444 3 703

Yüksek Kan Şekeri (Hiperglisemi) Nedir?

 

Hepimiz vücudumuzun enerji kaynağı olan glikozun hayati önemini biliyoruz ancak zaman zaman bu denge bozulabilir ve kan ÅŸekerimiz yükselir. Hiperglisemi pek çok insanın karşılaÅŸtığı bir durumdur ve tedavi edilmezse ciddi saÄŸlık sorunlarına yol açabilir. “Hiperglisemi nedir? Nasıl tedavi edilir?” gibi soruların yanıtlarını sizler için derledik.

Yüksek Kan Åžekeri Kimlerde Görülür?

Yüksek kan ÅŸekeri (hiperglisemi) yüksek tiroit hastalığına sahip olanlar, pankreas kanseri bulunanlar, ÅŸeker hastası olanlar, akromegali rahatsızlığı olanlar, böbrek üstü bezlerinde tümör oluÅŸumu yaÅŸayanlar, cushing sendromu ile mücadele edenler, insülini yetersiz kullanan ya da dozunu atlayanlar, vücudu aşırı demir biriktirenler, kistik fibrozis hastaları, kortizon kullanıcıları, herhangi bir enfeksiyon hastalığı geçirenlerde gözlemlenebilir.

Hiperglisemi Nedenleri Nelerdir?

Hiperglisemi nedenleri arasında en yaygın olanları aşağıdaki gibidir:

  • Doktorun önerdiÄŸi diyete uymayıp aşırı yemek tüketmek,
  • İnsülin hormonunun, kan ÅŸekeri seviyesini düzenlemekte yetersiz kalması,
  • Posa bakımından düÅŸük, doymuÅŸ yaÄŸ bakımından yüksek besinler tüketmek,
  • Hareketsiz yaÅŸam sürdürmek ve düzenli egzersiz yapmamak,
  • Enfeksiyon hastalıkları geçirmek,
  • Kortizon türevi ilaçlar kullanmak,
  • Pankreasın ürettiÄŸi insülinin çeÅŸitli nedenlerle vücutta kullanılamaması,
  • Stresli dönemler yaÅŸamak,
  • Kan ÅŸekeri seviyesini yükselten kortizon, adrenalin, glukagon ve büyüme hormonlarının aşırı salgılanması,
  • Yüksek kalorili ve basit ÅŸeker içeren gıdaların fazla tüketilmesi.

Hiperglisemi Belirtileri Nelerdir?

Hiperglisemi olarak da adlandırılan yüksek kan ÅŸekeri belirtileri arasında idrar yapma sıklığının artması, görme bozukluÄŸu, cinsel organlarda mantar ve kaşıntı, dudak çevresinde yara oluÅŸumu, dilde beyaz tabaka oluÅŸumu, kontrolsüz yemek yeme isteÄŸi ve açlık hissi, ağız kuruluÄŸu ve kötü ağız kokusu, koyu ve köpüklü idrar, sürekli yorgun ve halsiz hissetmek, çok su içme ihtiyacı duymak ve yaraların geç iyileÅŸmesi sayılabilir.

Yüksek Kan Åžekeri Tanısı Nasıl Koyulur?

Tanı için belirti gösteren kiÅŸiden aç karnına parmak ya da damardan kan örneÄŸi alınır. Alınan kan örneÄŸine göre kan ÅŸekeri sonucu 183 mg/dl üzerinde olduÄŸunda ÅŸeker idrara geçer. Bu da kan ÅŸekerinin yüksek olma ihtimalini gösterir. Bunun yanında kiÅŸiye hemoglabin A1C ölçümü de uygulanır. Üç aylık kan ÅŸekeri hakkında bilgi veren bu uygulama sonucu 6,5 üzerindeyse bu durum kan ÅŸekeri seviyesinin yüksek olduÄŸu iÅŸaret eder.

Yüksek Kan Åžekeri Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavi için hem ilaç hem de yaÅŸam tarzında yapılacak düzenlemelerle destek tedavi uygulanır. Bu süreçte hastanın kan ÅŸekerinde yükselme yaratan altta yatan bir sebep varsa bu durum tedavi edilir. Ayrıca hastadan varsa kilo fazlası verilmesi istenir. Bunun yanında hastanın yürüyüÅŸ yapması, egzersiz yapması ve beslenmesine dikkat etmesi de beklenir. Bu süreçte hasta doktor tarafından verilen ilaçların kullanımı hakkında da bilgilendirilir.

Kan ÅŸekerini dengede tutmak için daha fazla öneriye ihtiyaç duyuyorsanız "Kan Åžekerini Dengede Tutmaya Yarayacak 10 Öneri" baÅŸlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.

KAYNAK: https://www.nhs.uk/conditions/high-blood-sugar-hyperglycaemia/

 

SIK SORULAN SORULAR

Hiperglisemi yani yüksek kan ÅŸekeri durumu doÄŸru bir ÅŸekilde yönetilirse saÄŸlık için büyük bir tehdit oluÅŸturmaz. Ancak tedavi edilmezse baÅŸka organlarda çeÅŸitli hastalıklara neden olabilir.

YaÄŸlı, iÅŸlenmiÅŸ ve yüksek karbonhidrat içeren gıdaların tüketimini azaltarak hiperglisemi kontrol altına alınabilir. Et ve sebze ağırlıklı diyet yapmak da önemlidir. Bol su tüketmek, düzenli fiziksel aktivite ve stresten kaçınmak da bu sürece katkı saÄŸlar.

Probiyotikler içeren yoÄŸurt ve kefir gibi ürünler kan ÅŸekerinin düÅŸürülmesine yardımcı olabilir.

“Kan ÅŸekeri yüksek olunca ne yapılmalı?” diye merak ediyorsanız fiziksel aktiviteyi yaÅŸamınızın bir parçası haline getirmelisiniz. Haftada en az 3-4 gün her biri yarım saat veya bir saat sürecek egzersizler yapmanız önerilir. Diyabet hastasıysanız hipoglisemi riskini azaltmak için egzersizleri yemeÄŸinizden önce veya sonrasında 3-4 saat geçtikten sonra yapmalısınız. Fazla kilonuz varsa her gün düzenli egzersiz yapmanız daha faydalı olabilir. Egzersize her zaman 10 dakikalık bir ısınma ve esneme süreciyle baÅŸlamalısınız.

Dengeli ve düzenli beslenme hiperglisemi önlemek için kritik öneme sahiptir. Kan ÅŸekerini dengede tutmak adına ana öÄŸünlerin yanı sıra kuruyemiÅŸ, yoÄŸurt gibi ara öÄŸünleri de atlama olmaksızın az miktarda ve sık sık tüketmek gereklidir. Et ve sebze ağırlıklı beslenmek ve karbonhidrat ile yaÄŸ içeren gıdalardan kaçınmak önerilir. Ayrıca belirli bir saat sonrasında meyve tüketmemek ve meyve yediÄŸinizde miktarını küçük tutmak önemlidir çünkü meyvelerin içerdiÄŸi ÅŸeker kan ÅŸekeri seviyesini ciddi anlamda artırabilir.

Kadınların hiperglisemiden erkeklere kıyasla daha fazla etkilendiÄŸi genellikle yanlış anlaşılmaktadır. Aslında diyabet hastalığı kan ÅŸekeri seviyelerinin artışını gösterir ve kadınlarda bu durum erkeklere kıyasla 7-8 kat daha yoÄŸundur. Pre-diyabet durumu olarak bilinen gizli ÅŸeker ise kadınlarda 28 kat daha yaygındır. Bu nedenle birçok kadın farkında olmadan gizli bir diyabet hastasıdır. Kadınların genetik yapısı, yaÅŸam biçimi ve beslenme alışkanlıkları sonucunda ÅŸeker hastalığına daha sık rastlanmaktadır.

Her yaÅŸ grubunda ortaya çıkabilen bir durum olan hiperglisemi çocuklarda da görülebilir. Çocuklar arasında hiperglisemi genellikle Tip 1 diyabet hastası olma durumu ile doÄŸuÅŸtan gelir. Henüz küçük yaÅŸta iken düzenli ÅŸekilde kan ÅŸekerini kontrol eden ve insülin tedavisi alan çocuklar mevcuttur. Diyabet hastası olan çocuklar, hayatın zorluklarına çok erken yaÅŸta ayak uydurmak zorundadır.

Kan ÅŸekeri seviyesi aşırı derecede yükseldiÄŸinde ortaya çıkan hiperglisemi koması hayatı tehdit eden ve acil müdahale gerektiren bir durumdur. Hiperglisemi koması genellikle iki ÅŸekilde oluÅŸur: Diyabetik Ketoasidoz kiÅŸi kendi yaÄŸlarını parçalayarak kanında keton cisimlerinin birikmesine neden olan ciddi bir durumdur. DiÄŸer tür ise hiperosmolar hiperglisemik durum sonucu dehidratasyon ile vücutta görülen ağır sıvı kaybıdır. Hiperglisemi komasının belirtileri olduÄŸunda, derhal hastaneye veya en yakın ambulansa baÅŸvurulmalıdır.

Kan ÅŸekerini hızla arttıran yiyecekler arasında özellikle sofra ÅŸekeri, bal, pekmez, reçel, marmelat, meyve suyu ve hoÅŸaf gibi hızla kan dolaşımına karışan ÅŸekerli gıdalar bulunur. Hiperglisemiden etkilenebilecek bireylerin bu tür gıdalardan kaçınması tavsiye edilir. Bunun yanında çikolata, hamur iÅŸi, pilav, makarna gibi besinlerin de tüketilmemesi gerekir.

Web ve Tıbbi Yayın KuruluGüncellenme Tarihi: 15.11.2023 17:36Yayınlanma Tarihi: 15.11.2023 12:58
Yorum Ekle


KATEGORİLER