı vardır. Daha sonra fiziksel bir muayene gerçekleÅŸtirilir. Bu muayene sırasında karın bölgesinde herhangi bir hassasiyet olup olmadığı kontrol edilir. Ardından üst karın bölgesine bir ultrasonografi uygulanır. Bir röntgen çekimi sadece mide delinmesinden ÅŸüphelenildiÄŸinde yapılır. Kesin teÅŸhis için endoskopik denetim gereklidir. Endoskopi ışıklı bir kamera ile donatılmış bir tüp yardımıyla ağızdan girerek midenin incelendiÄŸi bir iÅŸlem olarak tanımlanabilir. GerektiÄŸinde endoskopi esnasında mideden bir doku örneÄŸi de alınır. Kan testleri vücuttaki inflamasyonları ve patojenleri belirlemek için kullanılabilir. ÖrneÄŸin otomatik gastriti olan bir hasta söz konusu olduÄŸunda antikorlar kan yoluyla saptanabilir. Ayrıca dışkının incelenmesi de mümkündür. Gastrit nedenli kanamalar durumunda, dışkıda kan izleri bulunabilir.
Gastrit Tedavisi Nasıl Olur?
Gastrit tedavisi çoÄŸu zaman ilaç tedavisine ihtiyaç duymadan yaÅŸam tarzındaki deÄŸiÅŸiklikler ve beslenme düzenlemeleri ile iyileÅŸtirilebilir. Ancak bu deÄŸiÅŸiklikler etkisiz olduÄŸunda çeÅŸitli ilaçlar kullanılır. Tedavinin ilk adımı mide zarını tahriÅŸ eden unsurlardan kaçınmaktır. Bu sebeple kahve, alkol ve sigarayı bırakmak gerekir. EÄŸer semptomlar ağırsa bir veya iki gün süresince yemekten kaçınmak faydalı olabilir. Genellikle gastritin arttığı dönemlerde zaten iÅŸtah kaybı meydana gelir. EÄŸer semptomlar daha hafifse kolay sindirilebilen hafif yiyecekler küçük porsiyonlar halinde tüketilmelidir. Strese baÄŸlı gastrit durumlarında meditasyon veya progresif kas gevÅŸetme tekniÄŸi gibi rahatlama yöntemleri yardımcı olabilir. Gastrit tedavisinde mide asidini azaltıcı ilaçları kullanılır. Helicobacter pylori ve diÄŸer bakteri kaynaklı durumlarda antibiyotik tedavisi uygulanır. Kronik otoimmün gastrit genellikle B12 vitamini eksikliÄŸiyle birlikte görülür. Dolayısıyla otoimmün gastrit tedavisi sırasında B12 vitamini enjeksiyonları da uygulanır. Gastrit hastalarının beslenme alışkanlıkları kadar düzenli saÄŸlık kontrolleri de hayati öneme sahiptir. ÇeÅŸitli check-up paketleri hem kadınlar hem de erkekler için kapsamlı mide muayeneleri içerir.
Gastrit Diyeti
Diyet gastrit tedavisinde kritik bir rol oynar. Gastrit diyetinde Helicobacter pylori bakterilerini ortadan kaldıran yiyeceklere yer verilir. Bu amaçla evde yapılan yoÄŸurt, lahana turÅŸusu ve tarhana gibi probiyotikler tüketilebilir. Brokoli içerdiÄŸi bileÅŸenler sayesinde sarımsak ise geniÅŸ çaplı antibakteriyel özellikleri ile Helicobacter pyloriyi yok eder. Ek olarak yapılan araÅŸtırmalar zencefil, elma sirkesi, zerdeçal, kekik, kızılcık suyu, ananas, yeÅŸil çay, havuç ve pancar suyunun hem gastriti iyileÅŸtirdiÄŸini hem de mide bulantısı, mide aÄŸrısı, yanma, ÅŸiÅŸkinlik ve mide ekÅŸimesi gibi semptomları hafiflettiÄŸini göstermiÅŸtir.
Gastrite Ä°yi Gelen ve Gelmeyen Yiyecekler Nelerdir?
Akut ve kronik gastrit belirtileri durumunda beslenme önemlidir. Gastrite iyi gelen yiyecekler ve içecekler aÅŸağıdaki gibidir:
- Taze meyve ve sebzeler
- Elma, yulaf ezmesi, brokoli, havuç ve fasulye gibi yüksek lifli gıdalar
- Tam tahıllar
- Hindistan cevizi yağı
- Balık, tavuk ve hindi göÄŸsü gibi az yaÄŸlı yiyecekler
- Tarhana, ev yapımı yoğurt ve lahana turşusu gibi probiyotikler bulunur.
Gastriti tetikleyen yiyecek ve içeceklerden bazıları da aÅŸağıdaki gibidir:
- Çikolata
- Kahve
- Alkol
- Domates gibi asitli yiyecekler
- Her türlü iÅŸlenmiÅŸ gıda
- Yüksek yaÄŸ ve ÅŸeker içeren yiyecek ve içecekler
- Kızartmalar
- Yapay tatlandırıcı içeren yiyecek ve içecekler
- Aşırı baharatlı gıdalar
- Dondurulmuş gıdalar şeklinde sıralanabilir.
KAYNAK: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/10349-gastritis
Gastrit belirtileri genellikle kolayca yönetilebilir. Ancak bazen belirtiler ciddi aÄŸrı, mide bulantısı ve kusma ÅŸeklinde ortaya çıkabilir ve acil tıbbi yardım gerekebilir. Hafif ila orta düzeydeki rahatsızlıklarda günde 4 ya da bazen 6 kez antiasid tabletlerin veya sıvı gastrit ilaçları kullanımı ve asit üretimini azaltan ilaçların günlük kullanımı etkili olabilir. Åžiddetli belirtiler durumunda intravenöz yoluyla uygulanan asit salgısını azaltıcı ilaçlar, antiasid çiÄŸneme tabletler veya sıvı ilaçların kullanımı, hastalığın seyrine baÄŸlı olarak yemek yemeye ara verme veya uygun bir diyet uygulama oldukça faydalı olabilir.
Aspirin veya antiromatizmal ilaçların uzun süreli kullanımından ve alkol tüketiminden kaçınmak gastrit hastalığının önlenmesinde son derece önemlidir. Sigara içmeme, aşırı kahve tüketimini azaltma ve asitli içeceklerden kaçınma da gastritin oluÅŸumunu engellemede kritik faktörlerdir. Akut gastrit belirtileri durumunda gastrite neden olan etkenlere karşı dikkatli olmak ve gerektiÄŸinde ilaç tedavisine baÅŸvurmak iyileÅŸmeye yardımcı olabilir. Aspirin, antiromatizmal ilaçlar, alkol, sigara gibi zararlı maddelerin uzun süreli kullanımı kronik gastrite yol açabilir. Gastriti tetikleyen faktörlerin kontrol altına alınmaması mide hücrelerinde deÄŸiÅŸime (intestinal metaplazi yani mide hücrelerinin özelliklerinin farklılaÅŸması) neden olabilir.
Gastrit hızlı bir ÅŸekilde geliÅŸebileceÄŸi gibi yavaÅŸça belirtilerini gösterebilir. Bu tür durumlar mide kanseri riskinin artmasına yol açabilir. Ancak çoÄŸu insan için gastrit ciddi bir durum olmayıp, uygun tedavi ile hızla iyileÅŸme görülebilir.
Gastrit genellikle kendi başına iyileÅŸebilir. Ancak eÄŸer belirtiler bir haftadan daha uzun sürerse veya karışık kusma ve ateÅŸ gibi semptomlar görülürse doktora danışmak önemlidir.
Maden suyunun mideyi rahatlattığı bilinir. Ana öğünlerden sonra içilen maden suyu gastiritin oluşumunu engelleyebilir ve gastritten kaynaklanan rahatsızlıkları azaltmada yardımcı olabilir.
Gastritli kiÅŸilerde bulantı, kusma ve iÅŸtahsızlık gibi belirtiler görüldüÄŸünden dolayı kilo kaybı olabilir.
YoÄŸun stres altında olan kiÅŸilerde gastritin görülme riski daha fazladır. Ancak semptomların ve gastritin ÅŸiddetinin tek nedeni stres olmayabilir.
Akut ya da kronik gastrit durumları geliÅŸtiÄŸi zaman erken veya geç dönemlerde etkin tedavi saÄŸlanmazsa hastalar çeÅŸitli komplikasyonlarla karşılaÅŸabilir. Bu durumlar mevcut hastalığın ÅŸiddetini artırabilir ve hayati tehlike yaratabilecek ülser, mide kanaması, mide lenfoması, mide kanseri gibi ciddi hastalıklara yol açabilir.
Yorum Ekle
