Sistit Nedir? Sistit Belirtileri Nelerdir?
Sistit idrar kesesinin iltihaplanması olarak tanımlanan bir saÄŸlık sorunudur. Bu rahatsızlık genellikle mikroorganizmaların idrar yoluna zarar vermesi sonucu ortaya çıkar. Sistit belirtileri ise oldukça rahatsız edici olabilir. Ä°drar yaparken yanma hissi, sık sık idrara çıkma isteÄŸi, bulanık veya kanlı idrar gibi semptomlar sistitin en yaygın belirtileridir. “Sistit nedir? Nasıl geçer?” gibi soruların yanıtlarını sizler için derledik.
Sistit Nedir?
Sistit genellikle idrar yolu enfeksiyonunun yan etkisi olarak beliren bir mesane enfeksiyon türüdür. Kadınlarda daha yaygın olan bu durum acı ve aÄŸrıyla karakterize olabilir. Hafif sistit durumları çoÄŸunlukla kendi kendine birkaç gün içinde düzelebilir. Ancak sık sık sistit yaÅŸayan bireylerin sürekli veya uzun vadeli tedaviye ihtiyaçları olabilir. Sistite neden olan bakteriler genellikle saÄŸlıklı bağırsak florasını oluÅŸturur. Ä°drar yolu enfeksiyonlarının büyük bir kısmı, bağırsaktan idrar yoluna geçen bakterilerden kaynaklanır. Bu nedenle hem tedavide hem de sistitin tekrarını önlemekte bu geçiÅŸin engellenmesi önemlidir.
Sistit Belirtileri Nelerdir?
Sistit belirtileri farklı hastalıklardan da kaynaklanabilir. Bu belirtilerin bir ya da daha fazlasının görülmesi durumunda doktora baÅŸvurarak gerçek sebebin tespit edilmesi gerekmektedir. Belirtiler ise genel olarak aÅŸağıdaki gibidir:
- Ani idrara sıkışma hissi, sanki idrar varmış gibi
- Ä°drar yaparken yanma ve sık idrara çıkma
- İdrarda kan bulunması
- Ä°drarın renginin koyulaÅŸması ve kötü kokması
- Karın ağrısı ve mide bulantısı (ilerlemiş vakalarda)
- Kasık bölgesinde aÄŸrı
Çocuklarda sistit belirtileri yetiÅŸkinler kadar belirgin olmayabilir. Çocukların yetiÅŸkinler gibi belirtilerini net bir ÅŸekilde ifade edememesi sistitin teÅŸhisini zorlaÅŸtırabilir. Çocuklarda sistit genellikle yüksek ateÅŸ, halsizlik, iÅŸtahsızlık ve kusma gibi semptomlarla kendini gösterebilir.
Sistit Neden Olur?
Peki sistit neden olur? Farklı faktörler sistite neden olabilir. Ancak genelde sistitin sebebi bakteriyeldir. Normalde bağırsak ve sindirim sistemimizde bulunan ve zararsız olan bakterilerin mesaneye ulaÅŸması sistite yol açar. Sistitin en yaygın sebebi Escherichia coli (E. coli) türü bakteridir. Bakteriyel sistit dışında mesanenin hasar görmesi ya da tahriÅŸ olması da sistite sebep olabilir. Genel olarak bakteriyel olmayan sistitin sebepleri ÅŸu ÅŸekildedir:
- Ä°nterstisyel sistit aynı zamanda aÄŸrılı mesane sendromu olarak da adlandırılan, nedeni tam olarak bilinmeyen ve genellikle kadınlarda görülen bir tür steril inflamatuar mesane hastalığıdır. Bu durumun tanısı ve tedavisi çoÄŸu zaman karmaşıktır. Ä°nterstisyel sistit bir enfeksiyon sonucu ortaya çıkmaz ancak semptomlar mesane enfeksiyonunu taklit edebilir.
- Kemoterapi gibi bazı ilaç tedavileri veya radyasyon tedavisi mesanede iltihaplanmaya neden olabilir ve bu durum sistite yol açabilir. Ayrıca idrar sondası veya mesane tüpü gibi uzun süreli kateter kullanımı da doku hasarına neden olarak iltihaplanmayı tetikleyebilir.
- Aktif seks hayatının yanında genital bölgenin hijyeninin de sistit riskini arttırdığı gözlemlenmiÅŸtir. Kadınların özellikle arkadan öne doÄŸru temizlik yapması, diyafram kullanımı ve menopoz dönemindeki östrojen eksikliÄŸi de bu hastalığa zemin hazırlayabilir.
- Mesanenin tamamen boÅŸaltılamadığı durumlar -mesane taşı, prostat büyümesi ya da hamilelik- sistit riskini arttırabilir. Diyabet hastalarının yüksek idrar ÅŸeker seviyeleri bakteri çoÄŸalmasını teÅŸvik edebilir ve bu da sistite yol açabilir. Ayrıca parfümlü sabun veya köpük banyosu gibi tahriÅŸ edici kimyasalların kullanılması da sistit riskini arttırabilir.
- Sistit genellikle bulaşıcı bir hastalık olarak kabul edilmez ancak bazı nüansları vardır. Sistitin bulaşıcılığı enfeksiyonun kaynağına ve sistit türüne baÄŸlıdır. ÖrneÄŸin en yaygın tür olan bakteriyel ya da akut sistit genellikle E.coli bakterilerinin sebep olduÄŸu bir enfeksiyondur. Bu tür sistit direkt olarak kiÅŸiden kiÅŸiye geçmez, ancak enfekte bir kiÅŸi bakterileri cinsel iliÅŸki yoluyla veya hijyenik olmayan tuvalet alışkanlıkları ile baÅŸka bir kiÅŸiye bulaÅŸtırabilir.
Sistit Bulaşıcı mıdır?
Bakterilerin özellikle kadınlarda, idrar yolunun yapısı nedeniyle kolaylıkla taşınabileceÄŸi bir risk bulunmaktadır. Bununla birlikte sistit diÄŸer bakteriyel olmayan etkenlerden de kaynaklanabilir. Kimyasal tahriÅŸ, alerjik reaksiyonlar veya radyasyon tedavisi sonrasında ortaya çıkan irritatif sistit gibi durumlar non-bakteriyel sistite sebep olur. Bu tür sistitler bulaşıcı deÄŸildir zira bakteri ya da enfeksiyona sebep olan bir kaynak yoktur.
Sistit Nasıl Teşhis Edilir?
Üroloji uzmanı hastanın belirti ve ÅŸikayetleri ile test sonuçlarına dayanarak teÅŸhis koyabilir. Bu testler idrar analizleri, sistoskopi (üretranın ve mesanenin özel bir alet yardımıyla incelenmesi) ve damar içine ilaç verilerek yapılan özel bir röntgen çekimi olan intravenöz piyelografiyi içerir. Bu incelemeler özellikle enfeksiyonu tetikleyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla gerçekleÅŸtirilir. Ä°drar kültürü enfeksiyona neden olan bakterinin tanımlanabilmesi için gerekebilir. Sistit eÄŸer hızlı ve uygun ÅŸekilde tedavi edilirse önemli bir saÄŸlık sorunu oluÅŸturmaz. Ancak sistit ve altında yatan neden tedavi edilmezse hastalık kronikleÅŸir ve kiÅŸiyi zayıflatabilir.
Sistit Nasıl Geçer?
“Sistit nasıl geçer?” sorusu da merak edilen konulardan biridir. Sistitin çoÄŸunlukla bakteriyel kaynaklı olması sebebiyle tedavinin ilk adımı genellikle antibiyotik kullanımını içerir. EÄŸer bir enfeksiyon tespit edilemezse sistit tedavisinin gerçekleÅŸtirilebilmesi için olası sebebin bulunup giderilmesi gerekir. KiÅŸinin genel saÄŸlık durumu var olan bakteri türü ve kültür test sonuçları göz önünde bulundurularak hangi antibiyotiÄŸin kullanılacağına karar verilir. Ä°lk sistit enfeksiyonunda antibiyotik tedavisi baÅŸladıktan sonra genellikle 1-2 gün içinde iyileÅŸme görülür. KiÅŸilerin unutmaması gereken nokta iyileÅŸmiÅŸ olsalar dahi antibiyotik ilaçlarını ve sistit ilacı kullanımını doktorun tavsiye ettiÄŸi süre boyunca almaya devam etmeleridir. Tekrarlayan enfeksiyonlarda ise daha uzun süreli ve daha güçlü bir antibiyotik tedavisine ihtiyaç duyulabilir. Tedaviyi desteklemek adına hekim önerileri doÄŸrultusunda sıvı tüketiminizin artırılması, kafeinin mesaneyi tahriÅŸ etme riski sebebiyle kahve tüketiminizin azaltılması, alt karın bölgesine sıcak su torbası uygulaması, dar elbise giymekten kaçınma ve yaban mersini suyu içme gibi deÄŸiÅŸik yaklaşımlar da sistit ÅŸikayetlerinizin hafiflemesine yardımcı olabilir.
Sistitten Korunma Yolları Nelerdir?
- Tuvaletten sonra kendinizi önden arkaya doÄŸru silerek vajinal ve rektal bölgedeki bakterilerin idrar yolunuza girmesini önleyebilirsiniz.
- İdrarınızı tutmak yerine olabildiğince sık idrar yapmayı tercih edin. Bu şekilde mesanenizdeki bakterileri dışarı atabilirsiniz.
- Cinsel iliÅŸkiden sonraki ilk 10 dakika içinde idrar yapmaya çalışın.
- Cinsel iliÅŸki sırasında yeterli kayganlık saÄŸlanması uretranın hasar görmesini azaltacaktır.
- EÄŸer anal iliÅŸkiye giriliyorsa daha sonra vajinal bölgeye temas etmeden önce iyice temizlenmelidir.
- Günde en az 8 bardak olacak ÅŸekilde bol su tüketmek idrar çıkışını arttırarak bakterilerin atılımını hızlandırabilir.
- Mesaneyi tahriÅŸ edebilecek kahve, çay ve alkol gibi içecekleri mümkün olduÄŸunca az tüketmelisiniz.
- Genital bölgenizin uzun süreli nemde kalmasına izin vermemelisiniz. Sıkı ve sentetik iç çamaşırları giymekten kaçının. Nem, bakteri üremesi için uygun bir ortam saÄŸlar.
- Ä°ç çamaşırınızı günlük deÄŸiÅŸtirmeli ve pamuklu kumaÅŸ iç çamaşırı kullanmaya dikkat etmelisiniz.
Evde Sistit Tedavisi
“Sistit ne demek? Evde sistit tedavisi nasıl olmalıdır?” sorusu da sıklıkla merak edilir. Genellikle sistitin en belirgin belirtisi idrara çıkarken yanma ve karıncalanma hissidir. Evde sistit tedavisi yapabilmek için bazı yöntemler bulunur. Bol miktarda su ve diÄŸer sıvıları tüketmek, asidik gıda ve içeceklerden uzak durmak, genital bölgede hijyen ürünü kullanmaktan kaçınmak, sık sık idrar yapmak süreci destekleyen ve evde uygulanabilir yöntemler arasındadır.
KAYNAK: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cystitis/symptoms-causes/syc-20371306
SIK SORULAN SORULAR
Sistit aÄŸrısını hafifletmek için ilaç tedavisinde antibiyotikler ve aÄŸrı kesiciler verilir, bol miktarda su ve diÄŸer sıvıları tüketilir, karın bölgesine sıcak su torbası uygulanır.
Akut sistit idrar yolu enfeksiyonunun en yaygın türlerinden biri olan ve mesaneyi etkileyen bir durumdur. Genellikle bakteriyel bir enfeksiyon sonucu ortaya çıkar ve acil tedavi gerektirebilir. Sık sık idrara çıkma ihtiyacı, idrar yaparken yanma veya aÄŸrı hissi, bulanık, koyu renkli veya kötü kokulu idrar, alt karın veya pelvik bölgede aÄŸrı, halsizlik ve genel rahatsızlık hali akut sistit belirtileri arasındadır.
Ä°drar yolu iltihabı, mesane aÄŸrısı sendromu (Ä°nterstisyel sistit), prostat bezinin iltihabı, erkeklerde iyi huylu prostat büyümesi, alt üriner sistem sendromu, bel soÄŸukluÄŸu, Klamidya veya Candida gibi rahatsızlıkların semptomları sistit belirtileri ile karışabilir.
Sistit ve idrar yolu enfeksiyonları için hastanelerin üroloji bölümüne baÅŸvurmanız gerekir. Tedavi edilmeyen ve ilerleyen sistit vakaları böbreklere zarar verebilir. Sistit belirtilerinin birkaç gün içinde düzelmemesi, sık sık sistit yaÅŸanması, idrarda kan bulunması gibi ciddi sistit belirtisi oluÅŸması, hamilelik durumunda ve çocuklarda sistit semptomlarına rastlandığında vakit kaybetmeden üroloji bölümüne baÅŸvurulmalıdır.
Åžeker tüketimini azaltmak, sistit tedavisinde yardımcı olabilir. Mesaneyi tahriÅŸ eden alkollü içecekler, gazlı içecekler, çikolata, narenciye, kafein, baharatlı yiyecekler ve domates gibi gıdaların tüketimi kısıtlanmalıdır. Ancak sistitin ilaçsız geçmesi pek mümkün olmadığından mutlaka bir uzman görüÅŸü alınmalıdır.
Sistit çoÄŸunlukla kadınlarda görülse de erkekler ve çocuklar da bu durumu yaÅŸayabilir. Erkeklerde sistit daha ciddi hastalıklardan kaynaklanabilir ve genellikle prostat enfeksiyonu, kanser veya geniÅŸlemiÅŸ prostat gibi altta yatan baÅŸka bir durumdan kaynaklanır. Bu nedenle erken teÅŸhis ve tedavi önemlidir.
Menopoza giren ya da menopozda olan kadınlarda östrojen hormonundaki azalma nedeniyle üretra ve mesane astarı incelir. Ä°nce zarın enfekte olması, zarar görmesi veya tahriÅŸ olması daha muhtemeldir.
Sistitin erkeklerde veya kadınlarda doÄŸurganlık üzerinde bir etkisi yoktur.
Sistit ya da idrar yolu enfeksiyonunun cinsel yolla bulaÅŸma riski bulunmaz.
ÇoÄŸunlukla kadınlarda rastlanan sistit cinsel aktivite sonrasında, idrar yolu enfeksiyonları ve hormonal deÄŸiÅŸiklikler sonucunda ortaya çıkabilir.
Cinsel iliÅŸkiden sonra sistit oluÅŸmasının birçok nedeni bulunur. Bu durum genellikle cinsel aktivite sırasında bakterilerin idrar yollarına girmesi ve çoÄŸalması sonucunda meydana gelir. Kadınların idrar yolu erkeklere göre daha kısa olduÄŸu için bu bakterilerin mesaneye ulaÅŸması ve burada enfeksiyon yaratması daha kolaydır. Ayrıca bazı kadınlar cinsel iliÅŸki sırasında veya sonrasında yeterince idrara çıkmaz bu da bakterilerin vücutta kalmasına ve enfeksiyon oluÅŸmasına neden olur. Bu tür bir sistite balayı sistiti adı da verilmektedir. Ancak unutulmamalıdır ki her tür idrar yolu enfeksiyonu profesyonel tıbbi yardım gerektirir ve kendi kendine tedavi edilmemelidir.
Yorum Ekle
