Bel Kayması Nedir? Belirtileri ve Tedavisi
Omurga vücudu ayakta tutan en önemli temel yapıdır ve düzenli ÅŸekilde üst üstü dizilen omur kemiklerinden oluÅŸur. Omurgadaki en ağır yükü de bel omurları taşır. Belde bulunan omurlar doÄŸuÅŸtan gelen yapısal farklılıklar, ileri yaÅŸ ve travmalar gibi nedenlerle çoÄŸunlukla öne ve bazı durumlarda da arkaya doÄŸru kayar. Bel kayması olarak adlandırılan bu durum ilk olarak bel aÄŸrısıyla kendini belli eder. Bel kayması hastalığı tedavi edilmediÄŸinde de sinir köklerinin omurilik kanalından çıkış yerlerine sıkışarak ÅŸiddetli bacak aÄŸrılarına neden olabilir. Bel kaymasıyla ilgili bilinmesi gerekenleri sizler için derledik.
Bel Kayması Nedir?
“Bel kayması nedir?” sorusunu omurga arasında konumlanan disklerin yer deÄŸiÅŸtirerek dışarı çıkmasıyla oluÅŸan bir durumdur ÅŸeklinde yanıtlayabiliriz. Omurga arasında konumlanan diskler yastık bir tampon gibi görev görür ve böylelikle omurganın hareket etmesini kolaylaÅŸtırır. Bel kayması omur disklerindeki maddenin disk dışına sızması ya da diskte çatlak oluÅŸması sonucunda ortaya çıkar. Bu da disklerin konumunun deÄŸiÅŸmesine, geri veya öne gitmesine, sinir veya omurilik köklerine baskı yapmasına neden olabilir.
Bel Kayması Türleri Nelerdir?
Bel kayması türleri edinsel ya da doÄŸuÅŸtan olarak iki farklı grupta incelenebilir. DoÄŸuÅŸtan gelen bel kayması vakaları konjenital spondilolistezis olarak tanımlanır. Edinsel olarak görülen bel kaymaları da yaygın olarak aÅŸağıdaki gibidir:
- Dejeneratif Spondilolistezis: KiÅŸinin yaşının ilerlemesi ile omurga ve omurga çevresindeki dokuların birbiri üzerinde kaymasıyla ortaya çıkar. Bu durum özellikle 40 yaÅŸ ve üzeri kiÅŸilerde görülür. Bu olgulara genellikle dar kanal hastalığı eÅŸlik eder. Bacak ve belde aÄŸrı, bacaklarda güçsüzlük, bel eÄŸiminde artış, yürümede zorluk gibi belirtiler en yaygın ÅŸikayetlerdendir.
- Spondilolizis: Stres kırığı olarak da adlandırılan bu durumda omur aÅŸağı doÄŸru kayar. Dinlenme sırasında herhangi bir belirti yaratmaz. Ä°lk belirti kalça ve bel aÄŸrısıdır. Bazı vakalarda bacaklarda hissizlik, kaslarda gerilme, yürümede güçlük gibi belirtiler yaratabilir. Ancak genellikle hiçbir klinik belirti vermez genellikle farklı nedenlerden dolayı yapılan radyolojik görüntülemede görülür.
- Travmatik Spondilolistezis: Akut olarak yaÅŸanan kazalara baÄŸlı görülür. Bu türden vakalarda aÄŸrı ayakta dururken ve hareketle birlikte artış gösterir. Travmanın görüldüÄŸü bölgede oluÅŸan aÄŸrının boyutu ve neden olduÄŸu diÄŸer nörolojik belirtiler, yaÅŸanan travmanın boyutuna göre farklılık gösterir. YaÅŸanan aÄŸrıların nedeni genellikle omurlar arasındaki disklerde yaÅŸanan dejenerasyon ya da iÅŸlevini yerine getirememesi olarak görülür.
Bel Kayması Belirtileri Nelerdir?
Bel kayması belirtileri yaÅŸanan kaymanın büyüklüÄŸüne, yerine ve sinir köklerine ne derece baskı yaptığına göre farklılık gösterir. Yaygın belirtileri ise aÅŸağıdaki gibidir:
- Bel ağrısı
- Bacaklarda ağrı ve uyuşma
- Kaslarda güçsüzlük
- Dışkılama ve idrar sorunları
- ÅžiÅŸlik ve iltihap
- Hareket ederken ağrı
Bel Kayması Neden Olur?
“Bel kayması neden olur?” sorusunu aÅŸağıdaki gibi yanıtlayabiliriz:
- Genetik yatkınlık bel kayması yaşanma riskini artırır ve doğuştan bel kayması yaşanmasına neden olabilir.
- YaÅŸlanma süreci omur disklerinde bulunan su içeriÄŸinin azalmasına ve elastikiyetinin kaybolmasına neden olabilir.
- Omurga bölgesinde travmatik bir olay, darbe veya düÅŸme sonucunda görülebilir.
- Ağır nesneleri yanlış bir ÅŸekilde kaldırma sonucunda omurga üzerinde aşırı baskı oluÅŸmasına ve bel kaymasına neden olabilir.
- Bel bölgesinde aşırı zorlanma ya da tekrar eden hareketler de omurdaki disklerin hasar görmesine neden olabilir.
- Obezite, sigara kullanımı, düÅŸük kas tonusu, kötü postür gibi faktörler de bel kayması yaÅŸanma riskini artırabilir.
Bel Kaymasına Ne İyi Gelir?
Bel kaymasının neden olduÄŸu belirtileri ve kiÅŸinin yaÅŸamında yarattığı olumsuz etkileri hafifletmek adına çeÅŸitli yöntemlerden yardım alınabilir. Bu yöntemlerden biri dinlenmedir. Ä°lk belirtiler yaÅŸandığında bele aşırı yük bindirmemek adına bir süre dinlenmek fayda saÄŸlar. Bu süreçte fazla efor gerektiren aktiviteler de sınırlandırılmalıdır. DoÄŸru postürün korunması da yaÅŸanan belirtileri hafifletmede etkilidir. Bel kayması durumunda yapılan egzersizler beldeki kasları güçlendirebilir ve omur diskinin iyileÅŸme sürecini destekleyebilir. Ancak bu fiziksel aktiviteler bele yük bindirmeyecek ÅŸekilde olmalıdır.
Bel Kayması Tedavisi
Bel kayması tedavisi genellikle kiÅŸinin saÄŸlık durumu göz önünde bulundurularak gerçekleÅŸtirilir. Tedavi sürecinde öncelik cerrahi olmayan yöntemlerdir. Ancak kiÅŸinin yaÅŸadığı belirtiler ÅŸiddetliyse ve yaÅŸamı tehdit edecek boyuttaysa bel kayması ameliyatı gerekebilir. Tedavide kullanılan diÄŸer yöntemler de fizik tedavi ve rehabilitasyon, ilaç tedavisi, enjeksiyonlardır.
Bel Kayması Ameliyatı Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?
Bel kayması ameliyatı olanların yorumları ve uzman görüÅŸlerine göre hastanın günlük rutinine azami ölçüde dikkat etmesi önemlidir. Cerrahi iÅŸlem omurga üzerinde gerçekleÅŸtiÄŸinden oturma ve kalkma sırasında ani hareketlerden kaçınılmalıdır. Bunun yanında iyileÅŸme tam saÄŸlanmadan yorucu faaliyetlerden kaçınılmalıdır.
Bel kayması ameliyatı sonrası iyileÅŸme süreci düzenli doktor kontrolünü gerektirir. Aynı zamanda fizik tedavi sürecinde de fizyoterapi desteÄŸi alınmalıdır. Ameliyatın ardından hasta herhangi bir sorun yaÅŸamadığında 15-20 gün içinde rutin yaÅŸamındaki temel faaliyetleri gerçekleÅŸtirmeye baÅŸlayabilir. Nihai iyileÅŸme de 4-6 ay arasındaki süreçte tamamlanır.
Bel Kayması ile Bel Fıtığı Arasındaki Fark Nedir?
Bel kayması ve bel fıtığı, her ikisi de bel aÄŸrısına neden olabilen yaygın rahatsızlıklardır. Ancak, iki durum arasında önemli farklar vardır:
Nedenler:
Bel kayması: Omurganın alt kısmındaki omurların birbirlerine göre hareket etmesi sonucu omurganın ÅŸeklinin deÄŸiÅŸmesi ile oluÅŸur. Bu durum, doÄŸuÅŸtan gelen bir anormallik, yaralanma, aşınma ve yıpranma veya zayıf kaslar gibi çeÅŸitli faktörlerden kaynaklanabilir.
Bel fıtığı: Omurlar arasındaki disklerin hasar görmesi sonucu omuriliÄŸi veya sinirleri baskılaması ile oluÅŸur. Bu durum, yaÅŸlanma, aşırı zorlanma veya ani hareketler gibi faktörlerden kaynaklanabilir.
Belirtiler:
Bel kayması: Bel aÄŸrısı, kas spazmları, bacaklarda uyuÅŸma veya karıncalanma, yürümede zorluk gibi belirtilere neden olabilir. AÄŸrı genellikle öne eÄŸilme veya otururken daha kötüdür.
Bel fıtığı: Bel aÄŸrısı, bacaklarda uyuÅŸma veya karıncalanma, kas zayıflığı, yürümede zorluk ve idrar veya bağırsak kontrolünü kaybetme gibi belirtilere neden olabilir. AÄŸrı genellikle öksürük veya hapşırma sırasında daha kötüdür.
TeÅŸhis:
Bel kayması: Röntgen, BT taraması veya MRI gibi görüntüleme testleri ile teÅŸhis edilir.
Bel fıtığı: MRI, sinir testleri veya diskografiler gibi testler ile teşhis edilir.
Tedavi:
Bel kayması: Hafif vakalar istirahat, aÄŸrı kesiciler ve fizik tedavi ile tedavi edilebilir. Daha ÅŸiddetli vakalar cerrahi müdahale gerektirebilir.
Bel fıtığı: Hafif vakalar istirahat, aÄŸrı kesiciler ve fizik tedavi ile tedavi edilebilir. Daha ÅŸiddetli vakalar epidural enjeksiyonlar veya cerrahi müdahale gerektirebilir.
Bel Kayması Ä°çin Hangi Bölüm/Doktora Gidilmeli?
“Bel kayması nasıl geçer? Bunun için hangi bölüme gidilmelidir?” sorusunu bel kaymasıyla ilgili ÅŸikayetler için öncelikle beyin, sinir ve omurilik cerrahisi bölümüne baÅŸvurulmalıdır ÅŸeklinde yanıtlayabiliriz.
KAYNAK: https://www.nhs.uk/conditions/spondylolisthesis/
SIK SORULAN SORULAR
Bel kayması, omurganın alt kısmındaki omurların öne veya arkaya doÄŸru kayması sonucu oluÅŸan bir durumdur. Hafif vakalarda istirahat, aÄŸrı kesiciler ve fizik tedavi ile tedavi edilebilir. Ancak daha ÅŸiddetli vakalarda kesin bir tedavi mümkün olmayabilir. Bu durumlarda amaç, aÄŸrıyı azaltmak, iÅŸlevselliÄŸi korumak ve omurgadaki kaymanın ilerlemesini durdurmaktır.
Bel kayması, omurganın alt kısmındaki omurların öne veya arkaya doÄŸru kayması sonucu oluÅŸan bir durumdur. Bel korsesi, omurgayı desteklemek ve aÄŸrıyı hafifletmek için kullanılabilir, ancak tek başına bel kaymasını önleyemez.
Bel kayması, omurganın alt kısmındaki omurların öne veya arkaya doÄŸru kayması sonucu oluÅŸan bir durumdur. Hafif vakalarda istirahat, aÄŸrı kesiciler ve fizik tedavi ile tedavi edilebilir. Ancak tedavi edilmezse ÅŸiddetli ve sürekli aÄŸrıya neden olabilir. Bu aÄŸrı, günlük aktiviteleri yapmak ve uykuya dalmak zorlaÅŸtırabilir. Omurganın kayması, sinirleri sıkıştırarak uyuÅŸma, karıncalanma, kas zayıflığı ve hatta felç gibi sinir hasarına neden olabilir. Åžiddetli bel kayması vakalarında, omurganın kayması o kadar ÅŸiddetli olabilir ki yürümek zorlaÅŸabilir. Bazı vakalarda, bel kayması bağırsak ve idrar kontrol problemlerine yol açabilir. Nadir durumlarda, bel kayması omuriliÄŸi sıkıştırarak kalıcı nörolojik hasara neden olabilir. Kronik aÄŸrı ve iÅŸlevsellik kaybı, depresyon, anksiyete ve stres gibi psikolojik sorunlara yol açabilir. Bel kayması, genel yaÅŸam kalitesinde önemli bir düÅŸüÅŸe neden olabilir.
Yorum Ekle
