Pelvik Organ Sarkması Nedir? Belirtileri Nelerdir?

 

Pelvik organ sarkması sadece kadınları etkileyen bir durumdur ve rahim, mesane ve rektum gibi kasık bölgesindeki organların destekleyici yapısının zayıflaması sonucu ortaya çıkar. Bu dokuların gevÅŸemesiyle söz konusu organlar vajina içerisinde belirgin bir ÅŸiÅŸlik oluÅŸturarak aÅŸağıya doÄŸru kayabilir. Pelvik organ prolapsusu (POP) olarak da bilinen bu durum rahim, idrar torbası veya kalın barsak gibi organların vajinadan dışarı çıkmasıyla karakterizedir (herniasyon ya da fıtıklaÅŸma). Özellikle birden fazla normal doÄŸum yapmış kadınlar arasında yaygındır. Hastalar genellikle bunu alt kısımdan hissedilen bir büyüme olarak tanımlar. Bu durum hastanın günlük yaÅŸamını, beden algısını ve cinsel yaÅŸamını olumsuz yönde etkiler. Toplumda sıklıkla görülmesine raÄŸmen hastalar genellikle durumu çok ileri aÅŸamalara gelmeden dile getirmez. Erken evrelerde tedavi daha kolaydır. Sarkma ilerledikçe rahim, idrar kesesi ve hatta kalın barsak dışarı çıkabilir.

Pelvik Organ Sarkması Nedir?

Pelvik organ sarkması nedir? Bir veya daha fazla pelvik organın vajinadan dışarı sarkması durumuna pelvik organ sarkması denir. Bu, pelvik organları yerinde tutan kas, ligaman (bağ) ve fasya (destekleyici bağ dokusu kompleksi) zayıfladığında meydana gelir. Belirtiler aşağıdaki gibidir:

• Vajina veya bel altında aÅŸağıya doÄŸru çeken his
• Vajinada ya da vajinanın dışında ÅŸiÅŸlik duygusu
• YavaÅŸ idrar akışı, mesaneyi tam boÅŸaltamama hissi, sık idrara çıkma ya da sıkıştığı zaman idrar kaçırma gibi üriner semptomlar
• Bağırsakların boÅŸaltılmasında güçlük veya vajinaya baskı yaparak boÅŸaltma ihtiyacı gibi bağırsaklarla ilgili belirtiler
• Cinsel iliÅŸki esnasında rahatsızlık yaÅŸama

Pelvik Organ Sarkması Belirtileri Nelerdir?

Pelvik organ sarkması belirtileri genellikle yerçekiminin sarkmayı daha da arttırabileceÄŸi durumlarda (örneÄŸin, uzun süre ayakta kalma veya egzersiz sonrası) ÅŸiddetlenir ve yerçekiminin etkisiz olduÄŸu zamanlarda (örneÄŸin yatarken) hafifler. Dışkılama esnasındaki ıkınmalar sarkmayı daha da belirgin kılar. Hafif pelvik organ sarkması çoÄŸunlukla belirti veya iÅŸaret göstermez. Orta ve ağır derecede pelvik organ sarkması olanların semptomları ise aÅŸağıdaki gibidir:

• Vajinandan bir ÅŸeyin düÅŸtüÄŸünü hissetme
• Vajina içinde basınç veya ağırlık duygusu

• Ä°drar kaçırma ya da ani idrar yapma isteÄŸi
• Zayıf veya uzamış idrar akışı
• Tamamen boÅŸalmış hissi olmaması
• Sarkmayı elle indirmek için zorlanma
• Pozisyon deÄŸiÅŸtirerek idrara baÅŸlama veya bitirme

• Gaz kaçırma
• Sulu veya katı dışkının kaçması
• Tamamen boÅŸalmamış hissi
• Dışkılama esnasında devamlı ıkınma gereksinimi
• Parmak yardımıyla boÅŸaltma

• AÄŸrılı cinsel iliÅŸki (Disparoni)
• Hissizlik

Pelvik Organ Sarkmasına Ne Sebep Olur?

Pelvik organları destekleyen pelvik sinir baÄŸ ve kasların zarar görmesi aÅŸağıdaki nedenlere baÄŸlı olabilir:

• Gebelik ve doÄŸum, vajina ve destek dokularının zayıflamasının baÅŸlıca sebebi olarak kabul edilir. Pelvik organ sarkması, bir veya daha çok çocuÄŸu olan kadınların üçte birini etkiler. Sarkma hemen ya da yıllar içinde ortaya çıkabilir. Ancak yaÅŸam boyu her 9 kadından birinin (yüzde 11) sarkma dolayısıyla ameliyat geçirdiÄŸine dikkat çekmek gerekir.
• YaÅŸ ilerledikçe ve menopoza girildikçe pelvik taban yapısını daha da zayıflatır.
• Fazla kilo, sürekli öksürme, ağır kaldırma, kronik kabızlık ve fazla ıkınma gibi durumlar pelvik tabana ekstra basınç uygular.
• Bazı kadınlar Marfan sendromu veya Ehlers-Danlos sendromu gibi genetik hastalıklardan kaynaklanan baÄŸ dokusu sorunları nedeniyle risk altındadır.

Pelvik Organ Sarkması Nerede Ortaya Çıkar?

Sarkma vajinanın ön duvarında (ön bölüm), arka duvarında (arka bölüm) veya kubbesinde (apikal bölüm) meydana gelebilir. Birçok kadında birden fazla bölgede aynı anda sarkma yaÅŸanabilir.

• Ön bölüm sarkması: Bu, en sık rastlanan sarkma çeÅŸididir; mesane ve/veya idrar yolu vajinadan dışarıya çıkar. Doktorunuz bunu “sistosel” veya "sistouretrosel" olarak adlandırabilir.
• Arka bölüm sarkması: Kalın bağırsağın alt kısmının (rektum) vajinadan dışarı çıkması (doktorunuz bunu rektosel olarak ifade edebilir) ve/veya ince bağırsağın vajinanın üst arka kısmında ÅŸiÅŸme yapması durumu (doktorunuz bunu enterosel olarak belirtebilir).
• Ön bölüm sarkması: Rahimin vajinadan fıtıklaÅŸarak sarkması hali. Pelvik organ sarkmasının ikinci en yaygın türüdür. Vajinal kubbe sarkması. Rahim alındığında, vajenin kubbesi aÅŸağıya doÄŸru çökerek (bir çorabın ucu içten dışa döndüÄŸünde olduÄŸu gibi) vajinadan dışarıya çıkabilir.

Pelvik Organ Prolapsusu için Risk Faktörleri Nelerdir?

• DoÄŸum ve hamilelik hemen veya yıllar boyunca sarkma geliÅŸebilir.
• YaÅŸlanma ve menopoz; pelvik tabanın yapılarını daha da zayıflatır.
• Uzun süreli öksürük, aşırı kilo, ağırlık kaldırma, kronik kabızlık ve aşırı ıkınma gibi durumlar pelvik taban üzerindeki basıncı artırabilir.
• Bazı genetik baÄŸ dokusu hastalıkları (Marfan sendromu veya Ehlers-Danlos sendromu gibi)

Pelvik Organ Prolapsus Tipleri Nelerdir?

Pelvik organ sarkması vajinanın ön yüzünden, arka yüzünden veya üst kısmından, hatta makattan bile gerçekleÅŸebilir.

• Sistosel / Sistoüreterosel: Ä°drar kesesinin vajinanın ön duvarına doÄŸru sarkmasına 'sistosel', idrar kesesi ile birlikte üreterin de aynı yöne sarkmasına 'sistoüreterosel' denir. Bu en yaygın görülen sarkma tipidir.
• Uterin prolapsus (rahim sarkması): Rahmin vajinadan dışarıya doÄŸru sarkarak fıtıklaÅŸmasını ifade eder. Pelvik organ sarkmasının ikinci en sık rastlanan formudur.
• Rektosel: Rektum olarak bilinen kalın bağırsağın alt bölümünün vajinanın arka duvarından dışarı doÄŸru sarkmasıdır.
• Enterosel: Ä°nce bağırsağın vajinanın üst arka kısmında bir ÅŸiÅŸkinlik oluÅŸturmasıdır.
• Sigmoidosel: Kalın bağırsağın (özellikle sigmoid kolonun) vajinadan dışarıya doÄŸru sarkmasını ifade eder.
• Vajinal kubbenin sarkması: Rahmin alındığı durumlarda, vajinanın üst kısmı aÅŸağıya doÄŸru çökerek (bir çorabın ucunun içten dışa döndüÄŸü gibi) vajinadan dışarı çıkabilir.
• Rektal prolapsus: Rektum olarak bilinen kalın bağırsağın alt bölümünün makattan dışarıya doÄŸru sarkmasıdır.

Pelvik Organ Prolapsusunda Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

Pelvik organ sarkması tedavisi pelvik organ sarkması ameliyatı ve cerrahi olmayan yöntemler olmak üzere iki ana baÅŸlıkta incelenir.

1- Cerrahi olmayan tedavi seçenekleri

Pelvik organ sarkması nadiren hayati tehlike oluÅŸturan bir durumdur ve çoÄŸu kadın rahatsızlık hissetmediÄŸi sürece tedavi arayışına girmez. Ancak eÄŸer bu tür bir teÅŸhis konmuÅŸsa, durumu daha da kötüleÅŸtirebilecek olan ağır yük kaldırma, kabızlık nedeniyle fazla ıkınma ve aşırı kilo alma gibi durumlardan kaçınılmalıdır.

Pelvik tabanı güçlendirme egzersizleri (Kegel): pelvik taban kaslarını kuvvetlendirebilir ve hafif durumlarda iyileÅŸmeye yardımcı olabilir veya kötüleÅŸmesini önleyebilir. Herhangi bir fitness programında olduÄŸu gibi, bu egzersizler de zaman, motivasyon ve doÄŸru teknik gerektirir.

Pesser: Bu cihazlar vajinaya yerleÅŸtirilir ve sarkmış organlara mekanik destek saÄŸlar, böylece rahatsızlıkları giderir. Ameliyatın mümkün olmadığı veya ertelenmesi gereken durumlarda pesser uygun bir alternatif olabilir. DoÄŸru pesser tipini bir saÄŸlık profesyoneli belirler ve seçim sürecinde bazı deneme yanılmalara izin verilir. Bazı pesser tipleri ile cinsel aktivite mümkündür.

2- Cerrahi tedavi seçenekleri

Pelvik organ prolapsü olan hastalar için kalıcı çözüm genellikle ameliyattır. Ancak her hasta için uygulanabilecek tek tip bir operasyon yoktur. Hangi cerrahi yöntemin kullanılacağı, hastanın geçmiÅŸi, cerrahın eÄŸitimi ve deneyimi gibi faktörler dikkate alınarak belirlenir. Doktor, farklı seçenekleri hastayla tartışacak ve yaÅŸa, önceki ameliyatların durumuna ve genel saÄŸlık durumuna göre en uygun seçeneÄŸi önerecektir. Ä°ki benzer durumdaki kadında bile tedavi stratejisi farklı olabileceÄŸinden, tedavinin kiÅŸiye özel olarak belirlenmesi gerekecektir. Ana cerrahi seçenekler düzeltme ameliyatları veya vajinanın kapatılmasıdır.

Düzeltme operasyonları ile pelvik organlar doÄŸru yerlerine konumlandırılırken, cinsel iÅŸlev de korunur. Bu tür bir cerrahi için vajinal, laparoskopik (karından küçük deliklerle), robot destekli veya açık yöntemler kullanılabilir. Hızlı iyileÅŸme ve daha etkili sonuçlar için genellikle laparoskopik, robot destekli ve vajinal cerrahi tercih edilir.

Kolpoklezis (Vajinanın kapatılması): Cinsel yaÅŸamı aktif olmayan veya saÄŸlık durumu düzeltici cerrahiyi mümkün kılmayan hastalar için, tedavi olarak vajir.

Kolpoklezis (Vajina Kapatma): Bu iÅŸlem, genellikle cinsel iliÅŸki yaÅŸamayan veya genel saÄŸlık durumları iyileÅŸtirici cerrahiye izin vermiyecek olan hastalar için tedavi olarak önerilir. Ä°ÅŸlem esnasında vajina duvarı dikiÅŸler yardımıyla kapatılır ve bu organın sarkmasının önüne geçilir. Ameliyatın süresinin kısa olması ve hızlı bir iyileÅŸme süreci sunması bu yöntemin en büyük faydaları arasındadır. BaÅŸarı oranı genellikle %90-95'tir.

KAYNAK: https://www.nhs.uk/conditions/pelvic-organ-prolapse/

SIK SORULAN SORULAR