Bel SoÄŸukluÄŸu Nedir? Belirtileri Nelerdir?
Tıp literatüründe gonore olarak da adlandırılan bel soÄŸukluÄŸu cinsel yolla bulaÅŸan ve Neisseria gonorrhoeae adlı bir bakterinin neden olduÄŸu bir hastalıktır. Gözün konjonktiva tabakası ve ürogenital organların mukoza dokusuna yerleÅŸen bu bakterinin en belirgin özelliÄŸi mukoza zarlarının iltihaplanarak irin oluÅŸumuna sebep olmasıdır. Ä°lk tanımlanmasının ardından günümüze tarih boyunca cinsel yolla bulaÅŸan ikinci hastalık olan bel soÄŸukluÄŸu genellikle cinsel iliÅŸki sırasında bulaşır ve anneden bebeÄŸe geçme riskine de sahiptir. “Bel soÄŸukluÄŸu nedir? Nasıl tedavi edilir?” gibi soruların yanıtlarını sizler için derledik.
Bel SoÄŸukluÄŸu Nedir?
“Bel soÄŸukluÄŸu nedir?” sorusu merak edenler için ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir: Bel soÄŸukluÄŸu diÄŸer bir ifadeyle gonore, cinsel yolla geçen ve neisserria gonorrhoeae adındaki bir bakterinin sebep olduÄŸu bir hastalıktır. Hem erkeklerin hem de kadınların rahatsızlık duyduÄŸu bu hastalık genellikle erkeklerde daha sıklıkla görülür. Cinsel iliÅŸki yoluyla bulaÅŸan bel soÄŸukluÄŸu Neisseria gonore bakterisi tarafından tetiklenir ve genellikle üretra, rektum veya boÄŸazda enfeksiyona neden olur. Ek olarak kadınlarda rahim aÄŸzı ve tüplerde de enfeksiyon meydana gelebilir.
Bel SoÄŸukluÄŸu Belirtileri Nelerdir?
Bel soÄŸukluÄŸu belirtileri erkek ve kadınlarda farklı görülür. Bel soÄŸukluÄŸu belirtileri erkek hastalarda idrar sırasında acı hissetme, penisin uç kısmından gelen irin benzeri akıntı, testislerde yaÅŸanan aÄŸrı veya ÅŸiÅŸlik ÅŸeklindedir. Kadınlarda bel soÄŸukluÄŸu belirtileri ise yoÄŸun vajinal akıntı, acılı idrar çıkarma, vajinada cinsel iliÅŸki sonrasında dönem dışı kanama, karın veya pelvik bölgede aÄŸrı hissi olarak görülür. Bel soÄŸukluÄŸu belirtileri vücutta baÅŸka yerlerde de meydana gelebilir:
- Rektum: Genital kaşıntı, rektumdan irin benzeri akıntı, tuvalet kağıdında parlak kırmızı kan izleri ve bağırsak hareketleri sırasında zorlanma semptomları olabilir.
- Gözler: Gözleri etkileyen bel soÄŸukluÄŸu göz aÄŸrısı, ışığa karşı hassasiyet ve bir veya iki gözden irin benzeri akıntının gelmesine yol açabilir.
- BoÄŸaz: BoÄŸaz enfeksiyonunun belirti ve semptomları arasında boÄŸaz aÄŸrısı ve boyunda ÅŸiÅŸmiÅŸ lenf düÄŸümleri bulunabilir.
- Eklemler: EÄŸer bir veya daha çok eklem bakteri (septik artrit) ile enfekte olmuÅŸsa, etkilenen eklemler özellikle hareket esnasında sıcak, kızarık, ÅŸiÅŸ ve son derece aÄŸrılı olabilir.
Bel SoÄŸukluÄŸu Neden Olur?
Peki bel soÄŸukluÄŸu neden olur? Bel soÄŸukluÄŸu cinsel temas esnasında meni ve vajinal sıvılar yoluyla yayılır. Bel soÄŸukluÄŸunun bulaÅŸabilmesi için meninin boÅŸalmasına gerek yoktur. DoÄŸum anında bebeklere bile bulaÅŸma olasılığı bulunur. Bunun yanı sıra bel soÄŸukluÄŸuna yakalanma riskini arttırabilecek diÄŸer durumlar ise ÅŸöyledir:
- Yeni bir cinsel partner
- DiÄŸer partnerleri bulunan bir cinsel partner
- Birden fazla cinsel partneri olmak
- Daha önce bel soÄŸukluÄŸu veya baÅŸka bir cinsel yolla bulaÅŸan enfeksiyon geçirmiÅŸ olmak
Bel Soğukluğu Nasıl Teşhis Edilir?
Bel soÄŸukluÄŸu teÅŸhisi erkeklerde idrar kanalından, kadınlarda ise rahim aÄŸzından, rektum ve boÄŸazdan alınan örneklerin mikroskop altında incelenmesi ve kültür testine tabi tutulması ile gerçekleÅŸtirilir. Bel soÄŸukluÄŸu var mı yok mu olduÄŸunu tespit etmek için bu örnekler analiz edilir. Örnekleme iÅŸlemi idrar testi ile etkilenen bölgelerden alınan örneklerin incelemesi ÅŸeklinde yapılır.
Bel SoÄŸukluÄŸu Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Bel soÄŸukluÄŸu bakterilerin neden olduÄŸu bir hastalık olduÄŸu için antibiyotik tedavisi uygulanır. Bel soÄŸukluÄŸu ilacı ve antibiyotikler hem iÄŸne hem de hap ÅŸeklinde kullanılabilir ve kesinlikle doktor tavsiyesi doÄŸrultusunda kullanılmalıdır. Ayrıca eÅŸ tedavisi de önemlidir. Tedavi edilmediÄŸi takdirde bel soÄŸukluÄŸunun yol açabileceÄŸi daha ciddi sorunlar ise ÅŸöyledir:
- Kadınlarda kısırlık: Bel soÄŸukluÄŸu rahim ve fallop tüplerine yayılıp pelvik inflamatuar hastalığa (PID) sebep olabilir. PID tüplerin hasar görmesine, gebelik komplikasyonlarının riskini arttırmasına ve kısırlığa yol açabilir. PID acil tedavi gerektirir.
- Erkeklerde kısırlık: Bel soÄŸukluÄŸu testislerin arka bölgesinde bulunan sperm kanallarını içeren küçük ve kıvrımlı bir boruyu (epididim) iltihaplanmaya (epididimit) sebep olabilir. Tedavi edilmediÄŸi takdirde epididimit kısırlığa neden olabilir.
- Eklemlere ve vücudun diÄŸer bölgelerine yayılan enfeksiyon: Bel soÄŸukluÄŸu yapan bakteri kan yoluyla vücudun farklı bölgelerine özellikle eklemlere yayılabilir. AteÅŸ, ciltte kızarıklık ve yaralar, eklem aÄŸrısı, ÅŸiÅŸlik ve sertlik gibi belirtiler gözlemlenebilir.
- Bel soÄŸukluÄŸu olan kiÅŸilerin HIV/AIDS hastalığına yakalanma riski daha yüksektir. AIDS'e sebep olan insan bağışıklık yetmezlik virüsü (HIV) enfeksiyonuna karşı daha hassas hale gelirler. Hem bel soÄŸukluÄŸu hem de HIV taşıyan kiÅŸiler bu hastalıkları partnerlerine daha kolay bulaÅŸtırabilir.
- DoÄŸum esnasında annesinden bel soÄŸukluÄŸunu alan bebeklerde ise körlük, deride yaralar ve enfeksiyonlar meydana gelebilir.
Bel Soğukluğuna Karşı Korunma Yolları Nelerdir?
DiÄŸer cinsel yolla bulaÅŸan hastalıklarda olduÄŸu gibi bel soÄŸukluÄŸundan korunmanın en etkili yöntemi cinsel iliÅŸki sırasında korunmadır. Toplumu bu konuda bilinçlendirmek ve özellikle cinsel yaÅŸama baÅŸlamış gençleri korumasız iliÅŸkinin sonuçları hakkında uyarmak önemlidir. Ek olarak HPV ile Hepatit B yaÅŸanmasına karşı aşılanma ve düzenli saÄŸlık kontrolleri de korunmada oldukça etkilidir. Ä°liÅŸki sırasında kondom kullanmak ÅŸarttır. Ayrıca sünnet olmanın da bel soÄŸukluÄŸu gibi cinsel yolla bulaÅŸan hastalıklara karşı koruyucu olduÄŸu bilinir. Aktif cinsel hayatı olan kiÅŸiler riskleri azaltmak için yılda en az bir kez bel soÄŸukluÄŸu testi yaptırmalıdır.
Bel SoÄŸukluÄŸu Ne Zaman Belli Olur?
Bel soÄŸukluÄŸu (gonore) enfeksiyonunun semptomları genellikle enfekte olduktan kısa bir süre sonra meydana gelir ancak bazı hallerde belirti ya çok hafif olabilir ya da hiç görülmeyebilir. Bel soÄŸukluÄŸu belirtileri enfeksiyondan hemen sonra baÅŸ gösterebilir. Bu durumda belirtiler genellikle birkaç gün içinde kendini belli eder. ÖrneÄŸin kadınlarda vajinal akıntı, idrar yaparken acı hissetme veya karın veya pelvik bölgede aÄŸrı gibi belirtiler hızla geliÅŸebilir. Bazı kiÅŸilerde bel soÄŸukluÄŸu belirtileri enfeksiyondan haftalar veya aylar sonra meydana gelebilir ya da tamamen belirtisiz olabilir. Bu enfeksiyonun sessiz veya uyku halinde bir dönem yaÅŸamasına baÄŸlıdır. Bu durumda enfekte olan kiÅŸi enfeksiyonun yayılmasına raÄŸmen herhangi bir belirti yaÅŸamayabilir ve hastalığı bulaÅŸtırabilir. Bel soÄŸukluÄŸunun semptomları ne zaman ortaya çıkacağı kiÅŸiden kiÅŸiye ve enfeksiyonun yerleÅŸtiÄŸi bölgeye göre deÄŸiÅŸebilir. Belirtiler genellikle enfekte olduktan birkaç gün veya hafta sonra görülür. Ancak herhangi bir cinsel iliÅŸki sonrası bel soÄŸukluÄŸu riski bulunduÄŸundan enfekte olduÄŸunuzu düÅŸünüyorsanız veya risk altındaysanız hemen bir saÄŸlık profesyoneline baÅŸvurmalısınız.
Bel SoÄŸukluÄŸu Riskinizi Azaltmak Ä°çin Neler Yapılmalıdır?
Peki bel soÄŸukluÄŸu nasıl geçer? Cinsel aktivite sırasında her zaman kondom kullanmak enfeksiyon riskini azaltır. Lateks veya poliüretan kondomlar etkin bir koruma saÄŸlar. Kondom kullanmak bulaÅŸma riskini büyük ölçüde düÅŸürür. Cinsel saÄŸlığınızın korunması için düzenli olarak cinsel yolla bulaÅŸan hastalıklar açısından test olmanız önemlidir. Bu bel soÄŸukluÄŸu ve diÄŸer enfeksiyonların erken tespitini mümkün kılar ve hızla tedavi edilmesine olanak saÄŸlar. Cinsel partnerlerinizin de test edilip tedavi edilmesi önemlidir. Ä°ÄŸne paylaşımı cinsel yolla bulaÅŸan hastalıkların yayılmasına sebep olabilir. UyuÅŸturucu kullanımında iÄŸne kullanıyorsanız sterilize edilmemiÅŸ iÄŸneleri kesinlikle paylaÅŸmamalısınız. Cinsellikte bilinçli ve saÄŸlıklı bir tutum sergilemek önem taşır. Cinsel partnerler arasındaki açık iletiÅŸim, cinsel saÄŸlık konularında farkındalık, risklerin farkında olmak ve uygun korunma yöntemlerinin kullanılması gereklidir. Cinsel saÄŸlık konularında eÄŸitim almak ve bu konuda bilinçlenmek enfeksiyon riskini azaltır. Cinsel eÄŸitim programlarına katılmak veya saÄŸlık profesyonellerinden rehberlik almak yararlıdır.
KAYNAK: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/gonorrhea/symptoms-causes/syc-20351774
SIK SORULAN SORULAR
Bel soÄŸukluÄŸu anal, oral veya vajinal seks ile bireyden bireye geçebilir. Hastalığı olan anne adayı tedavi görmezse doÄŸum sırasında bebeÄŸe de hastalığı aktarabilir. Bel soÄŸukluÄŸu genellikle 25 yaÅŸ altı aktif cinsel hayata sahip kiÅŸilerde görülür.
Tedavi edilmeyen bel soÄŸukluÄŸu kadınlarda dış gebelik, iltihabın yayılması, kısırlık ve erken doÄŸum gibi ciddi sonuçlara yol açabilir. Erkeklerde ise sperm kanallarının iltihaplanmasına ve kısırlığa neden olabilir. Ä°drar yapma esnasında ÅŸiddetli aÄŸrı ve yanma hissi de görülebilir.
Bel soÄŸukluÄŸu (gonore) tedavi edildiÄŸi takdirde iyileÅŸebilir. Tedavi edilmeyen gonore enfeksiyonları ciddi saÄŸlık problemlerine yol açabilir. Genellikle antibiyotik tedavisi uygulanır. Tedavi edilmeyen bel soÄŸukluÄŸu enfeksiyonları kısırlık, pelvik inflamasyon ve diÄŸer ciddi komplikasyonları beraberinde getirebilir. Bel soÄŸukluÄŸu tedavisi sonrasında hastanın cinsel iliÅŸkide bulunduÄŸu kiÅŸilerin de tedavi görmesi gerekir. Tedavi süresince cinsel etkinliklerden kaçınılması enfeksiyonun yayılmasını engellemeye yardımcı olabilir.
Bel soÄŸukluÄŸuna yakalanan çoÄŸu insan 1-7 gün içerisinde tedaviye yanıt verir. Ancak bu iyileÅŸme süreci bireyin karşılaÅŸtığı bakterinin niteliÄŸi ve hastanın genel saÄŸlık durumuna baÄŸlı olarak farklılık gösterebilir. Bazen bulaÅŸan bakteri dirençli olabilir veya kiÅŸi yoÄŸun bir enfeksiyon geçirmiÅŸ olabilir. Bu gibi hallerde tam bir iyileÅŸme için yaklaşık 1 ay gerekebilir. Bel soÄŸukluÄŸu bazen kronik prostatite yol açar ve bu durumda hastalığın vücuttan atılması uzun zaman alır ve ortalama 5-6 ay tedavi gerekebilir.
Bel soÄŸukluÄŸunun kuluçka süresi genellikle 2-30 gün arasında deÄŸiÅŸir ve bireye bulaÅŸtığı andan itibaren ilk 2-6 gün içerisinde semptomları göstermeye baÅŸlar.
Tedavi edilmeyen bel soÄŸukluÄŸu kadınlarda pelvik inflamatuar hastalık olarak bilinen duruma sebep olabilir. Bu durum rahim içini çevreleyen dokuların iltihaplanmasına ve infertiliteye yol açabilir. Ayrıca dış gebelik riskini artırabilir ki bu da hamile kadının hayatını tehlikeye atabilir. Erkeklerde ise testis iltihabına neden olabilen epididimit durumu görülebilir. Ä°drar yolu daralması aÄŸrı ve kısırlık riskini de artırabilir. EÄŸer bel soÄŸukluÄŸu tedavi edilmezse gözlerde körlükten boÄŸazda iltihaplanmaya ve eklem iltihabına kadar çeÅŸitli saÄŸlık sorunlarına yol açabileceÄŸi unutulmamalıdır.
Bel soÄŸukluÄŸuna karşı korunmanın en etkili yöntemleri arasında korunmalı cinsel iliÅŸki (kondom kullanımı), cinsel partner seçimine özen göstermek ve düzenli olarak cinsel saÄŸlık kontrollerine gitmek bulunur. Ayrıca kiÅŸisel hijyenin sürdürülmesi ve cinsel iliÅŸki sonrasında temizlik konusunda dikkatli olmak da ilave bir koruma saÄŸlar.
Yorum Ekle
