Divertikülit Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

 

Divertikül kalın bağırsağın dışına doÄŸru oluÅŸan baloncuk ÅŸeklindeki çıkıntılardır. Genellikle kolonun zayıf kısımlarında ortaya çıkarlar. Tek bir çıkıntıya divertikül, çoklu durumlarda ise divertikülozis denir. EÄŸer bu çıkıntılar herhangi bir sebep ile iltihaplanırsa, bu durum divertikülit olarak adlandırılır. Divertikül kalın bağırsağın her yerinde görülebilmesine raÄŸmen genelde rektuma yakın olan bölgede meydana gelir. Divertiküli hastalığı ciddi bir rahatsızlık olarak kabul edilmeli ve hemen tedavi sürecine geçilmelidir. Bu durum daha çok 40 yaÅŸ ve üzeri yetiÅŸkinlerde görülür. 50 yaşından sonra her üç kiÅŸiden birinde %30, 80 yaÅŸ ve üzerinde ise %70 oranında görülür. Divertikülit hakkında merak edilenleri ve bilinmesi gerekenleri sizler için derledik.

Divertikülit Nedir?

“Divertikülit nedir?” sorusu merak edenler için ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir: Divertikülit kalın bağırsağın enfeksiyon veya inflamasyon durumu olup divertiküloz olarak bilinen baÅŸka bir bağırsak sorununun karmaşık sonucu olarak ortaya çıkar. Divertikülozda kalın bağırsakta küçük, torba benzeri çıkıntılar (divertikül) oluÅŸur ve bu genellikle bağırsak duvarının zayıf bölgelerinde meydana gelir.

Divertikülit Belirtileri Nelerdir?

Divertikülit belirtileri arasında en yaygın olanı genellikle sol alt karında hissedilen yoÄŸun aÄŸrıdır. Bu aÄŸrı ani baÅŸlayabilir, kramp ÅŸeklinde olabilir ya da yavaÅŸça artabilir. Enfeksiyona baÄŸlı olarak vücutta ateÅŸ, halsizlik ve bitkinlik gibi belirtiler gözlemlenebilir. Bunun yanında bulantı, kusma, kabızlık ya da ishal gibi belirtiler de ortaya çıkabilir. Nadiren olsa da divertikülit bağırsak duvarını delip kanamaya neden olabilir ve bu durumda dışkıda kan izlenebilir. DiÄŸer belirtiler ise ÅŸöyledir:

• AteÅŸ
• Bağırsak kanaması
• Bulantı
• Dışkıda kan
• Halsizlik
• Ä°shal veya kabızlık
• Kusma
• ÅžiÅŸkinlik
• Yorgunluk

Divertikülit Neden Olur?

Peki divertikülit neden olur? Divertiküller bağırsak duvarındaki hassas alanlarda meydana gelen küçük kesecik ÅŸeklinde çıkıntılardır. Divertikülitin esas kaynağı bu divertiküllerin iltihaplanması veya enfekte hale gelmesidir. Divertikülitin oluÅŸmasına neden olan bazı faktörler aÅŸağıdaki gibidir:

• Divertikül bulunan bir hastalığın varlığı olan divertiküloz divertikülitin ana sebebidir. Divertikül oluÅŸumu genellikle bağırsak duvarındaki hassas yerlerde meydana gelir. Bu divertiküller dışkının geçiÅŸi sırasında veya bağırsak duvarına uygulanan basınç arttıkça iltihaplanabilir.
• Lif oranı düÅŸük bir beslenme tarzı, zorlu dışkılama ve kabızlık gibi durumlar bağırsak hareketlerini güçleÅŸtirebilir. Bu da bağırsak içindeki basınca etki ederek divertikül oluÅŸumunu tetikleyebilir.
• YaÅŸ ilerledikçe bağırsak duvarının zayıflama riski artar ve böylece divertikülit riski de yükselir.
• Ailesel geçmiÅŸi olan kiÅŸilerde divertikül oluÅŸumu ve dolayısıyla divertikülit riski daha fazladır.
• Sıklıkla kabızlık veya ishal yaÅŸayan kiÅŸilerde bağırsak iç basıncı yükselebilir ve bu da divertikül oluÅŸumunu hızlandırabilir.
• Obezite de duruma sebebiyet verebilir.
• Sigara kullanımı da durumun yaÅŸanma riskini artırabilir.

Divertikülit TeÅŸhisi Nasıl Yapılır?

“Divertikülit nedir belirtileri nasıl teÅŸhis edilir?” sorusunun yanıtı da konu hakkında sıklıkla merak edilir. Divertikülit teÅŸhisi doktor tarafından yapılan klinik muayene, hastanın belirtileri ve tıbbi geçmiÅŸi üzerinden konulur. Bunun yanında çeÅŸitli laboratuvar testleri ve görüntüleme çalışmaları da kullanılır. Divertikülit tanısı için aÅŸağıdaki adımlar izlenir:

• Fiziki inceleme sırasında karın bölgesi detaylıca incelenir ve aÄŸrının yoÄŸunluÄŸu ve lokalizasyonu hakkında bilgi elde edilir.
• Kan testleri, iltihaplanmanın iÅŸaretlerini (örneÄŸin, C-reaktif protein veya beyaz kan hücresi sayısı) deÄŸerlendirmek amacıyla yapılır. Divertikülit genellikle bu testler sonucunda ortaya çıkan yüksek iltihap göstergeleri ile iliÅŸkilendirilir.
• BT taraması divertikülit teÅŸhisi koymanın yaygın bir yöntemidir. BT, bağırsaktaki iltihabın durumu, divertiküllerin görünümü ve komplikasyonları deÄŸerlendirmeye yardımcı olur.
• Doktor belirli durumlarda kolonoskopi iÅŸlemi gerçekleÅŸtirebilir. Bu prosedür kalın bağırsağın iç kısmını incelemek için kullanılır. Ancak aktif divertikülit döneminde kolonoskopinin uygulanması genellikle tavsiye edilmez çünkü bu, bağırsak duvarına hasar verebilecektir.
• Nadir durumlarda dışkıda gizli kan bulunmasını tespit etmek veya diÄŸer spesifik testler gerekebilir.

Divertikülit ÇeÅŸitleri Nelerdir?

Divertikülit tipik olarak ciddiyeti ve semptomların yoÄŸunluÄŸuna göre sınıflandırılır.

Hafif Divertikülit: Bu türün semptomları genellikle hafiftir ve hasta yaÅŸam kalitesini önemli ölçüde bozmaz. Genelde antibiyotikler ve beslenme düzenindeki deÄŸiÅŸiklikler gibi koruyucu tedavilerle kontrol altına alınır.

Orta Åžiddetli Divertikülit: Semptomlar daha belirgin ve rahatsız edicidir. AteÅŸ, karın aÄŸrısı ve iltihaplanma belirtileri meydana gelir. Hastalar genellikle hastanede tedavi görmekte olup, damar yoluyla antibiyotik tedavisi uygulanabilir.

Ciddi Divertikülit: Bu tür divertikülit, komplikasyonların (örneÄŸin, apse veya bağırsak delinmesi) eÅŸlik ettiÄŸi ya da olası olduÄŸu halleri ifade eder. Acil tıbbi müdahale gerekebilir ve hastaların ameliyat edilmesi gerekebilir.

Tekrarlayan Divertikülit: Bazı kiÅŸilerde, divertikülit tekrarlayabilir. Birden fazla divertikülit atağına maruz kalan hastalara "tekrarlayan divertikülit" denir. Bu durum hastalığın kontrolünü daha zorlaÅŸtırabilir.

Komplike Divertikülit: Divertikülit komplikasyonları ile birlikte geldiÄŸinde bu duruma "komplike divertikülit" denir. Apse, pürülan peritonit (bağırsak iltihaplanması), fistül (bağırsağın diÄŸer organlarla anormal bir ÅŸekilde baÄŸlantı kurması) ve bağırsak delinmesi gibi komplikasyonlar oluÅŸabilir.

 

Sol Kolon Divertikülit: Bu tip divertikülit genellikle sol alt karındaki aÄŸrı ve belirtilerle kendini belli eder.

SaÄŸ Kolon Divertikülit: Daha nadiren görülür ve saÄŸ alt karında belirtilere neden olur.

Divertikülit Tedavisi Nasıl Yapılır?

Peki divertikül nasıl geçer? Divertikülit tedavisi hastanın belirti ÅŸiddetine, komplikasyonların olup olmadığına ve genel saÄŸlık durumuna göre deÄŸiÅŸtirilebilir. Divertikülitin tedavi yöntemleri aÅŸağıdaki gibidir:

• Hafif ile orta seviyede divertikülit vakalarında, doktorlar genellikle ağızdan ya da damar yoluyla antibiyotik tedavisi uygular. Bu antibiyotikler iltihabı ve enfeksiyonu kontrol etmeye yardımcı olur.
• Divertikülit atakları sırasında doktor genellikle hastalara sıvı gıda veya düÅŸük lifli diyet önerir. Bu durum bağırsakların dinlenmesini ve iyileÅŸme sürecini hızlandırır. Daha sonraki aÅŸamalarda, lifli gıdalara kademeli olarak geri dönülür.
• Yeterli su tüketimi önemlidir çünkü vücut susuz kalırsa bağırsakların normal iÅŸlevini yerine getirmesi zorlaÅŸabilir.
• Orta ila ciddi divertikülit vakalarında, hastanın durumunun yakından takip edilmesi ve damar yoluyla antibiyotik tedavisinin uygulanması için hastane konaklaması gerekebilir.
• Ciddi komplikasyonlara neden olan veya tekrarlayan divertikülit vakalarında cerrahi müdahale gerekebilir. Bu operasyonlar, divertikülit ataklarını önlemek veya iyileÅŸtirmek amacıyla bağırsak bölgesinin çıkarılmasını içerebilir. Ameliyatın türü hastanın spesifik durumuna göre belirlenir.

Ani GeliÅŸen (Akut) Åžiddetli Divertikülit Tedavisi

Divertikülit tedavi sürecinde bazı hastaların genel saÄŸlık durumu belirtilen tedaviye raÄŸmen kötüleÅŸebilir ve hayati risk oluÅŸturabilir. Bu gibi durumlarda hastanın hızlı bir ÅŸekilde hastaneye yatışı gerekir. Oral alınan beslenme durdurulmalı ve yerine intravenöz beslenme ile antibiyotik tedavisi baÅŸlatılmalıdır. Ancak iltihaplanmanın ilerlemesi, bağırsağın delinmesi, tedaviye yanıt vermeyen apse oluÅŸumu bağırsakla diÄŸer organlar arasında fistül meydana gelmesi ve bağırsak tıkanıklığı gibi durumlar acil cerrahi müdahaleyi zorunlu kılabilir. Cerrahi müdahale sırasında, bağırsağın durumu ve karın içi bulgular dikkate alınarak planlama yapılır.

Tekrarlayan (Kronik – Müzmin) Divertikülit Tedavisi

Bazı hastalarda birden çok divertikülit atakları yaÅŸanabilir. Bu saldırıların engellenmesi için uygun beslenme ve koruyucu önlemlere riayet edilmesi önemlidir. Uzun süreli rahatsızlık veren durumlarda doktorunuz hasta bağırsağının operasyonla çıkartılmasını önermiÅŸ olabilir. EÄŸer ÅŸikayetler tedaviye raÄŸmen devam ederse, sıkça iltihaplanma atakları yaÅŸanırsa veya dışkılama problemleri sürekli kötüleÅŸiyorsa cerrahi müdahale gerekebilir.

Divertikülit Ameliyatı Ne Zaman Gerekir?

Ciddi divertikülit atağı yüksek ateÅŸ, ağır karın aÄŸrısı, hassas cilt veya apse gibi ÅŸiddetli belirtilerle tanımlanır. Hastada apse, irinli peritonit (bağırsak iltihabı), fistül (bağırsak ile diÄŸer organlar arasında anormal bir geçit) veya bağırsak delinmesi gibi komplikasyonlar varsa, tekrar eden divertikülit atakları yaÅŸanıyorsa ve bu ataklar konservatif tedaviye raÄŸmen devam ediyorsa, hastanın baÅŸka ciddi saÄŸlık sorunları olması durumunda divertikülit ameliyatı daha uygun bir seçenek olabilir.

Divertikülit Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Kalın bağırsakta baloncuk oluÅŸması tedavisi sürecinde komplikasyonları, tekrarlayan atakları veya ağır belirtileri olan hastalar için divertikülit operasyonu düÅŸünülebilir. Bu cerrahi iÅŸlemin ana hedefi divertikülitin yeniden ortaya çıkmasını ve komplikasyonlarını engellemek ya da bunları gidermektir. Operasyon genellikle bir genel cerrah tarafından uygulanır. Hastaya ameliyattan önceki birkaç gün içinde beslenmesi sınırlanabilir ve bağırsaklarının boÅŸaltılması için özel bir hazırlık süreci uygulanabilir. Operasyon genel anestezi ile gerçekleÅŸtirilir ve hasta bu esnada uyur. Divertikülit ameliyatları deÄŸiÅŸik tekniklerle yapılır. Bunlar arasında:

Bağırsak Bölümünün Alınması (Kolon Rezeksiyonu): Bu yöntem en yaygın olarak kullanılır. Cerrah, divertikül bulunan bölümü kesip çıkarır. Daha sonra bağırsakların ucunu yeniden birleÅŸtirebilir (anastomoz) ya da geçici bir kolostomi oluÅŸturabilir (bağırsak içeriÄŸini dışarıya yönlendiren bir delik).

Laparoskopik Cerrahi (Laparoskopik Kolon Rezeksiyonu): Bu yöntem minimal invazivdir. Cerrah, küçük insizyonlar yaparak özel aletler ve bir kamera kullanır. Laparoskopik cerrahi, daha hızlı iyileÅŸme süreci ve daha az aÄŸrıyla sonuçlanabilir.

Hastanın genel saÄŸlık durumu, ameliyat türü ve olası komplikasyonların varlığına baÄŸlı olarak operasyon sonrası iyileÅŸme süreci farklılık gösterebilir. Hastalar genellikle birkaç gün hastanede yatarlar ve sonra evde iyileÅŸmeye devam eder.

Divertikülit Diyeti Nedir?

“Divertikülit ne yememeli? Beslenme nasıl olmalı?” soruları da merak edilenler arasında. Divertikülit diyeti divertikülit atakları sırasında belirtileri hafifletmek ve iyileÅŸmeyi desteklemek için uygulanan bir beslenme stratejisi içerir. Ayrıca divertikülit atağını önlemek veya belirtilerin tekrarlamasını engellemek için de uzun vadeli bir diyet planı tavsiye edilebilir.

Lif zengini gıdalar bağırsak hareketlerini düzenler ve dışkının bağırsaktaki hareketini kolaylaÅŸtırır. Divertikülit ataklarının belirtilerini hafifletmek ve dışkılama sürecindeki basınçları azaltmak için lifli gıdalar tüketilebilir. Bunlar arasında tam tahıllar (örneÄŸin kepekli ekmek, yulaf lapası, kahverengi pirinç), taze meyve ve sebzeler, baklagiller (fasulye, mercimek, nohut) bulunur. Lif alımını artırırken yeterli miktarda sıvı tüketimi de önemlidir. Sıvı alımının artması, dışkının daha yumuÅŸak olmasına ve kolay bir ÅŸekilde atılmasına yardımcı olur. Aşırı yaÄŸlı ve baharatlı yiyecekler bağırsakları tahriÅŸ edebilir ve divertikülit belirtilerini ÅŸiddetlendirebilir. Bu nedenle bu tarz gıdalardan divertikülit atağı esnasında kaçınılmalıdır. Probiyotik takviyeleri (yoÄŸurt veya probiyotik içeren tabletler gibi) bazı kiÅŸilerde bağırsak saÄŸlığını iyileÅŸtirebilir. Ancak probiyotik kullanımı konusunda doktorunuzla görüÅŸmeniz gereklidir. Alkol ve kafein de bağırsakları tahriÅŸ edici olabilir ve divertikülit belirtilerini ağırlaÅŸtırabilir. Bu sebeple bu maddelerin tüketimine dikkat etmek önemlidir.

Diverküliti Önleme Yolları Nelerdir?

Divertikülit tedavisi yaÅŸam tarzında alınacak bazı önlemlerle de desteklenmelidir. Divertikül hasta yorumları ve uzman görüÅŸlerine göre lif oranı yüksek bir diyet uygulanmalıdır. Yeterli miktarda su içmek lifin bağırsaklarda düzgün çalışabilmesi için gereklidir. Günde en az 8 bardak su tüketmeye özen gösterilmelidir. Aşırı yaÄŸlı ve baharatlı yiyeceklerden kaçınılmalıdır veya bu tür yiyecekleri sınırlı miktarda tüketilmelidir. Düzenli fiziksel aktivite bağırsak hareketlerinin düzenlenmesine ve saÄŸlıklı kalmasına yardımcı olur. Günlük egzersiz alışkanlık haline getirilmelidir. Tuvalet ihtiyacı ertelenmemelidir. Obezite divertikülit riskini artırabilir. SaÄŸlıklı bir kiloda kalınmalıdır. Sigara kullanımı da risk faktörlerinden biridir. Bunun yanında stres, bağırsak hareketlerini olumsuz etkileyebilir ve kabızlık veya ishale yol açabilir. Bu nedenle stres yönetimi mutlaka öÄŸrenilmelidir.

KAYNAK: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/10352-diverticulitis