Serbest T3 ve Serbest T4 Nedir? T3-T4 Yüksekliği ve Düşüklüğü

 

Tiroid bezinin ürettiği hormonlar olan serbest T3 (triiodotironin) ve serbest T4 (tiroksin) vücuttaki dengeyi sağlamada önemli bir rol oynar. Bu iki hormon metabolizma hızımızı, enerji seviyelerimizi ve vücut fonksiyonlarımızı düzenlemeye yardımcı olur. Ancak bazen T3 ve T4 seviyeleri normalden sapabilir. Yüksek veya düşük seviyeler çeşitli semptomlara neden olabilir ve sağlığımız üzerinde etkileri olabilir. “T3 ve serbest T4 nedir? Yüksek ve düşük olması neyi ifade eder?” gibi soruların yanıtlarını sizler için derledik.

Tiroid Nedir?

Tiroid endokrin sistemine dahil olan ve boynun ön kısmına cilt altında konumlanmış bir bezdir. İki ana tiroid hormonu triyodotironin (T3) ve tiroksin (T4) bu bez tarafından üretilir. Bu hormonların işleyişini ve vücuttaki etkinliğini belirlemek amacıyla serbest T3 ve serbest T4 testlerinden yararlanılır.

T3 ve T4 Hormonu Nedir? Ne İşe Yarar?

Triyodotironin ya da diğer adıyla T3 tiroid bezinin kan dolaşımına salgıladığı iki temel hormondan biridir. Diğer ana hormon ise tiroksin veya T4'tür. Kandaki T3 hormonu büyük oranda vücudun aktif olmayan tiroid hormonu olan T4'ün büyük bir kısmını aktif tiroid hormonu olan T3'e çevirmesinden elde edilir. Bu çevrim süreci karaciğer ve böbrekler tarafından gerçekleştirilir. T3 ve T4 hormonlarının vücuda etkisi metabolizma hızında, kalp ve sindirim fonksiyonlarında, kas kontrolünde, beyin gelişiminde, kemik sağlığında gözlemlenir.

Serbest T3 Nedir?

Peki serbest T3 nedir? Serbest T3 tiroid bezinin ürettiği bir hormondur. Tiroksin (T4) formunda salgılandıktan sonra vücutta dönüşüm geçirerek triiyodotironin (T3) formuna dönüşür. Bu hormonlar vücudun enerji kullanımını ve organların normal şekilde çalışmasını düzenler. Serbest terimi kan dolaşımındaki T3'ün proteinlere bağlanmamış halini ifade eder. Serbest T3 testi genellikle tiroid hastalığı olup olmadığını kontrol etmek için kullanılır.

Serbest T3 Testi Ne İşe Yarar?

T3 ya da diğer adıyla triiyodotironin tiroid bezinin kan dolaşımına salgıladığı iki ana hormondan biridir. Serbest T3 testi genellikle aşırı derecede tiroid üretiminin olduğu hipertiroidi durumunun teşhisine yardımcı olmak amacıyla uygulanır. Ayrıca tiroid hastası olan ve ilaç kullanan kişilere de düzenli olarak serbest T3 testi yapılabilir.

Serbest T3 Kaç Olmalı?

“Serbest t3 kaç olmalı?” sorusunun yanıtı da aşağıdaki gibidir:

Normal T3 seviyeleri:

• 1-5 yaş arası çocuklar için: 106-203 nanogram/desilitre (ng/dL).
• 6-10 yaş arası çocuklar için: 104-183 ng/dL.
• 11-14 yaş arası gençler için: 68-186 ng/dL.
• 15-17 yaş arası gençler için: 71-175 ng/dL.
• 18-99 yaş arası yetişkinler için: 79-165 ng/dL.

Serbest T3 seviyeleri:

• Sağlıklı bir kişi için serbest T3 seviyeleri şöyle belirlenmiştir:
• 3 günlük bebekler için: Mililitre başına 1,4 - 5,4 pg/mL
• 4 ile 30 günlük bebekler için: 2,0 - 5,2 pg/mL.
• 1 aylık ile 1 yaş arasındakiler için: 1,5 - 6,4 pg/mL.
• 1 ile 6 yaşındakiler için: 2,0 - 6,0 pg/mL.
• 7 ile 11 yaşındakiler için: 2,7 - 5,2 pg/mL.
• 12 ile 17 yaşındakiler için: 2,3 - 5,0 pg/mL.
• 18 ile 99 yaşındakiler için: 2,3 -4,1 pg/mL.

Serbest T3 testi vücuttaki tiroid hormonunun yapısını ve işleyişini inceler ve özellikle hipertiroid teşhisi konulurken kullanılır. Bu testin yetişkinler için referans aralığı genelde 2,3-4,1 pg/mL'dir. Referans aralığının dışında kalan değerler tiroid hormonunda düzensizlik veya anormal tiroid aktivitesi olduğuna işaret edebilir.

Serbest T3 Yüksekliği Nedir?

Serbest T3 yüksekliği genellikle tiroid bezinin aşırı çalışmasından kaynaklanır ve hipertiroidi VE tirotoksikoz (kan dolaşımında fazla miktarda hormon bulunması) belirtisi olabilir. Graves hastalığı, tiroid nodülleri, tiroidit (tiroid bezi iltihabı), guatr ve nadiren de olsa tiroid kanseri gibi rahatsızlıklar serbest T3 seviyelerinin yükselmesine yol açabilir. Ayrıca yüksek seviyede tiroid proteinleri de bu durumu gösterebilir. Bu hastalıkların bir sonucu olarak serbest T3 seviyesinde artış görülür. Serbest T3 yüksekliği vücutta çeşitli semptomlara neden olabilir. Eğer serbest T3 seviyeniz yüksek ise aşağıdaki belirtileri yaşayabilirsiniz:

• Bağırsak hareketlerinde hızlanma
• Düzensiz kalp ritmi (aritmiler)
• Gerginlik ve öfke durumları
• İshal
• Kemik erimesi
• Kilo kaybı
• Sık idrara çıkma problemi
• Titreme

Bu belirtilerden herhangi birini yaşarsanız doktorunuza başvurmanız tavsiye edilir. Bir doktor hipertiroid tanısı koyduğunda yapılacak olan serbest T3 testleri tiroidin ne kadar aşırı aktif olduğunu belirler. Serbest T3 seviyesi arttıkça hipertiroid durumu da o ölçüde şiddetlenir.

Serbest T3 Düşüklüğü Nedir?

Serbest T3 düşüklüğü vücudun yetersiz miktarda tiroid hormonu ürettiği ve bu nedenle hipotiroidizm (az çalışan tiroid) durumunun var olduğunu ifade eder. Bu durumda, az çalışan bir tiroid bezine işaret etmek için serbest t3 testinin yanında serbest T4 ve TSH testleri de uygulanabilir. Serbest T3 düşüklüğü açlık hali, steroid kullanımı ve aritmi ilaçlarıyla beraber Haşimato gibi hastalıklar nedeniyle de meydana gelebilir. Eğer serbest T3 değeriniz düşükse şu belirtiler görülebilir:

• Depresyon
• Zihinsel işlevlerin yavaşlaması
• Ödem oluşumu
• Kabızlık sorunu
• İştahsızlık
• Cinsel istekte azalma
• Yorgunluk ve halsizlik hissi
• Adet döngülerinde düzensizlikler
• Saç dökülmesi
• Soğuk algınlığı

Serbest T4 Nedir?

“Serbest t4 ne demek?” sorusu da aşağıdaki gibi yanıtlanabilir: T4 testi kanda serbest halde dolaşan ve vücut dokularını etkileyen tiroksin seviyesini ölçer. Bu test tiroidin fonksiyonunu değerlendirmek ve potansiyel sağlık problemlerini belirlemek için kullanılır. T4, T3 ile birlikte tiroid tarafından salgılanan ana hormonlardandır. Kan dolaşımında iki farklı formda bulunan T4 hormonu biri proteinlere bağlı olan diğeri ise dokulara ulaşabilen formdur. Kan testi sonucunda elde edilen serbest T4 değerleri belirlenen referans aralığının dışına çıktığında çeşitli tiroid hastalıklarının varlığına işaret edebilir.

Serbest T4 Testi Ne İşe Yarar?

Serbest T4 testi tiroid hormonunun çalışma düzeyini belirlemek ve tiroid hastalıkları ile diğer rahatsızlıkların tanısını koymak amacıyla uygulanan bir testtir. Yüksek serbest T4 seviyeleri aşırı aktif bir tiroidi (hipertiroidizm), düşük seviyeler ise yetersiz çalışan bir tiroid bezini (hipotiroidizm) gösterir.

Serbest T4 Kaç Olmalı?

Peki serbest t4 kaç olmalı? Sağlıklı bireyler için kan örneğinde bulunan serbest T4 hormonunun seviyesi 0.9-1.7 ng/dl aralığında olmalıdır. Düşük ya da normalin altında kalan tiroid hormon değerleri, bu hormonun farklı bir biçimde işlediğinin göstergesi olabilir.

• 0-5 yaş arası: her desilitrede 0,8-2,8 nanogram (ng/dL).
• 6-15 yaş aralığı: her desilitrede 0,8-2,1 ng/dL.
• 16 -17 yaş (Erkek): her desilitrede 0,8-2,8 ng/dL.
• 16-17 yaş (Kadın): her desilitrede 0,8-1,5 ng/dL.
• 18 ve daha yukarı yaştakiler: her desilitrede 0,9-1,7 ng/dL.

Serbest T4 Düşüklüğü Nedir?

Serbest T4 test sonuçlarının düşük çıkması genellikle tiroid bezinin otoimmün hastalıklar veya iyot eksikliği gibi sebeplerden ötürü gerektiği kadar hormon üretmediğini ve hipotiroid durumunun var olduğunu ifade eder. Bazen haşimoto hastalığı adı verilen otoimmün bir bozukluk nedeniyle de serbest T4 düşüklüğü görülebilir.

Serbest T4 Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?

Serbest T4 düşüklüğü belirtileri aşağıdaki gibidir:

• Aşırı yorgunluk hissi
• Soğuğa ve sıcağa karşı dayanıksızlık
• Normalden düşük kalp atış hızı
• Bilinmeyen nedenlerle kilo alma
• Güçsüzlük
• Saçların dökülmesi
• Kabızlık

Serbest T4 Yüksekliği Nedir?

1.7 ng/dl olan normal sınırların üzerindeki serbest t4 değerleri tiroid bezinin aşırı aktif olduğunu (Hipertiroidizm), tiroidit ya da toksik tiroid problemleri olduğunu gösterir. Ek olarak yüksek serbest T4 değerleri tirotoksikoz hastalığına da işaret edebilir. Serbest T4 yüksekliği bazı belirtilerle kendini gösteren bir çeşidi zehirli guatr olarak bilinir ve tiroid bezinin hızlı çalışması bu duruma yol açabilir.

Serbest T4 Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?

Yüksek serbest T4 seviyesi kişide belirgin bazı belirtilere yol açabilir ve bu durum günlük yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Serbest t3 yüksekliği belirtileri

• Ağız kuruluğu
• Aşırı sinirlilik hali
• Erkeklerde göğüs büyümesi
• Fazla terleme
• Göz bebeklerinin büyümesi
• İshal
• Kadınlarda adet düzensizlikleri ve cinsel istekte azalma.
• Nedeni belli olmayan kilo kaybı
• Sık su içme isteği
• Uyku düzeninde bozukluklar

 

KAYNAK: https://www.healthcentral.com/condition/thyroid/thyroid-what-are-t3-t4-tsh

SIK SORULAN SORULAR