Hipotermi Nedir? Nedenleri ve Belirtileri Nelerdir?

 

Hipotermi vücut sıcaklığının normalden daha düÅŸük seviyelere düÅŸtüÄŸü bir durumdur. Bu durum vücudun soÄŸuk ortamlarda uzun süre maruz kalması veya hipotermiyi tetikleyebilecek baÅŸka faktörlerin etkisiyle meydana gelebilir. Ciddi saÄŸlık sorunlarına yol açabilen ve hızlı müdahale gerektiren hipotermide vücut sıcaklığının düÅŸmesi, metabolizma hızının yavaÅŸlaması ve organ fonksiyonlarının bozulması gibi bir dizi belirti yaÅŸanabilir. Bu yazıda “Hipotermi nedir? Hipotermi nedenleri ve belirtileri nelerdir?” gibi soruların yanıtlarını vereceÄŸiz.

Hipotermi Nedir?

YetiÅŸkinlerde normal vücut ısısı 36.6°C'dir. Bu ısının 35°C'nin altına düÅŸmesi ile hipotermi meydana gelir. Bu durum vücudun uzun süre boyunca üretebileceÄŸinden daha fazla ısı kaybetmesi sonucunda yaÅŸanır. Buna sebebiyet veren genellikle soÄŸuk, rüzgârlı havalar ya da soÄŸuk suda uzun zaman geçirmedir. Bunun yanında terleme ve yaÄŸmurda vücut doÄŸru kıyafetlerle korunmadığında vücut ısısında düÅŸüÅŸ yaratabilir. Åžiddetli derecede yaÅŸanan hipotermi kiÅŸinin yaÅŸamını tehdit edebilir, yaÅŸamın devamını saÄŸlayan organların çalışmamasına neden olabilir. Bu nedenle dikkate alınmalıdır.

Hipotermi ÇeÅŸitleri Nelerdir?

Hipotermi Ä°sviçre derecelendirme sistemine göre hafif, orta ve ÅŸiddetli olarak derecelendirilir. Bu derecelendirmede iç organların sıcaklıktan etkilenme durumuyla bu sıcaklıklara karşı verilen tepkiler ölçüt alınır. “Hipotermi ne demek? ÇeÅŸitleri nelerdir?” sorusunun yanıtı aÅŸağıdaki gibidir:

• Hafif Hipotermi: Vücut sıcaklığı 32,2-35°C arasında olduÄŸunda ortaya çıkar. Bu aÅŸamada vücudun soÄŸuktan korunmak adına ısı ürettiÄŸi görülür. Bu esnada kiÅŸinin tansiyonu yükselebilir, kap atım sayısı artabilir.
• Orta Hipotermi: Vücut sıcaklığı 28-32,2°C arasında olduÄŸunda ortaya çıkar. SoÄŸuk karşısında ısı üretmeye çalışan vücut artık yetersiz hale gelir. Bununla birlikte vücuttaki ısı kaybı artar.
• Åžiddetli Hipotermi: “Åžiddetli hipotermi hipotermi kaç derece?” sorusu da sıklıkla merak edilir. Åžiddetli hipotermi vücut sıcaklığının 28 derecenin altına indiÄŸi bir hipotermi türüdür. Bu aÅŸamada ciddi bir tıbbi acil durum söz konusudur. KiÅŸi bilinç kaybı yaÅŸayabilir, kalp atışları yavaÅŸlar, solunum çok zayıflar ve kas hareketleri neredeyse yok olabilir.

Hipotermi Ä°çin Risk Grupları Nelerdir?

Hipotermi riski taşıyan ve hipotermi tedavisi gerektiren gruplar bebekler, çocuklar, yaÅŸlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olan kiÅŸilerdir. Bebekler özellikle yeterince kalın giydirilmezse hızlı bir ÅŸekilde vücut ısılarını kaybedebilir. ÖrneÄŸin bebeÄŸin soÄŸukta bebek arabasında dışarıda uyuması veya soÄŸuk havalarda giysilerinin ıslanması durumunda hipotermi riski artar. Bu nedenle vücut ısıları ne kadar düÅŸük olursa hipoterminin olumsuz etkileri o kadar büyük olur. Ayrıca bazı ilaçlar ve alkol ya da uyuÅŸturucu kullanımı da hipotermi riskini artırabilir.

Hipotermi Neden Olur?

Peki hipotermi neden olur? Hipoterminin en yaygın nedenleri ÅŸunlardır:

• Çevresel Faktörler: SoÄŸuk hava koÅŸulları, suya maruz kalma veya uzun süreli açık havada bulunma gibi çevresel etkenler vücudun ısısını düÅŸürerek hipotermiye yol açabilir.
• SaÄŸlık Sorunları: Tiroid bezi rahatsızlıkları, diyabet, böbrek yetmezliÄŸi ve dolaşım sorunları gibi saÄŸlık problemleri vücut ısısının düzenlenmesini etkileyerek hipotermi riskini artırabilir.
• Alkol veya UyuÅŸturucu Madde Kullanımı: Alkol veya uyuÅŸturucu maddelerin tüketimi vücut sıcaklığının düÅŸmesine ve hipotermiye neden olabilir. Bu maddeler kan damarlarını geniÅŸleterek vücut ısısının kontrolünü zorlaÅŸtırır.
• YaÅŸlılık: YaÅŸlı bireylerde vücuttaki yaÄŸ tabakasının azalması ve metabolizmanın yavaÅŸlaması nedeniyle hipotermi riski daha yüksektir.
• Yetersiz Giyim: Ä°yi bir ÅŸekilde giyinmemek veya yeterli koruyucu giysiler kullanmamak vücut sıcaklığının hızla düÅŸmesine ve hipotermiye yol açabilir.

 

Hipotermiden korunmak için, soÄŸuk havalarda dikkatli olmalı, uygun giysiler giymeli ve açık havada uzun süre kalmaktan kaçınılmalıdır. Ayrıca saÄŸlık sorunlarınız varsa doktorunuza danışarak riskleri azaltmanın yollarını öÄŸrenebilirsiniz.

Hipotermi Belirtileri Nelerdir?

Hipotermi belirtileri derecesine göre farklılık gösterir. Hafif hipotermi belirtileri arasında titreme, yorgunluk, eller ve ayaklarda soÄŸukluk, seste kısıklık, soluk cilt rengi, yavaÅŸ konuÅŸma, hafif derecede zihin karışıklığı bulunur. Ä°leri hipotermi durumunda ise kiÅŸinin vücut hareketleriyle koordinasyonu yavaÅŸlar, sakarlık görülür, baÅŸ dönmesi yaÅŸanır, kalp hızı yavaÅŸlar, uyuÅŸukluk baÅŸlar, bilinç kaybı yaÅŸanabilir, kiÅŸi çevreye duyarsızlaşır, solunum yavaÅŸlar, ışığa tepkisizlik ya da göz bebeklerinde geniÅŸleme olur.

Hipotermi İlk Yardımında Nelere Dikkat Edilmelidir?

Orta hipotermi belirtileri olarak kiÅŸide zihinsel karışıklık ve çevreye ilgisizlik görülüyorsa 112 acil çaÄŸrı merkezi aranmalıdır. Bu sırada hasta ile konuÅŸulmalı ya da hasta hafifçe sarsılmalıdır. Böylelikle bilinç durumu kontrol edilebilir. Hastanın bilinç kaybı yaÅŸaması durumunda nabız ve solunum kontrol edilmelidir. Gerekiyorsa da suni solunum ve kalp masajı uygulanmalıdır. Åžartlar uygunsa hasta sıcak bir ortama taşınmalıdır. Mümkün deÄŸilse hasta soÄŸuk ve rüzgârdan korunmalıdır. Özellikle de baÅŸ ve boyun bölgesi sıcak tutulmalıdır. Yerde yatan hastanın battaniye ile yerle teması kesilmelidir. Ä°lk yardım sürecinde hastayı hızlı bir ÅŸekilde ısıtmak adına sıcak banyo, elektrikli battaniye gibi yöntemler kullanılmamalıdır.

Hasta sıcak ortama taşındığında da aşağıdaki noktalara dikkat edilmelidir:

• Hastanın kıyafetleri ıslaksa çıkarılmalı ve kuru kıyafetler giydirilmelidir.
• Hasta göÄŸüs, boyun, kasık ve baÅŸ üstü bölgelerinden yavaÅŸ yavaÅŸ havlu ile ısıtılmalıdır.
• Hastanın bilinci yerindeyse sıcak, ÅŸekerli ve alkol içermeyen içecekler verilebilir. Alkol hastada damar geniÅŸlemesine yol açabilir ve bu da ısı kaybını artırır.
• Acil yardım ekibi beklenirken hastanın yanında kalınmalı ve sık aralıklarla hastada solunum, nabız, bilinç kontrolü yapılmalıdır.

Hipotermi Nasıl Önlenir?

Hipotermi vücut sıcaklığının normal seviyelerin altına düÅŸmesi durumunda ortaya çıkan bir durumdur. SoÄŸuk hava koÅŸullarında veya suya uzun süre maruz kalındığında hipotermi riski artar. Ancak vücut ısısını düÅŸüren hastalıklar grubunda olan hipotermiyi önlemek için bazı adımlar atabilirsiniz. SoÄŸuk havalarda giysilerinizi katmanlar halinde giymek emici bir pamuklu kumaÅŸ kullanarak vücudunuzu kuru tutun. Orta katmanda yalıtım saÄŸlayan bir malzeme seç ve su geçirmez bir malzeme tercih edin. Vücut ısısının büyük bir kısmı baÅŸ ve ellerden kaybedilir. Bu nedenle soÄŸuk havalarda başınızı ÅŸapka veya bere ile örtün ve eldiven takın. Sıcak içecekler vücut ısısını korumada yardımcı olur. Özellikle çay, bitki çayları veya sıcak su tüketebilirsiniz. Aktivite vücut ısısını yükseltir bu nedenle soÄŸuk havalarda aktif kalmaya çalışın. YürüyüÅŸ yapmak veya egzersiz yapmak gibi aktiviteler vücudunuzun ısınmasına yardımcı olur. Islanmak vücudunuzun daha hızlı soÄŸumasına neden olabilir. Özellikle uzun süreli su temasından kaçının veya suya maruz kalacaksanız su geçirmez bir giysi kullanın.

Hipotermi Nasıl Teşhis Edilir?

Hipotermi vücut sıcaklığının normalden düÅŸük seviyelere düÅŸtüÄŸü bir durumdur. Bu durumun teÅŸhis edilmesi önemlidir çünkü hipotermi ciddi saÄŸlık sorunlarına yol açabilir ve acil hipotermi tedavisi gerektirebilir. Hipotermiyi teÅŸhis etmek için aÅŸağıdaki belirtiler gözlemlenebilir:

• Vücut Sıcaklığı: Hipotermide vücut sıcaklığı normalin altında olur. Bir termometre kullanarak vücut sıcaklığını ölçmek en kesin yöntemdir.
• Derinin Durumu: Hipotermide deri soluk ve soÄŸuktur. Eller, ayaklar, burun ve kulaklar gibi ekstremitelerde morarma veya mavimsi renk de görülebilir.
• Titreme: Vücut ısısını korumaya çalışan bir tepki olarak titreme görülebilir. Ancak ÅŸiddetli hipotermide bu tepki zayıflayabilir veya tamamen durabilir.
• Halsizlik ve Yorgunluk: Hipotermi olan kiÅŸi genellikle halsiz hisseder ve enerji kaybı yaÅŸar. KonuÅŸmakta güçlük çekebilir veya uyku halinde olabilir.
• Koordinasyon: Hipotermiden etkilenen kiÅŸilerde koordinasyon bozukluÄŸu, dengesizlik ve hareketlerde yavaÅŸlama gözlenebilir.
• Hızlı Nefes Alma: Hipotermi solunum hızını artırabilir. Bu da kiÅŸinin daha hızlı nefes almasına neden olur.

Hipotermi Nasıl Tedavi Edilir?

KiÅŸiyi sıcak bir ortama taşıyın. EÄŸer mümkünse iç mekanlara girin veya korunaklı bir yer bulun. Rüzgârlı ve soÄŸuk dış ortamlardan uzak durun. Hipotermi vakalarında ıslak kıyafetler vücut ısısını daha da düÅŸürebilir. Bu nedenle kiÅŸinin üzerindeki ıslak giysileri çıkartın ve kuru giysilerle deÄŸiÅŸtirin. KiÅŸinin vücut ısısını yavaÅŸça artırmak için bazı yöntemler kullanabilirsiniz. Öncelikle hipotermi battaniyesi veya kalın örtülerle kiÅŸiyi sararak vücut ısısının kaçmasını önleyin. Sıcak su torbalarını veya elektrikli ısıtıcıları kullanarak bedenin belirli bölgelerini ısıtabilirsiniz. Ancak bu yöntemleri kullanırken cildi yakmamaya özen göstermelisiniz. KiÅŸi sıcak bir içecek tüketebiliyorsa ılık çay veya sıcak su vererek içme yoluyla vücut ısısını artırabilirsiniz. Ancak alkollü içeceklerden kaçınmalısınız çünkü bu durum hipotermiyi daha da kötüleÅŸtirebilir. Hipotermi ciddi bir saÄŸlık sorunu olduÄŸu için en kısa sürede acil yardım ekiplerini aramalısınız. Profesyonel saÄŸlık uzmanları gereken tedaviyi uygulayabilecektir. Hipotermi vakalarında kendiniz tedavi yöntemleri uygulamadan önce mutlaka profesyonel yardım almanız önemlidir. Yukarıdaki adımlar geçici bir ilk müdahaledir ve kiÅŸinin durumu hala ciddiyetini koruyorsa kesinlikle doktor tarafından incelenmesi gerekir. Tedavide bebeklerde hipotermi belirtileri de dikkatle takip edilir. Bebeklerde hipotermi vücut sıcaklığının normalden düÅŸük olması durumudur. Bu durumda bebeÄŸin vücut ısısı düÅŸtüÄŸünde çeÅŸitli belirtiler ortaya çıkabilir. Bebeklerde hipotermi belirtileri ÅŸunlar olabilir:

• Cilt renginde solgunluk veya mavimsi ton deÄŸiÅŸimi
• UyuÅŸukluk ve halsizlik
• Titreme veya kasılma
• Beslenme ve emme güçlüÄŸü
• Solunum hızında yavaÅŸlama
• Ä°ÅŸtah kaybı ve kilo kaybı
• Nefes alma zorluÄŸu veya hızlı nefes alma
• Ä°drar yapma sıklığında azalma
• Hiperaktivite veya aşırı uyku hali
• Eller ve ayaklarda soÄŸukluk

 

EÄŸer bebeÄŸinizde bu belirtilerden herhangi birini fark ederseniz bir saÄŸlık uzmanına baÅŸvurmalısınız. Hipotermi ciddi bir durumdur ve hemen tedavi gerektirebilir. Ayrıca bebeÄŸi sıcak tutmak için uygun önlemleri almak da önemlidir, özellikle soÄŸuk havalarda dikkat etmek gerekir. SaÄŸlıklı günler dileriz.

 

KAYNAK: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hypothermia/symptoms-causes/syc-20352682