Kadınlarda Kısırlık Neden Olur? Belirtileri ve Tedavisi

11 / MAR
2024

Kadınlarda kısırlık belirtileri tıp literatüründe kadın infertilitesi olarak da adlandırılır ve bu durum 1 yıl düzenli cinsel iliÅŸkiye raÄŸmen gebeliÄŸin yaÅŸanmaması durumudur. Kadınlardaki kısırlığı sebepleri çeÅŸitlilik gösterir. Kadınlarda kısırlık hakkında merak edilenleri ve bilinmesi gerekenleri sizler için derledik.

Kadınlarda Kısırlık Nedir?

“Kadınlarda kısırlık nedir?” sorusu merak edenler için 1 yıl boyunca veya 35 yaÅŸ üzerindeki kadın için 6 ay süresince hamilelik elde edilememesi ÅŸeklinde yanıtlanabilir. EÄŸer sürekli düÅŸük yaÅŸanıyorsa bu duruma da infertilite denilir. Kadın infertilitesi yaÅŸa, fiziksel sorunlara, hormonel dengesizliklere, yaÅŸam tarzına ya da çevresel faktörlere baÄŸlı olabilir.

Kadınlarda Kısırlık Belirtileri Nelerdir?

Kadınlarda kısırlık belirtileri arasında en temel olanı hamile kalma zorluÄŸudur. Bireylerde herhangi bir kısırlık belirtisi hissedilmeyebilir ve bu durum sebebiyle kısırlık teÅŸhisi konulamayabilir. Kısırlığın belirtileri infertiliteye neden olan duruma da baÄŸlıdır. Birçok saÄŸlık sorunu kadının hamile kalmasını engelleyebilir. Bazı durumlarda kadın kısırlığının nedeni bulunamaz. Kadında adet döngüsünde ve yumurtlama sürecinde yaÅŸanan deÄŸiÅŸiklikler kısırlıkla iliÅŸkili bir hastalığın belirtisi olabilir. Kadınlarda görülen kısırlığın belirtileri aÅŸağıdaki gibidir:

• Kanama miktarı normalden daha fazla veya daha az olabilir.
• Her ay adet baÅŸlangıcı arasındaki süre deÄŸiÅŸkenlik gösterir.
• Hiç adet görmeme yaÅŸanabilir.
• Sırt, pelvik aÄŸrı ve kramp görülebilir.

• Ciltte akne artışı ve diÄŸer cilt deÄŸiÅŸiklikleri
• Dudaklarda, meme bölgesinde ve çenede anormal tüylenme
• Saç kaybı veya saçların incelmesi
• Kilo alımı

Kısırlık belirtilerinin diÄŸer örnekleri arasında emzirmenin bir sonucu olmayan süt benzeri akıntılar ve cinsel iliÅŸki sırasındaki aÄŸrıları sayabiliriz. Kadın kısırlığına bir dizi faktör yol açabilir ve bu durumun belirtileri nedenine baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸiklik gösterebilir.

Kadınlarda Kısırlık Neden Olur?

Peki kadınlarda kısırlık neden olur? HamileliÄŸin baÅŸlaması için ovulasyon ve fertilizasyon süreçlerinin uygun bir ÅŸekilde gerçekleÅŸmesi gereklidir. Kısırlığın ortaya çıkmasına neden olan problemlar bazen genetik bazen ise yaÅŸamın ileri safhalarında meydana gelebilir. Kısırlık sebepleri her iki partneri de etkileyebilir ve bazen hiçbir neden bulunamayabilir.

Kadınlarda Kısırlık Riskini Artıran Faktörler Nelerdir?

Kadınlarda kısırlık yapan şeyler aşağıdaki gibidir:

• Ovulasyon bozuklukları: Hormonal rahatsızlıklar, polikistik over sendromu gibi durumlar bu kategoriye girer. Hiperprolaktinemi adı verilen anne sütü üretimini tetikleyen prolaktin hormonunun aşırı miktarda bulunduÄŸu durumlar yumurtlama sürecini engelleyebilir. Tiroid hormonun çok fazla (hipertiroidizm) ya da çok az (hipotiroidizm) salgılanması, adet döngüsünü bozabilir ve kısırlığa yol açabilir. DiÄŸer potansiyel nedenler arasında aşırı egzersiz, yeme bozuklukları veya tümörler bulunur.
• Rahim veya servikal anormallikler: DoÄŸuÅŸtan olan ya da daha sonradan oluÅŸan rahim ÅŸekil bozuklukları, rahimin içerisindeki polipler ya da myomlar, fallop tüplerini tıkayarak veya döllenmiÅŸ yumurtanın rahme yerleÅŸmesini engelleyerek kısırlığa neden olabilir.
• Fallop tüpü hasarı veya tıkanıklığı genellikle fallop tüplerinin iltihaplanmasına (salpenjit) baÄŸlıdır. Bu durum çoÄŸunlukla cinsel yolla bulaÅŸan enfeksiyonlar, endometriozis veya yapışıklıklar sonucunda ortaya çıkan pelvik inflamatuar hastalığın bir sonucudur.
• Uterus dışında büyüyen endometriyal dokuya endometriozis denir; bu durum ovaryaların, uterusun ve fallop tüplerinin iÅŸlevini etkileyebilir.
• Primer over yetmezliÄŸi (veya erken menopoz), yumurtalıkların iÅŸlevini kaybetmesi ve menstrüasyonun 40 yaşından önce sona ermesi durumunu ifade eder.
• Erken menopoz, çeÅŸitli faktörlerle iliÅŸkilidir; bu faktörler bağışıklık sistemi hastalıkları, Turner sendromu gibi genetik durumlar veya taşıyıcıları içerebilir ve nedeni genellikle tam olarak bilinmez.
• Pelvik yapışıklıklar ise organları birbirine baÄŸlayan skar dokusu bantlarıdır ve pelvik enfeksiyon, apandisit, endometriozis veya abdominal veya pelvik cerrahi sonucunda oluÅŸabilir.
• Kanser ve tedavisi de, özellikle üremeyle ilgili kanser türleri, kadınların doÄŸurganlığını genellikle olumsuz etkiler. Hem radyoterapi hem de kemoterapi doÄŸurganlığı etkileyebilme potansiyeline sahiptir.

Kısırlık Yaygın Olarak Kimlerde Görülür?

Kısırlığın en sık kimlerde görüldüÄŸüne gelince her 100 çiftten yaklaşık 15'i kısırlık sorunu yaÅŸamaktadır. Kısırlığın sebepleri tekil olabileceÄŸi gibi birden fazla faktörün bir araya gelmesiyle de ortaya çıkabilir. Üreme sistemini etkileyen herhangi bir saÄŸlık sorunu kısırlığa yol açabilir.

Erken Yumurtalık Yetmezliği (POF) Nedir?

Erken yumurtalık yetmezliÄŸi ise yumurtalıkların 40 yaşından önce normal iÅŸlevini yitirmesi durumudur. Bu durumda yumurtalıklar tipik miktarda östrojen hormonu üretemez veya düzenli olarak yumurta salgılayamaz. Bu durum genellikle kısırlığa neden olur.

Kadınlarda Kısırlık Nasıl Anlaşılır?

Peki kadınlarda kısırlık nasıl anlaşılır? Durumun tespiti için çok sayıda kadınlarda kısırlık testi bulunur. Bunlar arasında kan testleri ve ultrason taraması bulunur. Kan testleri, yumurtlama durumunu ve over rezervinin yeterliliÄŸini belirlemeye yardımcı olan hormon seviyelerine bakar. Ultrason taraması ise rahim, fallop tüpleri ve yumurtalıkları kontrol etmek için kullanılır. Transvajinal ultrason sırasında bir ultrason probu vajinaya yerleÅŸtirilir ve rahmin, yumurtalıkların saÄŸlığı ile fallop tüplerindeki tıkanıklıkları kontrol etmek için kullanılır. Son olarak sonohisterografi veya sulu ultrasonografi, normal ultrasonla tespit edilemeyen bazı rahim içi sorunları tanımak için kullanılır. Bu iÅŸlemde adet dönemi sonunda rahime çok az miktarda serum verilir.

Histerosalfingografi de kullanılan testlerden biridir. Bu iÅŸlem özel bir boyanın enjekte edilmesinin ardından rahim ve fallop tüplerinin röntgenini çekme iÅŸlemidir. Fallop tüplerindeki engelleri ve yumurtaların rahime ulaÅŸmasını engelleyebilecek tıkanıklıkları belirlemek için kullanılır. EÄŸer testte bir tıkanıklık saptanırsa laparoskopi gibi daha detaylı incelemeler gerekebilir. Bir diÄŸer test olan laparoskopi de (kapalı cerrahi) alt karından küçük bir kesikle baÅŸlayarak ucunda kamera bulunan ince bir tüpün rahim, fallop tüpleri ve yumurtalıkları incelemesidir. Tüplerdeki tıkanıklığı daha net görmek için servik'ten fallop tüplere boya enjekte edilebilir. Laparoskopi genellikle daha önce yaÅŸanan bir saÄŸlık problemi sonrasında uygulanır. ÖrneÄŸin, geçmiÅŸte pelvik inflamatuar hastalık (PID) geçirmiÅŸ olanlar veya tarama sonuçlarında her iki fallop tüpünde de olası bir tıkanıklığın görülmesi durumunda laparoskopiden yararlanılır.

Kadınlarda Kısırlık (İnfertilite) Tedavisi Nasıl Yapılır?

“Kadınlarda kısırlık belirtileri nelerdir? Tedavi yöntemleri nelerdir?” sorusu da merak edilenler arasındadır. Kadınlarda kısırlık tedavisi yöntemleri aÅŸağıdaki gibidir:

• Yumurtlama sorunları nedeniyle kısırlık yaÅŸayan kadınların ana tedavisini bu ilaçlar oluÅŸturur. Bu ilaçlar, yumurtlamanın düzenlenmesine veya uyarılmasına yardımcı olurlar.
• Aşılama /Intrauterın Inseminasyon (IUI): Aşılamada yumurtalıklar bir veya daha fazla yumurta bıraktığında saÄŸlıklı spermler direkt olarak rahme yerleÅŸtirilir. Kısırlığın sebeplerine baÄŸlı olarak IUI'nin zamanlaması normal döngü ile ya da doÄŸurganlık ilaçları ile koordine edilebilir.
• DoÄŸurganlığı Arttırıcı Cerrahi Müdahaleler: Endometrial polipler, uterin septum, intrauterin skar dokusu ve bazı miyomlar gibi rahim problemları histeroskopik cerrahi ile giderilebilir. Endometriozis, pelvik adhezyonlar ve daha büyük fibroidlerin tedavisi genellikle laparoskopik cerrahi veya daha geniÅŸ bir abdominal kesik gerektirir.
• Yardımcı Reprodüktif Teknoloji (ART - Tüp Bebek Tedavisi): Yardımcı reprodüktif teknoloji, yumurta ve sperm hücrelerinin iÅŸlendiÄŸi tüm fertilizasyon terapilerini içerir. ÇeÅŸitli çeÅŸitleri bulunan ART'nin en yaygın olanları;
• Tüp Bebek (IVF): Bu yöntem, en sık kullanılan yardımcı üreme teknolojisi tekniÄŸidir. IVF, olgunlaÅŸmış birden fazla yumurtanın uyarılması ve toplanması, bu yumurtaların laboratuarda belirlenen alanlarda spermlerle döllenmesi ve sonrasında embriyoların rahme yerleÅŸtirilmesi sürecini kapsar.
• Ä°ntrasitoplazmik Sperm Enjeksiyonu (ICSI): Bu prosedürde, saÄŸlıklı bir sperm doÄŸrudan olgun bir yumurtaya enjekte edilir. ICSI genellikle spermin kalitesi veya miktarının yetersiz olduÄŸu durumlarda veya önceki IVF döngülerinde döllenme baÅŸarılamadığı zamanlarda tercih edilir.

KAYNAK: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/female-infertility/symptoms-causes/syc-20354308

SIK SORULAN SORULAR