Multipl Miyelom Nedir? Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

 

Multipl miyelom saÄŸlıklı plazma hücrelerinin aşırı çoÄŸalarak anormal antikor üreten hücrelere dönüÅŸtüÄŸü bir kanser türüdür. Tüm kanser türleri gibi multipl miyelom da çeÅŸitli organların iÅŸlevinde bozulmaya ya da kayba yol açabilir ve sonuç olarak kemiklerle böbrekler zarar görür. Ayrıca vücudun saÄŸlıklı beyaz kan hücrelerini, kırmızı kan hücrelerini veya trombositleri üretme yeteneÄŸini de etkileyebilen saÄŸlık sorunlarına neden olur. Multipl miyelom doÄŸrudan tedavi edilemeyen bir hastalık olsa da belirtilerin yönetilmesi mümkündür. Bu yüzden erken teÅŸhis sonrasında tedavi genellikle belirtileri kontrol altına almaya odaklanır. Erken teÅŸhis ve tedavi ile hasta yaÅŸam süresini uzatabilir ve daha kaliteli bir yaÅŸam sürdürebilir.

Multipl Miyelom Nedir?

“Multipl miyelom nedir?” Multipl Miyelom, plazma hücreleri adındaki beyaz kan hücresi türünden geliÅŸen bir kanser ÅŸeklidir. Plazma hücrelerinin kontrolsüz çoÄŸalması sonucu ortaya çıkan bu hastalık, plazma hücrelerinin mikropları tespit edip onlara saldıran antikorlar üretmesi ile enfeksiyonlara karşı savaşır. Bu antikorlara immünoglobülin adı verilir. Multipl miyelom hastalığına neden olan plazma hücreleri de miyelom hücreleri olarak adlandırılır. Miyelom hücreleri, monoklonal isimli anormal antikorlar üretirler. Yani, plazma hücreleri faydalı antikorlar yerine potansiyel komplikasyonlara yol açabilecek anormal proteinler üretir. Multipl miyelom, genellikle kemik iliÄŸinde çoÄŸalarak, kanser hücrelerinin saÄŸlıklı kemik hücrelerini baskıladığı bir duruma yol açar. Belirti göstermeyen vakalar genellikle tedavi gerektirmemektedir. Ancak tedaviye ihtiyaç duyan vakalar için, hastalığın yönetimine yardımcı olacak çeÅŸitli tedaviler mevcuttur.

Multipl Miyelom Kimlerde Görülür?

Multipl miyelom kanserinin doÄŸrudan sebebi tam olarak belirlenememiÅŸtir. Ancak risk grubunda bulunan kiÅŸiler belirlenebilmiÅŸtir. YaÅŸ ilerledikçe multipl miyelom oluÅŸma riski de artar. Genellikle 60 yaÅŸ ve üzeri kiÅŸilerde görülen multipl miyelom, 35 yaÅŸ altında çok nadir rastlanan bir durumdur. Multipl miyelom riski taşıyan kiÅŸiler aÅŸağıdaki gibidir:

• Multipl miyelom genellikle 60 yaÅŸ ve üzerindeki bireylerde ortaya çıkar. Bu nedenle, yaÅŸ ilerledikçe multipl miyelom riski de artmaktadır.
• Siyah insanlarda multipl miyelom riski, diÄŸer ırklara kıyasla daha yüksektir. Irklar arasındaki bu farkın neden olduÄŸu ise henüz bilinmemektedir.
• Erkekler, kadınlara göre multipl miyelom kanserine daha sık yakalanmaktadırlar. Neden erkeklerde bu hastalığın daha yaygın olduÄŸu konusunda net bir bilgi yoktur.
• MGUS, M proteinleri üreten anormal plazma hücrelerinin varlığıdır ve genellikle iyicil bir durumdur. Semptomları nadirdir ve genellikle kan testi ile anormal M protein seviyesi tespit edilir. Bazen, MGUS'a sahip kiÅŸilerde multipl miyelom gibi bazı kanserler geliÅŸebilir. Tedavisi yoktur ancak, M protein seviyelerinin kontrol altında tutulması için MGUS'lu kiÅŸilere düzenli laboratuvar testleri (her 1 ya da 2 yılda bir) ve semptomların izlenmesi için düzenli kontroller önerilmektedir.
• Multipl miyelom genetik bir hastalık olmasa da, akrabalarında bu hastalığın görülme sıklığı olan kiÅŸilerin riskinin daha yüksek olduÄŸu tespit edilmiÅŸtir.

Multipl Miyelom Nedenleri Nelerdir?

Kesin nedeni belirlenememiÅŸtir. Ancak kimyasallara, petrol ürünlerine ve radyasyona maruz kalmanın etkili olduÄŸu düÅŸünülmektedir. Miyeloma sebep olan anormal plazma hücreleri kemik iliÄŸinde bulunur ve bu hücreler hızla çoÄŸalarak kemik iliÄŸinde birikir. Kanser hücreleri, olgunlaÅŸamadıkları ve öldükleri için kemik iliÄŸinde birikebilir ve böylece saÄŸlıklı hücrelerin oluÅŸumunu güçleÅŸtirir. Miyelom hücreleri, kemik iliÄŸinde bulunarak, enfeksiyonlarla mücadeleyi önler çünkü beyaz kan hücreleri ve kırmızı kan hücrelerinin yerini alır.

Bu miyelom hücrelerine raÄŸmen antikor üretimi devam eder ancak bu antikorlar normal deÄŸildir ve dolayısıyla vücut savunması tarafından kullanılamaz. Kullanılmayan ve vücutta biriken bu anormal antikorlar, böbrek iÅŸlev bozukluklarına yol açabilir. Miyelom hücreleri ayrıca, kemiklere zarar vererek kırılma riskini yükseltir. Multipl miyelom genellikle monoklonal gammopati (MGUS) adı verilen benign bir durum olarak görülür. MGUS'ta da anormal plazma hücreleri tarafından üretilen M proteinleri bulunur ancak seviyeleri daha düÅŸük olduÄŸu için herhangi bir hasara neden olmaz.

Multipl Miyelom Komplikasyonları Nelerdir?

Miyelom hücreleri, vücudun enfeksiyonlara karşı korunma yeteneÄŸini azaltır. Kemiklerdeki incelme, kemik aÄŸrılarına ve kırılmalarına neden olabilir. Kemik aşınmasıyla birlikte kan kalsiyum seviyesi artar ve bu durum böbreklerin atık filtreleme kapasitesini engeller ve böbrek yetmezliÄŸi ile sonuçlanabilir. Miyelom hücreleri normal kan hücrelerinin yerini aldıkça, anemi veya baÅŸka kan problemleri ortaya çıkabilir.

Multipl Miyelom Belirtileri Nelerdir?

Multipl miyelom belirtileri kiÅŸiden kiÅŸiye deÄŸiÅŸebilir ve erken evrelerde herhangi bir belirti gözlenmeyebilir. BaÅŸlıca belirtiler aÅŸağıdaki gibidir:

• Kemik aÄŸrısı özellikle omurgada ve göÄŸüste
• Mide bulantısı
• Kabızlık
• Ä°ÅŸtah kaybı
• Sık idrara çıkma ihtiyacı
• BiliÅŸsel karışıklık veya bulanıklık
• Halsizlik
• Sık yaÅŸanan enfeksiyonlar
• Kilo kaybı
• Bacaklardaki güçsüzlük ve his kaybı
• Aşırı derecede susama isteÄŸi

ÇoÄŸunlukla belirti vermeden teÅŸhis edilen vakalar da bulunsa da 40 yaşından büyük kiÅŸilerin genel bir halsizlik, bel aÄŸrısı, kontrolsüz kilo kaybı ve böbrek yetmezliÄŸi ÅŸikayetleriyle doktora baÅŸvurması durumunda, multiple miyelom ihtimaline karşı gerekli tahlillerin yapılması gereklidir.

Multipl Miyelomun Evre Belirtileri Nelerdir?

Multiple miyelom teÅŸhisi düÅŸünülerek muayene edilen hastaya çeÅŸitli testler uygulanmaktadır. Biyopsisi sonucu multiple miyelom olan hasta ile doktorunun bir araya gelip tedavi sürecini planlaması önemlidir. Hastalığın yaygınlık seviyesi (aÅŸaması) ekstra testlerin yapılmasını gerektirebilir. Multiple miyelom kanserinin kesin teÅŸhisi içi yapılan tetkikler ÅŸöyledir:

• Multiple miyelom kanserinin evrelerini belirlemek için albümin ve beta-2-mikroglobulin gibi kan testleri uygulanır.
• Kemiklerin ayrıntılı görüntülerini elde etmek için bilgisayarlı x-ray cihazı kullanılır.
• MRI: Kemiklerinizin detaylı görüntülerini çıkarmak için güçlü bir mıknatısın bilgisayara baÄŸlandığı yöntemdir.

Doktorlar multiple miyelomu belirtisiz, Evre I, Evre II veya Evre III ÅŸeklinde sınıflandırabilir. AÅŸamalandırmada kanserin kemiklerinizde veya böbreklerinizde bir problem oluÅŸturup oluÅŸturmadığı göz önünde bulundurulur. Belirtisiz multiple miyelom, hastalığın erken aÅŸamasıdır ve herhangi bir semptom görülmez. ÖrneÄŸin, kemik hasarı yoktur. Semptomların görüldüÄŸü (kemik hasarı gibi) erken hastalık aÅŸaması Evre I'dir. Evre II veya III daha ileri aÅŸamaları ifade eder ve vücutta daha çok miyelom hücresi bulunur.

Multipl Miyelom Tanı Yöntemleri Nelerdir?

Bazen multiple miyelom rutin kan testi ile teÅŸhis edilebilir. Sıklıkla kemik kırığı sonucu çekilen röntgen filminden sonra doktorlar multiple miyelom ÅŸüphesi taşırlar. Genellikle hastalar baÅŸka belirtiler nedeniyle doktora baÅŸvururlar. Bu tür problemlerin multiple miyelomdan mı yoksa baÅŸka durumlardan mı kaynaklandığını anlamak için doktorunuz öncelikle aile geçmiÅŸi ve fizik muayene sonrasında belirli tetkikleri isteyebilir.

Multipl miyelom, kan proteinlerinin yüksek düzeylere çıkmasına yol açar. Laboratuvarda yapılan testlerde M proteini ve diÄŸer immünoglobulinler (antikorlar), albümin ve beta-2-mikroglobulin dahil olmak üzere bir dizi farklı proteinin seviyesi incelenir. Miyelom ayrıca anemiye ve beyaz kan hücreleri ile trombosit seviyelerinde azalmaya sebep olabilir. Beyaz kan hücreleri, kırmızı kan hücreleri ve trombosit sayısını belirlemek için laboratuvarda tam kan tahlili gerçekleÅŸtirilir. Aynı zamanda laboratuvarda kalsiyum seviyesinin normalden yüksek olup olmadığına bakılır. Böbrek fonksiyonlarının saÄŸlıklı çalışıp çalışmadığını anlamak adına kreatinin ölçümü yapılır.

• Ä°drar Testleri: Ä°drarda Bence Jones proteini olarak bilinen M protein tipi araÅŸtırılır. 24 saatlik idrar örneÄŸi üzerinden Bence Jones protein miktarı belirlenir. EÄŸer idrar örneÄŸinizde Bence Jones protein miktarı yüksek çıkarsa doktorunuz böbreklerinizi izleyecektir. Çünkü Bence Jones proteini böbreklerin tıkanmasına ve hasara uÄŸramasına neden olabilir.
• Röntgen: Kırık veya zayıflamış kemiklerinizi belirlemek için röntgen çekilebilir. Miyelomun ne kadar çok kemiÄŸe zarar verdiÄŸini anlamak amacıyla tüm vücut röntgeni yapılabilir.
• Biyopsi: Doktorunuz kanser hücrelerini bulmak amacıyla doku örneÄŸi alır. Kemik iliÄŸinde miyelom hücrelerinin bulunup bulunmadığını kesin olarak bilmek için biyopsi uygulanır. Örnek alma iÅŸleminden önce, aÄŸrının hafifletilmesi için lokal anestezi uygulanır. Doktorunuz kalça kemiÄŸinizden veya baÅŸka bir büyük kemikten bir miktar kemik iliÄŸi alır. Daha sonra patolog, dokuyu miyelom hücreleri açısından incelemek üzere mikroskop kullanır.

Multipl Miyelom Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Multipl miyelom teÅŸhisi konan bireylerin çeÅŸitli tedavi alternatifleri bulunmaktadır. Bu alternatifler arasında gözetim, indüksiyon terapisi ve kök hücre transplantasyonu yer alır. Sıklıkla bu yöntemler birleÅŸtirilerek uygulanabilir. Ayrıca, radyasyon terapisi aÄŸrılı kemik hastalığını iyileÅŸtirmek amacıyla da kullanılabilir. Bu, tek başına veya diÄŸer tedavilerle birlikte gerçekleÅŸtirilebilir. Tedavinin hangi yönteminin seçileceÄŸi esas olarak hastalığın ne kadar ilerlediÄŸine ve semptomlarınızın olup olmadığına dayanır. EÄŸer sizde belirtisiz multipl miyelom (asemptomatik miyelom) varsa, hemen kanser tedavisine ihtiyaç duyulmayabilir. Belirtileriniz ortaya çıkmaya baÅŸladığında, doktorunuz saÄŸlığınızı dikkatlice izleyerek uygun zamanda tedaviye baÅŸlayabilecektir (gözetim). EÄŸer belirtileriniz varsa, indüksiyon terapisi uygulanması muhtemeldir. Bazen kök hücre nakli de tedavi planının bir parçası olabilir.

Miyelom için tedavi gerektiÄŸinde genellikle hastalık ve belirtileri kontrol altına alınır. Kanser remisyonunu desteklemek için tedavi uygulanabilir, fakat miyelomda tamamen iyileÅŸme (kür) nadiren gerçekleÅŸir. Doktorunuz sizinle tedavi alternatiflerini, beklenen sonuçları ve olası yan etkileri görüÅŸebilir. Sizin ihtiyaçlarınıza uygun bir tedavi planı geliÅŸtirmek için doktorunuzla iÅŸ birliÄŸi yapabilirsiniz. Doktorunuz sizi bir uzmana yönlendirebilir veya siz de bir uzmana baÅŸvuruda bulunabilirsiniz. Hematoloji uzmanı (hematolog) bu hastalığı tedavi eden doktordur. Tedaviye baÅŸlamadan önce, doktorunuzdan muhtemel yan etkiler hakkında bilgi almayı ve tedavinin günlük aktivitelerinizi nasıl etkileyeceÄŸini öÄŸrenmeyi talep edin. Kanser tedavilerinin genellikle saÄŸlıklı hücre ve dokulara da zarar vermesi sebebiyle yan etkiler yaygındır. Yan etkiler her bireyde aynı deÄŸildir ve bir tedavi seansından diÄŸerine deÄŸiÅŸiklik gösterebilir.

Tedaviye baÅŸlamadan önce doktorunuza aÅŸağıdaki soruları sormayı düÅŸünebilirsiniz:

• Miyelomumun evresi nedir?
• Hastalığım böbreklerimi etkiliyor mu?
• Patolojiden raporun bir kopyasını nasıl elde edebilirim?
• Hangi tedavi yöntemleri uygulanabilir ve bana hangisini tavsiye edersiniz? Bu önerinizi neden yapıyorsunuz?
• Birden çok tedavi yöntemi mi alacağım? Tedavim zamanla nasıl deÄŸiÅŸiklik gösterecek?
• Tedavi seçeneklerinin her birinin umulan yararları nelerdir?
• Tedavi seçeneklerinin riskleri ve muhtemel yan etkileri nelerdir? Bu yan etkileri nasıl kontrol edebiliriz?
• Tedaviye baÅŸlamadan önce ne yapabilirim?
• Hastanede kalış sürem ne kadar olacak, eÄŸer kalmam gerekiyorsa?
• Tahmini tedavi maliyeti nedir? Sigortam bu maliyeti karşılar mı?
• Tedavinin günlük yaÅŸam aktivitelerimi nasıl etkileyeceÄŸi konusu nedir?
• Ne sıklıkta kontrol için gelmeliyim?

Gözlem Altında Beklemek: Asemptomatik myeloma veya Evre I myelom hastaları, kanser tedavisini erteleyebilirler. Tedavinin yan etkilerinden kaçınmak için semptomlar belirene kadar tedaviyi geciktirebilirler. EÄŸer siz ve doktorunuz bekle ve gör yaklaşımının en iyi seçenek olduÄŸunda hemfikirseniz, düzenli kontroller (örneÄŸin her üç ayda bir) yapılır. Semptomlar belirdiÄŸinde tedaviye baÅŸlanabilir. Bekle ve gör yaklaşımı yan etkileri önleyebilir veya geciktirebilir ancak bu seçenek de riskler içerir; bazı durumlarda, miyeloma kötüleÅŸmeden kontrol altına almanın ÅŸansını azaltabilir. EÄŸer tedavi edilmemiÅŸ myelom ile yaÅŸamak istemiyorsanız, bekle ve gör yaklaşımını reddedebilirsiniz. EÄŸer bekle ve gör yaklaşımını seçip daha sonra kaygı hissederseniz, bu duygularınızı doktorunuzla paylaÅŸmalısınız. ÇoÄŸu durumda baÅŸka bir yaklaşıma geçiÅŸ yapılabilir. Bekle ve gör yaklaşımını seçmeden önce doktorunuza aÅŸağıdaki soruları sormayı düÅŸünebilirsiniz:

• EÄŸer bekle ve gör yaklaşımını tercih edersem, daha sonra fikrimi deÄŸiÅŸtirebilir miyim?
• Hastalığın ileri evrede tedavi edilmesi daha mı zor olacak?
• Ne kadar sıklıkta kontrole gelmeliyim?
• Kontrol aralarında hangi problemleri rapor etmem gerekiyor?

Ä°ndüksiyon Tedavisi

Myelomu tedavi etmek için çeÅŸitli türden ilaçlar kullanılır. Hastalar genellikle ilaç kombinasyonları alır ve myelomu tedavi etmek için bir dizi farklı kombinasyonlar kullanılır. Ä°nsanlar genellikle ilaçların bir karışımını almakta ve miyelomun tedavi edilmesi için çeÅŸitli kombinasyonlar kullanılmaktadır. Her ilaç, kanser hücrelerini farklı ÅŸekillerde yok eder:

• Kemoterapi: Kemoterapi, hızla büyüyen miyelom hücrelerini öldürür, ancak aynı zamanda hızla bölünen normal hücrelere de zarar verebilir.
• Hedef odaklı tedavi: Bu tür tedavilerde, miyelom hücrelerinin büyümesini engelleyen ilaçlar kullanılır. Hedef odaklı tedavi, miyelom hücrelerinin büyümesine neden olan anormal proteinlerin etkisini durdurur.
• Steroidler: Belirli steroidlerin antitümör etkisi bulunmaktadır. Steroidlerin miyelom hücrelerinin ölümünü tetikleyebileceÄŸi düÅŸünülür. Miyelom tedavisinde bir steroid yalnız başına veya diÄŸer ilaçlar ile birlikte verilebilir.

Ä°laçları oral olarak ya da intravenöz yoldan (IV) alabilirsiniz. Tedaviler genellikle hastanın ayakta tedavi bölümünde, doktorun muayenehanesinde veya evde gerçekleÅŸtirilir. Bazı kiÅŸilerin tedavi sürecinde hastanede kalması gerekebilir.

Kök Hücre Nakli

Multipl miyelom hastalarının büyük bir kısmına kök hücre nakli yapılabilmektedir. Kök hücre nakli, yüksek dozlarda ilaçla tedavi olmanızı saÄŸlar. Yüksek dozluk ilaçlar, kemik iliÄŸinizdeki hem miyelom hücrelerini hem de normal kan hücrelerinizi öldürür. Yüksek dozda tedavi sonrasında damarınıza saÄŸlıklı kök hücreler verilir. (Kan transfüzyonuna benzer.) Nakledilen kök hücrelerden yeni kan hücreleri geliÅŸir ve tedavi ile yok edilen hücrelerin yerine geçerler. Kök hücre nakilleri hastane ortamında gerçekleÅŸtirilir. Bazı miyelom hastalarına birden fazla nakil yapılır. Kök hücreler sizden veya bir donörden alınabilir:

Sizden: Otolog kök hücre naklinde kendi kök hücreleriniz kullanılır. Yüksek dozda kemoterapiye baÅŸlamadan önce kök hücreleriniz toplanır. Bu hücreler, olası miyelom hücrelerini öldürmek için iÅŸlem görür. Kök hücreleriniz dondurulup saklanır. Yüksek dozda kemoterapi sonrasında saklanan kök hücreler çözülür ve size geri verilir.

Bir aile üyesinden veya diÄŸer bir donörden: Allojenik kök hücre naklinde, bir donörün saÄŸlıklı kök hücreleri kullanılır. Erkek ya da kız kardeÅŸiniz veya anne-baba gibi yakınlarınız donör olabilir.

Bir erkek ya da kız kardeÅŸ veya bir ebeveyniniz donör olabilir. Fakat bazı durumlarda kök hücrelerin akraba olmayan kiÅŸilerden alındığı görülür. Vericinin hücrelerinin sizinkilerle uyumlu olup olmadığını belirlemek için doktorlar kan testleri kullanmaktadır. Allojenik kök hücre transplantasyonunun multipl miyelom tedavisindeki etkinliÄŸi üzerine araÅŸtırmalar halen sürmektedir.

Monozygot ikiziniz varsa: Tek yumurta ikiziniz varsa, saÄŸlıklı ikizinizden singenik kök hücre nakli yapılır. Miyelom hastalarından kök hücre almanın iki yöntemi bulunur: Genellikle periferik kan kök hücre nakli olarak adlandırılan kan yoluyla alım ya da kemik iliÄŸi nakli olarak bilinen kemik iliÄŸinden alım. Kök hücre naklinden sonra hastanede birkaç haftadan aya kadar kalabilirsiniz. Yüksek dozda kemoterapi uygulandığı için enfeksiyon riskiniz mevcut olacaktır. Ancak zamanla, nakledilen kök hücreler saÄŸlıklı kan hücreleri üretmeye baÅŸlar. Kök hücre nakli öncesi doktorunuza ÅŸu soruları sormak isteyebilirsiniz:

• Hangi türde bir kök hücre nakli yapılacak? Bir donöre ihtiyacım olacaksa bunu nasıl bulabilirim?
• Ne kadar süreyle hastanede kalacağım? Özel bir bakıma ihtiyaç duyacak mıyım? Nasıl enfeksiyonlardan korunurum? Ziyaretçilerimin ve benim maskemiz olması gerekiyor mu?
• Hastaneden ayrıldığımda ne türde bir bakıma ihtiyacım olacak?
• Tedavinin baÅŸarılı olduÄŸunu nasıl anlarız?
• Riskler ve yan etkiler nelerdir? Bu konuda ne yapabiliriz?
• Günlük yaÅŸantımda hangi deÄŸiÅŸiklikleri yapmalıyım?
• Tamamen iyileÅŸme oranım nedir ve bu ne kadar zaman alır?
• Kontrollerimin sıklığı ne olmalıdır?

Ä°kinci GörüÅŸ

Tedaviye baÅŸlamadan önce tanınız ve tedavi planınız hakkında ikinci bir görüÅŸ almayı düÅŸünebilirsiniz. Bazı insanlar doktorlarının ikinci görüÅŸ taleplerinden rahatsızlık duyabileceÄŸini düÅŸünse de genellikle durum tam tersidir. Birçok doktor, ikinci görüÅŸ alma taleplerine olumlu yaklaşır. Tıbbi kayıtlarınızın toplanması ve yeni bir doktora baÅŸvuruda bulunmanız bir miktar zaman ve enerji gerektirebilir. Ancak çoÄŸu durumda, ikinci görüÅŸ için birkaç hafta beklemek sorun teÅŸkil etmez. Tedaviye geç baÅŸlama genellikle tedavinin etkinliÄŸini azaltmaz; ancak emin olmak adına bu konuyu doktorunuzla paylaÅŸmanızda fayda vardır. Multipl miyelom hastalarının bazıları hemen tedaviye baÅŸlamalıdır. Ä°kinci görüÅŸ için baÅŸvurabileceÄŸiniz doktorlar hakkında bilgi almak için kendi hekiminize, Türk Hematoloji DerneÄŸi'ne ya da yakınınızdaki hastane veya tıp fakültesine danışabilirsiniz.

Destek Tedavisi

Multipl miyelom ve onun tedavisi diÄŸer saÄŸlık sorunlarına yol açabilir. Hastalığın her aÅŸamasında destekleyici tedavi almanız mümkündür. Bu tür bir tedavi, enfeksiyonları önlemeye veya bunlarla savaÅŸmaya, aÄŸrıyı ve diÄŸer semptomları kontrol altına almaya, tedavinin yan etkilerini hafifletmeye ve kanser teÅŸhisi nedeniyle ortaya çıkan duygusal zorluklarla baÅŸa çıkmada yardımcı olur. Tedavi sürecindeki konforunuzu ve yaÅŸam kalitenizi arttırma amacıyla bu problemleri kontrol altına almak ya da önlemek için destekleyici tedavi uygulanabilir.

Enfeksiyonlar

Multipl miyelom hastalarının büyük bir kısmında kolayca enfeksiyon kapma eÄŸilimi olduÄŸu için antibiyotikler ve diÄŸer ilaçlar kullanılabilir. Bazı kiÅŸilere grip ve zatürre karşı aşı yapılır. Bu aşıların ne zaman uygulanacağı hakkında doktorunuzla görüÅŸmek isteyebilirsiniz. Doktorunuz, kalabalık yerlerden ve soÄŸuk algınlığı veya diÄŸer bulaşıcı hastalıklar taşıyan kiÅŸilerden kaçınmanızı tavsiye edebilir. EÄŸer bir enfeksiyon oluÅŸursa bu durum ciddiye alınmalıdır ve derhal tedaviye baÅŸlanmalıdır.

Anemi

Miyelom ve onun tedavisi, sizin kendinizi oldukça yorgun hissetmenize sebep olabilecek anemiye neden olabilir. Bu durumda ilaçlar veya kan nakli faydalı bir çözüm olabilir.

Ağrı

Çoklu miyelom genellikle kemik aÄŸrısına neden olur. AÄŸrınızın hafiflemesi veya azalması için doktorunuzdan öneri alabilirsiniz:

• Boyun ya da sırttaki aÄŸrıyı azaltacak destekler
• AÄŸrınızı kesmeye yardımcı olacak ilaçlar
• Büyük bir cihazla gerçekleÅŸtirilen ve kemiÄŸe uygulanan radyasyon tedavisi
• OmuriliÄŸi daralan baskının düzeltilmesine yönelik cerrahi iÅŸlemler

Bazı kiÅŸilerde, masaj veya akupunktur gibi alternatif yaklaşımlar aÄŸrının hafiflemesine yardımcı olabilir. Miyelom hücreleri, yeni kemik hücrelerinin oluÅŸumunu engeller ve miyelom hücrelerinin bulunduÄŸu bölgelerde kemikler incelir. Doktorunuz, kemik incelmesini önlemeye ve kırılma riskini düÅŸürmeye yardımcı olacak ilaçlar önerebilir. Ayrıca, yürüyüÅŸ gibi fiziksel aktiviteler kemiklerinizi güçlü tutabilir.

Kemiklerde Ä°ncelme

Çoklu miyelom, kalsiyumun kemikten ayrılıp kan dolaşımına girmesine neden olabilir. EÄŸer kanınızdaki kalsiyum seviyesi fazlaysa, iÅŸtahınız azalabilir. Bunun yanında mide bulantısı, huzursuzluk ve zihinsel karışıklık yaÅŸayabilirsiniz. Yüksek kalsiyum seviyesi, sizi yorgun, halsiz, susuz ve dehidrate hissettirebilir. Bol miktarda su içmek ve kanındaki kalsiyumu düÅŸürmeye yardımcı olan ilaçları kullanmak faydalıdır.

Kanda Çok Fazla Kalsiyum Bulunması

Çoklu miyelom, kalsiyumun kemikten ayrılıp kan dolaşımına girmesine neden olabilir. EÄŸer kanınızdaki kalsiyum seviyesi fazlaysa, iÅŸtahınız azalabilir. Bunun yanında mide bulantısı, huzursuzluk ve zihinsel karışıklık yaÅŸayabilirsiniz. Yüksek kalsiyum seviyesi, sizi yorgun, halsiz, susuz ve dehidrate hissettirebilir. Bol miktarda su içmek ve kanındaki kalsiyumu düÅŸürmeye yardımcı olan ilaçları kullanmak faydalıdır.

Böbrek Problemleri

Çoklu miyeloma sahip bazı kiÅŸilerde böbrek sorunları görülür. EÄŸer bu sorunlar ciddi boyutlardaysa, diyalize ihtiyaç duyulabilir. Diyaliz tedavisi, kanınızdaki atık maddelerin temizlenmesini saÄŸlar. Ciddi böbrek problemlerinde ise böbrek nakli gerekebilir.

Amiloidoz

Miyelom hastalarından bazıları amiloidoz geliÅŸtirir. Bu durum, vücut dokularında biriken anormal proteinlerden kaynaklanır. Protein birikimi, bazıları ciddi olabilen çeÅŸitli sorunlara neden olabilir. ÖrneÄŸin, protein birikintileri kalpte aÄŸrı ve ayaklarda ÅŸiÅŸlik oluÅŸturabilir. Amiloidozun tedavisi için mevcut ilaçlar bulunmaktadır.

Beslenme ve Fiziksel Aktivite

Dikkatli beslenmeniz, yeterli miktarda sıvı tüketmeniz ve aktif yaÅŸamanız son derece önemlidir. Kilo kontrolü için gereken kalori miktarını zamanda direncinizi artırmak için yeterli proteine ihtiyaç duyarsınız. SaÄŸlıklı beslenmek daha enerjik hissetmenize yardımcı olabilir. Ancak, tedavi edildiÄŸiniz dönemde veya hemen sonrasında iÅŸtahınız olmayabilir. Huzursuz ya da yorgun hissedebilirsiniz ve yiyecekler eskisi kadar lezzetli gelmeyebilir. Tedavinin yan etkileri (iÅŸtah kaybı, mide bulantısı, kusma veya ağız yaraları gibi) saÄŸlıklı beslenmenizi güçleÅŸtirebilir. Doktorunuz, deneyimli bir diyetisyen veya baÅŸka bir saÄŸlık profesyoneli bu sorunları çözmek için önerilerde bulunabilir.

AraÅŸtırmalar, kanser hastalarının fiziksel olarak aktif olduklarında kendilerini daha iyi hissettiklerini belirtmiÅŸtir. YürüyüÅŸ yapmak, yoga yapmak, yüzmek ve diÄŸer etkinliklere katılmak sizi güçlü kılabilir ve enerjinizi yükseltebilir. Egzersiz, mide bulantısı ve aÄŸrıyı hafifletebilir ve tedavi sürecini daha kolay hale getirebilir. Ayrıca stresi de azaltabilir. Hangi fiziksel aktiviteyi seçerseniz seçin, baÅŸlamadan önce doktorunuzla görüÅŸün. EÄŸer bir aktivitenin size acı veya baÅŸka problemler yaÅŸatması durumunda doktorunuza bilgi vermelisiniz. Daha fazla bilgi için genel bilgilere göz atınız.

Tedavi Sonrası İzlem

Peki Multipl miyelom tedavisi ne kadar sürer? Multipl miyelom tedavisi, hastalığın evresine, hastanın genel saÄŸlık durumuna ve tedaviye yanıtına baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸkenlik gösterebilir. Bazı durumlardа tedavi birkaç ay sürebilirken, bazı durumlarda ise birkaç yıl gerekebilir. Tedavi süreci boyunca doktorunuzla düzenli olarak görüÅŸmekte ve tüm tedavi seçeneklerini deÄŸerlendirmekte fayda vardır. Lütfen unutmayınız ki her hasta benzersizdir ve tedavi süreleri bireysel duruma göre deÄŸiÅŸebilir. Bunlar yalnızca genel bilgiler olup, kiÅŸisel tıbbi tavsiye yerine geçmez. SaÄŸlıkla ilgili her türlü sorunuz için lütfen saÄŸlık hizmetleri saÄŸlayıcınıza baÅŸvurunuz.

Multipl miyelom tedavisi sonrasında düzenli saÄŸlık kontrolü gerekecektir. Bu kontroller, saÄŸlık durumunuzdaki deÄŸiÅŸikliklerin takip edilmesini ve gerekli olduÄŸunda müdahale edilmesini saÄŸlar. Kontrol aralıklarında herhangi bir saÄŸlık sorunu yaÅŸarsanız, doktorunuzla iletiÅŸime geçmeniz önemlidir.

Doktorunuz kanserin tekrarlama riskine karşı sizi izleyecektir. Kanser tamamen ortadan kalkmış gibi görünse bile, tedavi sonrasında belirlenemeyecek kadar az miktarda multipl miyelom hücresi vücudunuzda kalabilir ve hastalığın nüksetme olasılığı vardır.Kontroller, kanser tedavisi sonucu oluÅŸabilecek saÄŸlık sorunlarını belirlemeye yardımcıdır. Kontroller genellikle ayrıntılı fiziksel muayene, kan testleri, röntgen çekimleri veya kemik iliÄŸi biyopsisi içerebilir. 

KAYNAK: https://www.nhs.uk/conditions/multiple-myeloma/

SIK SORULAN SORULAR