Sistit Çeşitleri Nelerdir?

15 / OCA
2024

Sistit, idrar kesesinin iltihaplanması sonucu ortaya çıkan bir saÄŸlık sorunudur ve pek çok kiÅŸi için oldukça rahatsız edici olabilir. Ancak sistitin sadece tek bir türü olduÄŸunu düÅŸünmek yanıltıcı olabilir. Aslında bu durum farklı sebeplere baÄŸlı olarak farklı tiplerde geliÅŸebilir ve tedavi yaklaşımları da buna göre deÄŸiÅŸebilir. Sistit çeÅŸitleri hakkında bilinmesi gerekenleri sizler için derledik:

Bakteriyel Sistit: ÇoÄŸunlukla cinsel iliÅŸki sonrasında sık ve aÄŸrılı iÅŸeme kendini gösterir. Bazen cinsel yolla bulaÅŸan hastalıklar nedeniyle de olabilir. Kısa süreli antibiyotik tedavisinden fayda görür.

Non-Bakteriyel Sistit: Sistitin mikrobik nedeni bulunamaz. Genellikle aÄŸrı ve sık iÅŸeme dayanılamayacak ölçüde olur.

• Ä°nterstisyel sistit (AÄŸrılı mesane sendromu): Genç ve orta yaÅŸlı kadınlarda kendini ÅŸiddetli aÄŸrı, iÅŸeme ile rahatlama, aşırı sık iÅŸeme isteÄŸi olması ile gösterir. Tanısı genellikle çok zor konulur ve nedeni tam bilinmediÄŸi için tedavisi oldukça güçtür.
• Ä°laçlara baÄŸlı sistit: Özellikle kemoterapi yani kanser ilacı alan hastalarda görülen bir sistit türüdür. Genellikle idrar torbasını koruyucu bazı ilaçlar verilerek yakınmalar tedavi edilebilir. Radyasyona baÄŸlı sistit: Kanser tedavisinde kullanılan ışına baÄŸlı idrar torbasının ufalması ve sertleÅŸmesi nedeniyle olur.
• Yabancı madde sistiti: Mesane içinde sonda, taÅŸ ya da ameliyatlarda kullanılan maddelerin artıklarına baÄŸlı meydana gelir. Yabancı cisim çıkartılınca yakınmalar genellikle düzelir.
• Kimyasal sistit: Kadınlarda özellikle küvette kullanılan bazı temizlik malzemeleri, vajinal kayganlaÅŸtırıcılar, sperm öldürücüler ya da alerji yapan bazı ürünlere baÄŸlı geliÅŸir. Alerjen tespit edilip kaçınılırsa tedavi yapılmış olur.
• BaÅŸka hastalıklara baÄŸlı sistitler: Felç, diyabet, böbrek taşı, rahim sarkması, kabızlık gibi hastalıklar da sistit ÅŸikayetleri yapabilir. Alttaki hastalığın tespiti ve tedavisi yeterlidir.

Tekrarlayan Sistit Durumunda Hangi Tetkikler Yapılmalıdır?

Tekrarlayan sistitin öncelikle hangi mikrop tarafından meydana geldiÄŸi bilinmelidir. Bunun için idrar kültürü ve cinsel yolla bulaÅŸan hastalıklar taranmalıdır. Bazı durumlarda sistitin tekrarlanması ufak bir taÅŸ ya da idrar torbasının tam boÅŸalamaması ya da idrar yolundaki bir darlık nedeniyle olabilir. Dolayısı ile görüntüleme testleri ve idrarın nasıl olduÄŸunun anlaşılması için üroflowmetri yani idrar akım hızı analizlerinin yapılması gereklidir.

Ciddi anormalliÄŸi olan idrar torbalarında idrar torbasının çalışması bilgisayarlı bir sistem ile kontrol edilir. Bu iÅŸleme ürodinami adı verilir. EÄŸer bunlardan bir sonuç elde edilmez ise bu kez idrar torbasına endoskopi yapılması (sistoskopi) gerekebilir. Sık sistit olanlarda mesane içinde lökoplaki adı verilen idrar torbası zarında mikropların yerleÅŸtiÄŸi sertleÅŸmiÅŸ ve renk deÄŸiÅŸtirmiÅŸ alanlar vardır. Bu alanların kazınması bazı özel durumlarda gerekebilir. Bazen de mesane içerisinde ülserli yaralar görülmektedir ya da ciddi idrar torbası kas kalınlaÅŸması izlenmektedir.

Bazı durumlarda ise idrar yolunda ÅŸiddetli bir daralma iÅŸemeyi zorlaÅŸtırıp idrar torbasında mikrop geliÅŸmesine neden olabilmektedir. Ä°drar torbasının dolum ve boÅŸalımında bazı bozukluklar saptanır ise beyin veya omurilik fonksiyonlarında hasar araÅŸtırılması için görüntüleme ve nörolojik testler gerekebilir. Tüm bu nedenlerden dolayı tekrarlayan sistit hastalarında oldukça ayrıntılı bir çalışma yapılması gereklidir.

Tekrarlayan Sistitte Hangi Tedaviler Yapılabilir?

EÄŸer tekrarlayan sistite mikrobik ve cinsel aktivite kaynaklı durumlar eÅŸlik ediyorsa tek dozluk iliÅŸki öncesi veya sonrası antibiyotik kullanılabilir. EÄŸer cinsel iliÅŸki ile baÄŸlantı bulunmazsa mikrobik durumu engellemek için düÅŸük doz uzun süreli koruyucu antibiyotik verilebilir. EÄŸer mikrobik durum hiçbir antibiyotiÄŸe yanıt vermiyorsa mesane içerisine bazı antimikrobik ilaçlar verilebilir. EÄŸer mikrobik olmadığı görülürse neden olabilecek durumlar araÅŸtırılır ve bunlara yönelik tedaviler verilebilir.

İnterstisyel Sistit (Ağrılı Mesane Sendromu) Nasıl Tedavi Edilebilir?

Ä°nterstisyel Sistit (AÄŸrılı mesane sendromu) tedavisi çok uzun ve basamaklı bir yoldur. Basamaklı tedavi aÅŸamaları ise ÅŸöyledir:

• Ağızdan alınan ilaçlar: Ä°drar torbasını rahatlatıcı ilaçlar (Oksibutinin ve diÄŸer antikolinerjikler), idrar torbası zarının hissini azaltıcı ilaçlar (Amitriptilin vb içerenler), aÄŸrının hissedilmesini azaltıcı ilaçlar (Gabapentin vb içerenler), idrar torbasının zarının onarılmasını saÄŸlayan ilaçlar (Pentosan polisülfat içerenler)
• Ä°drar torbasına verilen ilaçlar: Ä°drar torbası zarını yenileyen ilaçlar (Heparin ve DMSO içerenler), idrar torbasının hissini azaltıcı ilaçlar (AÄŸrı kesiciler)
• Anestezi altında idrar torbasına yapılan basit iÅŸlemler: Ä°drar torbasını su basıncı ile genleÅŸtirme (Hidrodilatasyon), idrar torbasındaki ülserlerin kazınması (Fulgurasyon), idrar torbasının kasılmasının engellenmesi (Botoks enjeksiyonu)
• Sinirler üzerindeki iÅŸlemler: Ä°drar Torbası Sinirlerinin Uyarılması (Mesane Pili- Nöromodülasyon)
• Anestezi altında idrar torbasına yapılan cerrahi iÅŸlemler: Ä°drar torbasının barsaktan yama konarak büyütülmesi (Ogmentasyon), idrar torbasının tamamen çıkartılması ve idrarın baÅŸka yoldan dışarı alınması (Sistektomi)

Sistit Tedavisi Yeterli Yapılmazsa Hangi Hastalıklar Gelişebilir?

Tedavisi tam yapılmayan sistit ilerleyip böbrek hastalıklarına ve hatta böbrek yetmezliklere neden olabilir. Ä°drar torbası oldukça küçük kalıp idrarı tutma yeteneÄŸini tamamen kaybedebilir. Ä°drar torbasının çıkımı sistite baÄŸlı sertleÅŸip kapanabilir ve idrar yapamama oluÅŸabilir. Yabancı cisimlere baÄŸlı idrar torbasında kanserler meydana gelebilir. Bu nedenle sistit tedavisi ertelenmemelidir.

KAYNAK: https://www.medicalnewstoday.com/articles/152997#what-is-cystitis