Yüz Felci Nedir? Yüz Felci Belirtileri ve Tedavisi
Yüz felci, yüz kaslarının hareket yeteneÄŸini sinir hasarına baÄŸlı olarak kaybetmesi durumudur. Bu durum yüzün her iki tarafında da meydana gelebilir ve tıbbi dilde fasiyal paralizi terimiyle ifade edilir. Fasiyal sinirin iltihabı, kafa travması, inme ve baÅŸ-boyun bölgesindeki tümörler yüz felcinin en yaygın sebeplerindendir. Felç hali nedenine baÄŸlı olarak ya hızla geçebilir ya da uzun süre devam edebilir. Yüz felci yaÅŸayan kiÅŸilerin yüz kasları sarkık veya zayıf görünebilir.
Yüz Felci Nedir?
Yüz felci yüz kaslarının bir kısmı ya da tamamının hareketsiz kalması durumudur. Yüze gelen sinir liflerinin zarar görmesi sonucunda yüzdeki mimik kaslarda hareket yeteneÄŸi kaybolur. Her yaÅŸ grubunda görülebilen bu saÄŸlık sorunu hasta kaşını kaldıramaz, gözünü kapatamaz ve aÄŸzını hareket ettiremez hale gelmektedir. Fasiyal sinirin hasarlanmasıyla birlikte yüzdeki mimik kaslarında hareketsizlik oluÅŸur ve bu durum tıp dilinde fasiyal paralizi olarak adlandırılır.
Yüz Felci Belirtileri Nelerdir?
Yüz felci belirtileri felcin sebeplerine baÄŸlı olarak kiÅŸiden kiÅŸiye deÄŸiÅŸiklik gösterebilir. Genelde tek taraflı yüz felci göz kırpmada ve mimiklerde kontrol kaybı, azalan gözyaşı, ağızda sarkma, etkilenen bölgede tat kaybı, yüz kaslarında titreme, yemek yeme ve içme güçlüÄŸü, kulakta ve çene bölgesinde aÄŸrı, çevredeki seslere hassasiyet ve baÅŸ aÄŸrısı gibi belirtiler görülür. Ancak genel inme sonucu da yüz felci meydana gelebilir. Bu durumda bilinç deÄŸiÅŸikliÄŸi, kafa karışıklığı, baÅŸ dönmesi, görme problemleri, denge sorunları, epileptik nöbetler ve kol ya da bacaklarda güçsüzlük ek belirtiler olarak ortaya çıkabilir. Ä°nme sonucu olan yüz felcinden farklı olarak göz kırpmak veya alın kırıştırmak gibi yetenekler bu tip felçte kaybolmaz. Yüz felci belirtileri görüldüÄŸünde hastaların acil olarak bir saÄŸlık kuruluÅŸuna baÅŸvurması hayati öneme sahiptir.
Yüz Felci Neden Olur?
Peki yüz felci neden olur? Yüz felcinin nedenleri aÅŸağıdaki gibidir:
- Yüz felcinin en yaygın sebebi bell paralizisidir. Bu durumda genellikle yüzün tek bir yanındaki kaslar etkilenir ve belirti aniden meydana gelir. Bu tip durumların altında genellikle tümör veya kafa travması gibi nedenler bulunmaz. Bunun yerine fasiyal sinirin hasar görmesiyle iliÅŸkilendirilmiÅŸtir. Ancak inme sonucu oluÅŸan yüz felci daha ağır bir durumdur.
- Oksijen eksikliÄŸi, beyin hücrelerinde artan basınç, yüz travmaları, baÅŸ ve boyun tümörleri, orta kulak enfeksiyonları, Lyme hastalığı, MS (Multipl Skleroz), Guillain Barre sendromu, bazı cerrahi iÅŸlemler ve doÄŸum sırasında yaÅŸanan travmalar bu tip felce yol açabilen sebepler arasında sayılabilir ve bunun en iyi örneklerinde biri de Sylvester Stallone.
- Yüz felci bazen kulak ya da boÄŸaz enfeksiyonlarından hemen sonra da görülebilir.
- SoÄŸuk hava ve rüzgar kulağın arkasındaki kemikte ödem veya iltihaplanma oluÅŸmasına sebep olabilir; bu duruma 'Bell felci' denir. Özellikle ÅŸiddetli kulak aÄŸrısı yüz felcinin belirtisi olabilir.
- Sadece yüz bölgesinin deÄŸil, kulağın arkasındaki kemiklerin de korunması yüz felci riskini azaltır. Kalın giysiler, atkılar ve eldivenler soÄŸuk havalarda bedeni korurken, yüz bölgemiz doÄŸrudan hava ile temas ettiÄŸi için dış etkilere karşı daha duyarlıdır. Bu sebeple soÄŸuk havalar yüz felcine daha elveriÅŸli olup, özellikle kendini iyi koruyamayan kiÅŸilerde görülür.
- Yaz aylarında ise klima ya da diÄŸer soÄŸutma cihazlarının yanlış kullanımına baÄŸlı olarak ortaya çıkabilir. Yüz felci aniden baÅŸlayabileceÄŸi gibi enfeksiyonlar ve travmalar sonucu da oluÅŸabilir.
Yüz Felci Tanısı Nasıl Konulur?
Yüz felci tedavisi için nöroloji uzmanı tarafından detaylı bir nörolojik muayene yapılarak ve hastanın tıbbi geçmiÅŸi alınarak tanı konulur. Muayene sırasında hastadan göz kırpma, gülme, kaÅŸ çatma, alın buruÅŸturma, kaÅŸ kaldırma gibi mimikler yapması istenir ve bu kas hareketleri incelenir. Ek olarak elektromiyografi, MR (Manyetik Rezonans) ve BT (Bilgisayarlı Tomografi) görüntüleme testleri ile kan testleri yapılır. Test sonuçları ile yüz felcinin altındaki neden belirlenir.
Yüz Felci Tedavisi Nasıl Yapılır?
Yüz felci iyileÅŸme belirtileri ve tedavi yöntemi genellikle altta yatan sebebe baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸir. Yüz felci tedavisi altta yatan sebepler belirlendikten sonra bu durumlara özel yöntemlerle gerçekleÅŸtirilir. Sorunun çıkmasına neden olan faktörlere ek olarak baÅŸka semptomlar da ortaya çıkabilir. Bu detaylı deÄŸerlendirme sonucunda bir tedavi planı oluÅŸturulur. Ani bir yüz felci durumunda hastalara ilk günlerde yüksek doz kortizon verilir ve daha sonra kortizon dozu kademeli olarak azaltılır. Ä°laç tedavisi, yüz siniri karşısında meydana gelen hasarın derecesine göre ayarlanır.
EÄŸer yüz felcinin kaynağında enfeksiyon veya travma gibi durumlar varsa tedavi yaklaşımı deÄŸiÅŸir. Diyabet gibi kronik bir hastalığı olan hastalar için ise onlara özel bir tedavi programı uygulanır. Sinir hasarı ağır olan ve erken evrede tespit edilemeyen vakalarda, iyileÅŸme süreci uzayabilir. Tamamen iyileÅŸmeme ihtimali ise toplumda %1-2 gibi düÅŸük bir oranda görülür. EÄŸer hasta altı ay içinde iyileÅŸmezse estetik cerrahi müdahaleler düÅŸünülebilir.
Felç durumu inmeden kaynaklanıyorsa ilk olarak inme tedavisi yapılır. Ä°nme pıhtıdan kaynaklanmış ve yeni meydana gelmiÅŸse pıhtıyı çözme yöntemleri uygulanır. EÄŸer inme uzun zaman önce meydana gelmiÅŸse daha fazla hasar riskini en aza indirmek için ilaç tedavisi kullanılır. Yüz felci durumunda gözler de etkilenebilir. Göz kırpma yetisi zarar gördüÄŸünde kornea kurur ve bu yüzden gözün nemli yapısının korunması önemlidir. Bu nedenle hastalar bir göz doktoruna yönlendirilebilir. Farklı sebeplerden oluÅŸan yüz felcine ameliyat gerekebilir. Bu tür operasyonlarda hasarlı sinirler ve kaslar onarılır veya varsa tümör çıkartılır. Ä°nme sonrasında bazı kiÅŸilerde kas hareketlerinde kontrol kaybı yaÅŸanabilir. Bu durumda, geçici felç için botoks enjeksiyonları ve fizik tedavi uygulanabilir.
KAYNAK: https://my.clevelandclinic.org/health/symptoms/24525-facial-paralysis
SIK SORULAN SORULAR
Yüz felci geçirenlerin yorumları ve uzman görüÅŸlerine göre klimanın dikkatli bir ÅŸekilde kullanılması yüz felci riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Yaz aylarında araba veya ofiste terledikten sonra doÄŸrudan klimalı veya rüzgârlı ortamlara maruz kalmanın kaçınılması gerekir. Ani ısı deÄŸiÅŸimleri, yüz siniri ödemi oluÅŸmasına ve buna baÄŸlı olarak da yüz felcine neden olabilir.
EÄŸer duÅŸtan sonra klimalı bir alana geçilecekse, saç ve yüzün tamamen kurumasına özen gösterilmelidir. Islak saçla dış mekânlara çıkılmamalıdır. Arabaya binerken de pencere açık tutulmamalıdır.
Otomobil klimasını kullanmadan önce aracın havalandırılması önemlidir. Yani, kapılar ve pencereler bir süreliÄŸine açılıp iç hava soÄŸuyunca klima devreye sokulmalıdır. Sonrasında, özellikle yüz bölgesinin doÄŸrudan klima rüzgarına maruz kalmasının engellenmesi gerekmektedir.
Kullanım ÅŸekline baÄŸlı olarak vantilatörden gelen hava da tıpkı klima gibi yüz felci riskini arttırabilir.
SoÄŸuk hava hissedilen saatlerde dışarı çıkma ihtiyacını minimuma indirmeliyiz. Rüzgâr veya cereyanın doÄŸrudan yüze temas etmemesi için dikkat edilmelidir. Banyo sonrasında dışarıya çıkmadan önce saçların tamamen kuruduÄŸuna emin olmalıyız. Ayrıca aşırı soÄŸuk havadan korunmak için kar maskesi, bere gibi kıyafet aksesuarları kullanılabilir veya kapüÅŸonlu montlar giyilebilir. Boyun ve yüz bölgesini korumak için kaÅŸkol veya atkı da kullanılabilir.
Her ne kadar nadir de olsa, yüz felci yeniden ortaya çıkabilir. EÄŸer bu durumla karşılaşırsanız, baÅŸka bir hastalığın varlığı veya risk faktörlerinin olup olmadığı belirlenmelidir. Yüz felcinin tekrarlama ihtimali %5-15 arasında olup, altta yatan hastalıklar ve risk faktörlerine göre deÄŸiÅŸiklik gösterebilir.
Yüz kaslarına yönelik uygulanan masaj ve egzersizler tedavi sürecini hızlandırabilmektedir. Yüz felci egzersizleri, yüzün farklı bölgelerine göre deÄŸiÅŸkenlik gösterir. Ağız, burun, göz ve alın çevresine özel olarak tasarlanmış egzersizler nöroloji ve fizik tedavi uzmanları tarafından tavsiye edilmektedir. Fizik ve tedavi uzmanları, hastaların durumuna baÄŸlı olarak kaÅŸ kaldırma, göz sıkma, ıslık çalma, balon ÅŸiÅŸirme ve sakız çiÄŸneme gibi egzersizleri günlük rutinlerine dahil etmelerini tavsiye ederler.
Yüz felci genellikle birkaç saat veya gün içinde zirveye ulaşır. Ä°lk 24 saat, yüz felcinin kalıcı hale gelmemesi açısından çok önemlidir. Tüm hastalıklarda olduÄŸu gibi, yüz felci için de erken teÅŸhis ve tedavi hayati öneme sahiptir. Bu nedenle, yüz felci belirtileri fark edildiÄŸi anda saÄŸlık kuruluÅŸuna baÅŸvurmalısınız.
Yüz felcinin nedenine baÄŸlı olarak seçilen tedaviler, yüz felcinin iyileÅŸmesini saÄŸlar.
Yüz felci iyileÅŸme belirtileri ve süreci kiÅŸiye, sinir hasarının yoÄŸunluÄŸuna ve yüz felcinin oluÅŸum nedenine baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸebilir.
Hafif yüz felci vakalarında düzelme genellikle birkaç gün içinde görülebilir. Ancak daha ağır vakalar birkaç ay veya daha fazla süreyi gerektirebilir.
Erken teÅŸhis edilen hafif vakalarda iyileÅŸme genellikle birkaç gün içinde hızla gerçekleÅŸebilir.
Yüzde ve baÅŸta aÄŸrı, baÅŸ dönmesi, kulak aÄŸrısı ve çınlaması, ses hassasiyeti, konuÅŸma zorluÄŸu, tükürüÄŸü kontrol etmekte zorluk, mimik yapmakta ve göz hareketlerinde zorlanma gibi belirtiler yüz felcini iÅŸaret eder.
Yüz felci durumunda öncelikle nöroloji uzmanlarına baÅŸvurulması önerilir. Yüz felcinin nedenini belirledikten sonra nöroloji uzmanı hastayı ilgili birime yönlendirebilir.
Stres, ani gerginlikler sonucunda vücut savunma sistemini olumsuz etkileyebilir. Stresle birlikte maruz kalınan soÄŸuk havalar, ıslak saçla dışarıya çıkılması, ani sıcaklık deÄŸiÅŸimleri veya geçirilen bir grip bile yüz felci riskini artırabilir.
Sigara tüketimi, özellikle solunum sistemini ağırlıklı olarak etkilemektedir. Sigara kullanan bireylerde nezle, sinüzit, orta kulak enfeksiyonu ve yüz felci gibi sorunların daha yaygın olduÄŸu bilinir.
Yüz felci her yaÅŸ grubunda meydana gelebilir. Çocukluktan yetiÅŸkinliÄŸe kadar her yaÅŸta rastlanabilir.
Yüz felci genellikle tek taraflıdır ancak nadir durumlarda çift taraflı da görülebilir. Risk faktörleri varlığında yüz felci tekrar edebilir.
Bitkisel tedavilerin yüz felcindeki etkisi yoktur. Uzman bir doktora danışmadan bu tarz yöntemler kullanılmamalıdır.
Yüz felci için belirlenmiÅŸ özel bir diyet bulunmamaktadır. Nöroloji uzmanları bu konuda gereken bilgilendirmeyi saÄŸlar.
Yüz felci geçiren kiÅŸiler banyo yapabilirler fakat dikkat etmeleri gereken bazı noktalar vardır; saçları tamamen kurutmalı, banyo sonrası hava akımına maruz kalmamalı ve dışarı çıkılacaksa yüz, baÅŸ, boyun ve kulak çevresi korunmalıdır.
Bu tür yöntemler doktor muayenesi olmadan denememelidir. Uzman bir doktordan alınacak görüÅŸ bu tür durumlarda çok önemlidir.
Yüz felci sadece yetiÅŸkinleri etkileyen bir hastalık deÄŸildir. Çocuklar da bu durumdan etkilenebilir ve üzerinde daha büyük etkiler bırakabilir.
Yüz felci üç derecede belirlenebilir. Birinci derece durumunda fasiyal sinir uyuÅŸmuÅŸtur ve kısa zamanda normale döner. Ä°kinci derecede fasiyal sinirde hasar mevcuttur ancak sinirin dış tabakası saÄŸlamdır. Birkaç ay içerisinde iyileÅŸme belirtisi gösterir. Üçüncü derecede ise fasiyal sinirde ciddi hasar bulunmaktadır, iyileÅŸme süreci yavaÅŸtır ve bazen cerrahi müdahale gerekebilir.
Yüz felcinin semptomları genellikle gözle görülebilir olmasına raÄŸmen, yaÅŸayan bireyler üzerinde psikolojik etkileri de vardır. Gözün sürekli açık kalması durumunda uyku sorunlarına yol açabilir ve bu durum sosyal yaÅŸamda bazı aksaklıklara neden olabilir. Bu durum, hastanın yaÅŸam kalitesini önemli ölçüde düÅŸürür. Psikolojik olarak da endiÅŸe duygusu yaratabilir. Bu yüzden psikoterapi seanslarına katılmak faydalı olabilir.
Bazı durumlarda, tedaviye raÄŸmen bazı yüz fonksiyonlarının tamamen geri gelmemesi kalıcı yüz felci olarak adlandırılır. Böyle bir durumda, plastik cerrahi prosedürleri, çeÅŸitli kaslar ve tendonlar üzerinde yapılan iÅŸlemlerle bazı fonksiyonların kısmen geri kazanılmasını saÄŸlayabilir.
Yorum Ekle
