SARS Virüsü Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

03 / MAY
2024

SARS virüsü, ciddi akut solunum yolu sendromu (SARS) veya gizemli zatürre olarak bilinir. 21. yüzyılın ilk keÅŸfedilen bulaşıcı viral solunum yolu hastalığıdır. Bu hastalık ilk defa 2002 yılının Kasım ayında Çin'de ortaya çıkmış olup uluslararası hava seyahatleriyle Hong Kong, Tayvan, Singapur, Vietnam ve Kanada gibi yaklaşık 37 ülkeyi etkilemiÅŸtir. Dünya genelinde toplamda 8098 kiÅŸiyi enfekte eden ve 774 kiÅŸinin hayatını kaybetmesine neden olan SARS virüsü, Dünya SaÄŸlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre yayılmasını sınırlandırmak amacıyla yoÄŸun tedbirlerin uygulanması sonucunda 2003 yazında kontrol altına alınmıştır.

SARS Virüsü Nedir?

SARS virüsü, zoonotik bir viral enfeksiyon olup, omurgalı hayvanlardan insanlara bulaÅŸma özelliÄŸine sahiptir. SARS, Severe Acute Respiratory Syndrome ifadesinin baÅŸ harflerinden türetilen bir kısaltmadır ve Türkçede "Ciddi Akut Solunum Yolu Sendromu" olarak adlandırılır. Bu hastalığın sebebi olan koronavirüs (CoV), Coronaviridae ailesinde bulunur ve ciddi akut solunum yetmezliÄŸine neden olabilir; bu yüzden SARS-CoV olarak da bilinir. Koronavirüsler hem hayvanlarda hem de insanlarda üst solunum yolu enfeksiyonlarına yol açabilen bir virüs grubudur. Genelde, koronavirüslerin hayvanlarda ÅŸiddetli, insanlarda ise hafif ya da orta düzeyde semptomlar gösterdiÄŸi bilinmektedir. Ancak SARS virüsü, insanlarda ciddi belirtilere neden olan ilk koronavirüs olarak tanımlanmıştır. Virüsün çevresini saran protein yapıları, taç benzeri görünüm sergilediÄŸi için Latince "corona" kelimesi kullanılarak bu virüse isim verilmiÅŸtir.

SARS Virüsü Ne Zaman Ortaya Çıktı?

SARS virüsü, ilk kez 2003 yılının ÅŸubat ayında Hanoi'de bir hastada akut atipik pnömoni ve solunum yetmezliÄŸi teÅŸhis edilmesinin ardından tanımlanmıştır. Bu tanımı yaparak tıp literatürüne kazandıran isim ise Ä°talyan epidemiyolog Dr. Carlo Urbani olmuÅŸtur. Daha sonraki araÅŸtırmalar neticesinde ise SARS'ın ilk vakasının Çin'in Guangdong eyaletinde bulunan Foshan ÅŸehrinde ortaya çıktığı belirlenmiÅŸtir. Hastalık, kısa süre içerisinde Hong Kong, Tayvan, Kanada ve Singapur dahil olmak üzere yaklaşık 24 ülkeye yayılmıştır. SARS virüsünün kökeni kesin olarak bilinmemekle birlikte, ilk olarak Çin'deki Guangdong bölgesinde bulunan egzotik hayvan pazarından yayıldığı düÅŸünülmektedir. AraÅŸtırmalar sonucunda, SARS virüsünün yayılmasına sebep olan hayvanların asıl konakçısının Nalburunlu yarasalar olduÄŸu tespit edilmiÅŸtir; ara konakçının ise misk kedileri olduÄŸu belirlenmiÅŸtir. Ancak, virüsün insanlara bulaÅŸma yöntemi tam olarak anlaşılamamıştır. Yapılan incelemelere göre, insanlar aracılığıyla bulaÅŸmanın doÄŸrudan ana veya ara konaklarla temas sonucunda gerçekleÅŸtiÄŸi tahmin edilmektedir. DoÄŸrudan temas örnekleri arasında kasapların virüs taşıyan hayvanları kesmesi ya da bu hayvanların et veya sütlerinin tüketilmesi gibi durumlar gösterilebilir.

Peki sars virüsü kaç yıl sürdü? SARS virüsü, 2002 yılı sonlarında ilk kez ortaya çıktı ve 2004 yılı sonlarına kadar aktif bir ÅŸekilde yayıldı. Büyük kısmı yaklaşık 8 ay süren bu salgın sırasında, virüs 29 farklı ülke ve bölgeyi etkiledi ve 8.000'den fazla kiÅŸiyi enfekte etti. Dünya çapında yaklaşık 774 ölüm gerçekleÅŸti. Dünya SaÄŸlık Örgütü (DSÖ), 5 Temmuz 2003'te SARS'ın kontrol altına alındığını duyurdu. Fakat Mayıs 2004'e kadar birkaç SARS vakası daha bildirildi. Sonraki yıllarda, sporadik vakalar ve küçük kümeler halinde görülen SARS vakaları olsa da, 2003-2004'teki küresel salgın ölçeÄŸinde bir yayılım tekrar yaÅŸanmadı.

SARS Virüsü Nasıl Bulaşır?

Virüsün bir kiÅŸiden diÄŸerine bulaÅŸabilmesi için üç temel yol bulunur. Bu yollar ÅŸunlardır: damlacık yolu (ağız ve burundan çıkan tükürük gibi damlacıkların yayılması), hava yolu (asılı kalan aerosoller aracılığıyla bulaÅŸma) ve ağız-burun salgıları.

AraÅŸtırmalar, hastaların çoÄŸunun özellikle damlacık yoluyla enfekte olduÄŸunu göstermektedir. Enfekte olan kiÅŸilerin konuÅŸmaları, hapşırmaları veya öksürmeleri sırasında havaya saçılan damlacıklar, çevredeki kiÅŸilerin ağız, burun ve göz gibi hassas bölgelerinden virüsü kapmasına neden olabilir. Bu sebeple hastalarla yakın temasın önlenmesi önemlidir. Yakın temas, hastayla arada en az 1 metrelik güvenli bir mesafe bulundurulması anlamına gelir. Bu tür salgınların kontrol altına alınması için uygun izolasyon ve karantina tedbirlerinin titizlikle uygulanması gereklidir.

Sars Virüsü Belirtileri Nelerdir?

SARS virüsünün belirgin bir iÅŸareti yoktur ve bu sebeple, ÅŸiddetli solunum yolu enfeksiyonlarının SARS olarak tanımlanabilmesi için, belirti gösteren kiÅŸinin yaklaşık on gün önce SARS virüsünden etkilenmiÅŸ bir bölgeye seyahat etmiÅŸ ya da ÅŸüpheli bir SARS hastasıyla yakın temas içinde olması gerekmektedir. Yüksek ateÅŸin en sık görülen belirti olduÄŸu söylenebilir; fakat, bağışıklık sistemi sorunu olan veya yaÅŸlı bireylerde yüksek ateÅŸ ortaya çıkmayabilir. SARS virüsünün kuluçka süresi genellikle 2 ile 7 gün arasındadır ancak nadiren 10 güne kadar uzayabilir. SARS ile benzer belirtilere sahip olan gripteki semptomlar ÅŸunlardır:

• AteÅŸ (>38.0°C),
• Halsizlik,
• Sinirlilik,
• BaÅŸ aÄŸrısı,
• Kas aÄŸrısı,
• Kuru öksürük,
• Nefes darlığı ve ishal.

SARS Virüsü Nasıl Tedavi Edilir?

SARS virüsünün ÅŸu anda bilinen kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Tedavi genel olarak semptomları hafifletmeye ve hastanın iyileÅŸmesine yardımcı olmaya odaklanır. Uygun tedaviler ÅŸunları içerebilir:

• Destekleyici Bakım: Bu, ateÅŸ, öksürük ve kas aÄŸrıları gibi semptomları hafifletmek için ilaçlar ve bol sıvı alımı gibi tedavileri içerir.
• Oksijen Tedavisi: Bazı hastalar, solunum problemleri yaşıyorlarsa oksijen tedavisine ihtiyaç duyabilirler.
• Antimikrobiyal Tedavi: Bazı durumlarda, pnömoni gibi bakteriyel enfeksiyonları önlemek veya tedavi etmek için antibiyotikler kullanılabilir.
• Antiviral Tedavi: Bazı antiviral ilaçlar SARS virüsüne karşı kullanılabilir, ancak etkinlikleri hala araÅŸtırılmaktadır.

• Mekanik Ventilasyon: Bu, solunum yetmezliÄŸi olan hastalarda solunumu desteklemek için bir makine kullanılmasını içerir.
• Ekstrakorporal Membran Oksijenasyonu (ECMO): Bu, kandaki oksijen seviyelerini yükseltmek için kullanılır.

• Hasta kiÅŸilerden kaçının.
• Ellerinizi sık sık yıkayın.
• Öksürürken veya hapşırırken aÄŸzınızı ve burnunuzu kapatın.
• Gözlerinize, burnunuza veya aÄŸzınıza dokunmaktan kaçının.
• Maske takın.

KAYNAK:

https://www.emro.who.int/health-topics/severe-acute-respiratory-syndrome/

https://www.saglik.gov.tr/