Karpal Tünel Sendromu Nedir? Karpal Tünel Sendromuna Ne İyi Gelir?
Karpal tünel sendromu el ve ön kolun belirli bölümlerinde uyuÅŸma, aÄŸrı ve karıncalanmaya yol açan bir durumdur. Bu bilekte median isimli ana sinirin sıkışmasına baÄŸlı olarak meydana gelir. Median sinir kol boyunca uzanır ve bilekteki karpal tünel adındaki bir kanaldan geçerek elde son bulur. Bu sinir baÅŸparmakla beraber serçe parmak dışında ki diÄŸer tüm parmakların hareketlerini düzenler. EÄŸer üzerindeki baskı sebebiyle median sinire tedavi uygulanmazsa karpal tünel sendromu progresif bir hastalığa dönüÅŸebilir. Uzun süreli tedavi görmeyen bu hastalık his kaybından güçsüzlüÄŸe kadar çeÅŸitli kalıcı iÅŸlev bozukluklarına neden olabilir. Dolayısıyla eÄŸer karpal tünel sendromuna dair belirtiler görülürse bir uzmana baÅŸvurulması büyük önem taşır. “Karpal tünel sendromu nedir? Nasıl tedavi edilir?” gibi soruların yanıtlarını sizler için derledik:
Karpal Tünel Sendromu Nedir?
Karpal tünel sendromu median sinir üzerindeki baskıdan kaynaklanır. Karpal tünel insanın avuç içerisinde bulunan, kemikler ve baÄŸ dokusu ile sınırlanan dar bir geçittir. Bu tünelden geçen ve median sinir olarak adlandırılan sinire baskı uygulandığında el, sol saÄŸ kolda uyuÅŸma, karıncalanma ve güçsüzlük hissi oluÅŸur ki bu duruma karpal tünel sendromu denir. Genellikle ellerin aşırı kullanımının sonucunda ortaya çıkan bu rahatsızlık bileÄŸin anatomi yapısı, diÄŸer mevcut saÄŸlık problemleri ve aynı el hareketinin sürekli tekrar edilmesi sonucunda geliÅŸebilir. DoÄŸru medikal tedavi uygulanarak karıncalanma ve uyuÅŸukluk semptomları hafifletilebilir. Böylece el ve bilek normal iÅŸlevine geri dönebilir.
Karpal Tünel Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Karpal tünel sendromunun ilk belirtisi genellikle parmaklardaki uyuÅŸukluktur. Sabahları genellikle elle omza kadar uzanan bir uyuÅŸma veya karıncalanma görülürken uyku pozisyonuna baÄŸlı olarak da bu semptomlar gözlenebilir. Gündelik aktiviteler sırasında da karpal tünel sendromu semptomlarına rastlanabilir. ÖrneÄŸin araba kullanma, kitap okuma ya da bir ÅŸeyler taşıma gibi bileÄŸi bükme gerektiren iÅŸler sırasında semptomlar artabilir. Hastalığın erken safhalarında elleri sallamak veya ovalamak rahatlama saÄŸlayabilir ancak zamanla bu eylemler uyuÅŸukluÄŸu gidermekte yetersiz kalabilir. Karpal tünel sendromunun ilerlemesiyle el kasları küçülür ve bu durum tutma yeteneÄŸini etkileyebilir; hastalığın ilerlemesi ayrıca aÄŸrı ve kas kramplarına neden olabilir. Zamanla median siniri çevreleyen tahriÅŸ ve basınç sebebiyle kaslar normal ÅŸekilde çalışmayı durdurabilir. Bu durum daha az hızlı sinir uyarılarına, parmaklarda his kaybına ve zayıflığa yol açabilir. Karpal tünel sendromu belirtileri aÅŸağıdaki gibidir:
- Avuç içinde ve parmaklarda yanma, kaşıntı ve karıncalanma
- Ellerde güçsüzlük hissi ve nesneleri tutmakta zorlanma
- Parmaklarda dolaÅŸan bir elektrik çarpması etkisi
- Kollarda doÄŸru ilerleyen uyuÅŸma hissi
- Parmaklarda, elinizde veya kolda ağrı ya da sızı
Karpal Tünel Sendromu Neden Olur?
Peki karpal tünel sendromu neden olur? Karpal tünel sendromu bazen doÄŸuÅŸtan gelen bir hastalık olabilirken bilekte tekrar eden hareketler sonucunda da ortaya çıkabilir. Median siniri sıkıştıran ya da tahriÅŸ eden herhangi bir durum bu rahatsızlığı tetikleyebilir. Yazı yazma ve bilgisayar kullanma gibi tekrarlı hareketler zamanla bileÄŸi etkileyebilir. Özellikle ellerin bilek hizasının altında kaldığı pozisyonlarda yapılan iÅŸler karpal tünel sendromu riskini yükseltebilir. Obezite, romatoid artrit ve diyabet gibi hastalıkların yanı sıra bileÄŸin kırılması da bu rahatsızlığa yol açabilir. ÖrneÄŸin romatoid artrit tarafından meydana getirilen ÅŸiÅŸme ve iltihaplanma karpal tüneli daraltarak median siniri tahriÅŸ edebilir. Ayrıca karpal tünel sendromu hamilelikten sonra da ortaya çıkabilir.
Karpal tünel sendromu genellikle tek bir sebepten deÄŸil birçok risk faktörünün bir arada bulunması ile meydana gelir. Bir dizi durumun median siniri tahriÅŸ ederek ve hasar vererek riski artırdığı araÅŸtırmalarca belirlenmiÅŸtir. ÖrneÄŸin anatomik olarak daha dar bir karpal tünel boÅŸluÄŸuna sahip kiÅŸilerde bu sendromun görülme ihtimali daha yüksektir. Bilekteki küçük kemikleri bozan bir kırık ya da çıkık durumu da karpal tünel sendromunu tetikleyebilir. DiÄŸer risk faktörleri arasında aynı rahatsızlığı taşıyan birincil aile üyeleri ve bileÄŸin sürekli hareket ettirilmesini gerektiren iÅŸler bulunur. Müzisyenler, berberler, terziler, fırıncılar ve bilgisayarla çalışan bireylerde karpal tünel sendromu oluÅŸma olasılığı artar.
Karpal Tünel Sendromu Nasıl TeÅŸhis Edilir?
Tek bir karpal tünel sendromu testi bulunmaz. Doktor durumu gerektirdiÄŸi takdirde çeÅŸitli testler uygulayabilir. Hastanın genel saÄŸlık durumu, tıbbi geçmiÅŸi ve belirtileri sorgulanarak saÄŸlık öyküsü toplanır ilk etapta. Daha sonra karpal tünel ÅŸüphesiyle baÅŸvuran hastanın eline ve bileÄŸine fiziksel testler yapılır. Doktor median sinire basınç uygulayarak veya dokunarak herhangi bir uyuÅŸma veya karıncalanma olup olmadığını kontrol eder. Bilek bükülerek ve esnek pozisyonda tutularak uyuÅŸma veya karıncalanma var mı diye bakılır. Parmak uçlarının hassasiyeti hastanın gözleri kapalıyken özel bir alet ile temas ettirilerek sınanır. Bu tür testler sayesinde karpal tünel sendromunun teÅŸhisi mümkün hale gelir. Test sonuçlarına göre yaÅŸanan rahatsızlığın karpal tünel sendromu olup olmadığı belirlenir. Ancak benzer belirtilere sahip olan sinir sıkışması da muhtemel bir durumdur. Dolayısıyla doktorun gerçekleÅŸtirdiÄŸi testlere ihtiyaç duyulur. EÄŸer doktor daha ileri seviye testleri uygun görürse bu yönde adım atılabilir. Elektrofizyolojik testler, röntgen, MRI ve ultrason gibi yöntemlerle karpal tünel sendromunun tanısı konulabilir. Bu testler ayrıca karpal tünel sendromunun ÅŸiddetini belirlemek için de kullanılabilir. Sinirin baÅŸka bölgelerde baskıya maruz kalıp kalmadığı ve diÄŸer sinirlerin etkilenip etkilenmediÄŸi bu testler ile görülebilir. Ä°leri düzey testler sinirleri etkileyen ve karpal tünel sendromuna neden olan baÅŸka bir tıbbi durum olup olmadığını da ortaya çıkarır.
Karpal tünel Sendromu Tedavisi Nasıldır?
Karpal tünel sendromu tedavisi hastalığın evresine ve hastada meydana gelen semptomların yoÄŸunluÄŸuna baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸiklik gösterir. Sendrom erken dönemde teÅŸhis edildiÄŸinde destekleyici tedavi ve çeÅŸitli öneriler ile kontrol altına alınabilecek bir rahatsızlıktır. Önerilen tedaviler arasında hastayı el bileÄŸi hareketleri hakkında eÄŸitmek ve bu bölgeyi zorlamadan kaçınmak bulunur. El bilek ateli olarak bilinen tıbbi cihazlar hastaların el bileklerinin normal konumda kalmasına yardımcı olur. Atel özellikle geceleyin kiÅŸinin istem dışı hareketlerle el bileÄŸine uyguladığı baskının artışını engeller. Doktorların gerektiÄŸini düÅŸündüÄŸü durumlarda bilekteki ödem ve aÄŸrısının kontrolünü saÄŸlamak için çeÅŸitli aÄŸrı kesici ve iltihap önleyici ilaçlar yazılabilir. Bazı kiÅŸilerde karpal tünel bölgesindeki iltihabın azaltılması amacıyla steroid enjeksiyonu yapılabilir. Ä°leri vakalarda karpal tünel sendromunu tedavi etmek için cerrahi müdahale gerekebilir. Bu operasyon sırasında median sinire basınç uygulayan yapılar belirlenir ve bu yapılara müdahale edilerek sinirin rahatlatılması saÄŸlanır. Doktorların yönlendirmesiyle uygulanan çeÅŸitli teknikler karpal tünel tedavisine ek olarak hastalıkla iliÅŸkili semptomları olumlu bir ÅŸekilde etkileyebilir. Bu teknikler ise ÅŸöyledir:
- Karpal tünel sendromu egzersizleri: “Karpal tünel sendromuna ne iyi gelir?” diye merak ediyorsanız elin yumruk yapılarak, parmakların düz hale getirilmesi ve bu hareketin 5-10 kez tekrarlanması el bileÄŸi baskısını kısa süreliÄŸine azaltabilecek bir egzersiz olduÄŸunu bilmelisiniz. Ayrıca her iki saatte bir ellerin vücudun önünde sallanması da karpal tünel rahatsızlığına yardımcı olabilir.
- Bileklik kullanımı: Sol ve saÄŸ el uyuÅŸması durumunda el bileÄŸini sabit bir pozisyonda tutarak median sinire uygulanan basınçtaki rahatlamayı saÄŸlayan bileklikler hem gündüz ÅŸikayetleri arttırabilecek hareketlerden kaçınmada hem de gece uyurken bilinçsiz zorlayıcı el bileÄŸi hareketlerini engellemede yardımcı olabilir.
KAYNAK: https://www.ninds.nih.gov/health-information/disorders/carpal-tunnel-syndrome
SIK SORULAN SORULAR
Bu rahatsızlık çoÄŸunlukla 40-50 yaÅŸ arası kadınlarda daha yaygın bir ÅŸekilde görülür.
El bileÄŸinizi zorlayabilecek iÅŸlerden ve aktivitelerden kaçının. Gerekli durumlarda bileklikler veya ateller kullanarak el bileÄŸinizi destekleyin. El bileÄŸiniz sürekli bükülü pozisyonda çalışmamaya özen gösterin. Çalışırken periyodik olarak molalar verip, bu mola sürelerinde germe egzersizleri yapın. Bilgisayar kullanıyorsanız el bileÄŸinizi desteklemek için ergonomik fare pedleri ve klavye stantlarından faydalanın.
Belirli hareketlerin tekrarlanmasının karpal tünel sendromu ile baÄŸlantısı vardır. Bu nedenle yoÄŸun bir ÅŸekilde el emeÄŸi gerektiren ev hanımları, daktilo ya da bilgisayar kullanan kiÅŸiler, müzik aleti çalanlar, titreÅŸimli aletlerle çalışan teknisyenler, marangozlar, tenis oynayanlar, ellerini sıkça kullanarak bulaşık yıkayan kiÅŸiler, ÅŸoförler ve kasaplar bu sendromu daha çok yaÅŸar. Bunlara ek olarak ÅŸeker hastaları, tiroit hastalığı olanlar, romatoid artrit (eklem iltihabı), gut ve aşırı kilolu kiÅŸilerde de karpal tünel sendromu sıklıkla görülür. Bu saÄŸlık durumlarına sahip olanlarda sendromun ortaya çıkma sıklığı saÄŸlıklı bireylere göre 4-5 kat daha fazla olabilir.
El bileÄŸi bölgesinde sinir sıkışması sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bu sendrom genellikle tekrarlayan hareketler veya uzun süreli bilek kullanımıyla iliÅŸkilendirilir. Karpal tünel sendromunun tehlikeli olup olmadığı konusunda net bir cevap vermek zordur çünkü her vakada semptomlar ve ÅŸiddeti farklılık gösterir. Genellikle karpal tünel sendromu tedavi edilebilir ve çoÄŸu insan için ciddi komplikasyonlara yol açmaz. Ancak ihmal edildiÄŸinde veya tedavi edilmediÄŸinde sinir hasarı kalıcı hale gelebilir ve iÅŸlevsellik kaybı yaÅŸanabilir.
Yorum Ekle
