Kist Nedir? Kist Belirtileri Nelerdir?

28 / MAY
2024

Vücutta anormal bir ÅŸekilde oluÅŸarak sıvı, hava veya yarı katı madde içeren kesecikler olarak tanımlanan kist, çeÅŸitli saÄŸlık sorunlarına yol açabilir. Genellikle iyi huylu olan bu yapılar, farklı organ ve dokularda ortaya çıkar, çoÄŸu zaman belirti vermeden fark edilmeden kalabilir. Ancak, bazı durumlarda kistler büyüyerek rahatsızlık, aÄŸrı veya diÄŸer saÄŸlık problemlerine neden olabilir. “Kist nedir?” sorusunu ve konu hakkında bilinmesi gerekenleri sizler için derledik.

Kist Nedir?

Kist, vücutta çeÅŸitli organ ve dokularda oluÅŸabilen, genellikle içi sıvı, yarı katı veya gaz dolu olan kapalı bir keseciktir. Bu kesecikler, çevresindeki dokulardan farklı olarak bir zarla kaplıdır. 

Kist Türleri Nelerdir?

Kist türleri, oluÅŸtuÄŸu bölgeye ve içeriÄŸine göre deÄŸiÅŸir. Yaygın kist türleri aÅŸağıdaki gibidir:

• Ovarian Kistler: Kadınların yumurtalıklarında oluÅŸan kistlerdir. ÇoÄŸu zaman zararsızdır ve kendiliÄŸinden kaybolur.
• Sebase Kistler: Cilt altında, yaÄŸ bezelerinin tıkanması sonucu oluÅŸur.
• Böbrek Kistleri: Böbreklerde oluÅŸan sıvı dolu keseciklerdir. Genellikle zararsızdır, ancak büyük kistler böbrek fonksiyonlarını etkileyebilir.
• Ganglion Kistleri: Eklem veya tendon bölgelerinde, el bileklerinde görülen sıvı dolu kistlerdir.
• Dermoid Kistler: Ä°çlerinde saç, diÅŸ, yaÄŸ ve diÄŸer dokuları barındıran kistlerdir. Genellikle doÄŸuÅŸtan bulunur.
• Polikistik Böbrek Hastalığı: Birden fazla kistin böbreklerde oluÅŸmasıdır ve genetik geçiÅŸli olabilir.

Kist Belirtileri Nelerdir?

Kist belirtileri kistin boyutuna, bulunduÄŸu yere ve kistin türüne baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸiklik gösterebilir. Küçük kistler genellikle belirti vermezken, büyük veya enfekte olmuÅŸ kistler belirgin belirtilere neden olabilir. Yaygın belirtiler aÅŸağıdaki gibidir:

• Kistin bulunduÄŸu bölgede aÄŸrı veya baskı hissi oluÅŸabilir. Özellikle büyük kistler çevre dokulara baskı yaparak aÄŸrıya neden olabilir.
• Cilt yüzeyine yakın kistler elle hissedilebilir ve ÅŸiÅŸlik oluÅŸturabilir. ÅžiÅŸlik genellikle kist büyüdükçe belirginleÅŸir.
• Eklem veya tendon yakınında oluÅŸan kistler, hareket kısıtlılığına yol açabilir. Özellikle ganglion kistleri el bileÄŸinde veya parmaklarda hareket zorluÄŸu yapabilir.
• Enfekte olan kistler kızarıklık, ısı artışı ve iltihap belirtileri gösterebilir. Enfeksiyon belirtileri arasında ateÅŸ, halsizlik ve ÅŸiddetli aÄŸrı olabilir.

Kist Nedenleri Nelerdir?

Kistlerin oluÅŸma nedenleri, bulundukları bölgeye ve türlerine göre çeÅŸitlilik gösterebilir. Kistlerin geliÅŸiminde rol oynayan baÅŸlıca faktörler aÅŸağıdaki gibidir:

• Genetik faktörler
• Hormonal dengesizlikler
• Tıkanıklıklar
• Enfeksiyonlar
• Yaralanmalar ve travmalar
• DoÄŸumsal anomaliler
• Kronik hastalıklar
• Çevresel faktörler
• Bağışıklık sistemi sorunları

Kist Tanısı Nasıl Konulur?

Kist tanısı, belirtilerin deÄŸerlendirilmesi ve tanısal testlerin uygulanması ile konulur. Doktorunuz saÄŸlık geçmiÅŸinizi ve belirtilerinizi deÄŸerlendirir. Kistin ne zaman fark edildiÄŸi, büyüklüÄŸünün deÄŸiÅŸip deÄŸiÅŸmediÄŸi, aÄŸrı veya rahatsızlık olup olmadığı gibi bilgiler toplanır. Cilt yüzeyine yakın kistlerin çoÄŸu elle muayene edilerek tespit edilebilir. Doktor, kistin boyutunu, ÅŸeklini, hassasiyetini ve hareketliliÄŸini deÄŸerlendirir. Tanıda kullanılan görüntüleme yöntemleri ve laboratuvar testleri aÅŸağıdaki gibidir:

• Ultrason: Ses dalgaları kullanılarak yapılan bu görüntüleme yöntemi, kistlerin sıvı veya katı içerikli olup olmadığını belirlemek için kullanılır. Özellikle yumurtalık, böbrek ve karaciÄŸer kistlerinde yaygındır.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT) Taraması: Kesit kesit detaylı görüntüler sunar. Kistin boyutunu, yerleÅŸimini ve çevre dokularla iliÅŸkisini deÄŸerlendirir.
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Vücuttaki yumuÅŸak dokuların detaylı görüntülerini saÄŸlar ve kistlerin iç yapısını incelemeye yardımcı olur.
• Mamografi: Özellikle meme kistleri için kullanılan bir görüntüleme yöntemidir.
• Ä°drar Testleri: Böbrek kistleri durumunda, idrarda kan veya diÄŸer anormal bulgular olup olmadığı incelenir.
• Ä°ÄŸne Biyopsisi: Ä°nce bir iÄŸne ile kistten örnek alınarak patolojik incelemeye gönderilir. Bu yöntem, kistin benign (iyi huylu) veya malign (kötü huylu) olup olmadığını belirlemeye yardımcı olur.
• Aspirasyon: Kistten sıvı çekilerek analiz edilir. Bu yöntem hem tanısal hem de tedavi edici olabilir.
• Laparoskopi: Karın içindeki kistlerin deÄŸerlendirilmesi için kullanılan minimal invaziv bir cerrahi yöntemdir. Laparoskopi sırasında, doktor kisti doÄŸrudan görebilir ve biyopsi alabilir.
• Histeroskopi: Rahimde kist incelenmesi ve biyopsi alınması için kullanılan bir yöntemdir.
• Oftalmoskopi: Gözde kist ÅŸüphesi varsa göz içinin detaylı incelenmesini saÄŸlar.
• Kolonoskopi: Bağırsak içindeki kistlerin tespiti ve biyopsisi için kullanılır.

Kist Nasıl Tedavi Edilir?

Kist tedavisi kistin türüne, boyutuna, konumuna ve neden olduÄŸu belirtilere baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸir. Kist tedavisinde kullanılan baÅŸlıca yöntemler aÅŸağıdaki gibidir:

• Kist küçükse ve herhangi bir belirtiye neden olmuyorsa düzenli kontrol uygulanır. Düzenli aralıklarla yapılan kontrollerle kistin büyüyüp büyümediÄŸi ve herhangi bir sorun yaratıp yaratmadığı izlenir.
• Özellikle over (yumurtalık) kistlerinde, doÄŸum kontrol hapları gibi hormonal ilaçlar kullanılarak kistlerin büyümesi kontrol altına alınabilir.
• Enfekte olmuÅŸ kistlerde, antibiyotikler enfeksiyonu tedavi etmek için kullanılır.
• Kist içeriÄŸinin iÄŸne veya şırınga yardımıyla çekilmesi iÅŸlemidir. Bu yöntem, kistin içeriÄŸi sıvı olduÄŸunda ve kolay eriÅŸilebilir bir konumda olduÄŸunda kullanılır.
• Kist içeriÄŸi boÅŸaltıldıktan sonra, kistin yeniden dolmasını önlemek için alkol veya baÅŸka bir sklerozan madde enjekte edilir.

Cerrahi Müdahale:

• Laparoskopi: Karın içindeki kistlerin tedavisi için kullanılan minimal invaziv bir cerrahi yöntemdir. Laparoskopi, özellikle yumurtalık kistlerinin çıkarılmasında yaygındır.
• Laparotomi: Daha büyük veya kompleks kistlerin çıkarılması için kullanılan açık cerrahi yöntemidir.
• Endoskopik Cerrahi: Özellikle sindirim sistemi ve üreme organlarındaki kistlerin tedavisinde kullanılır. 
• Eksizyon: Kistin bulunduÄŸu bölgedeki doku ile birlikte tamamen çıkarılması iÅŸlemidir. Bu, özellikle cilt altında bulunan sebase kistler için yaygındır.
• Lazer Cerrahisi: Bazı kistlerin lazer yardımıyla çıkarılması veya küçültülmesi mümkündür. Bu yöntem, hassas bölgelerdeki kistlerin tedavisinde kullanılır.
• Kriyoterapi: Kistlerin dondurularak yok edilmesi iÅŸlemidir. Özellikle cilt kistlerinde kullanılır.
• Radyofrekans Ablasyon: Kistler, yüksek frekanslı radyo dalgaları kullanılarak ısıtılarak yok edilir. Bu yöntem genellikle karaciÄŸerde kist için kullanılır.

Bazı kist türlerinde, özellikle hormonlarla iliÅŸkili olanlarda, diyet ve yaÅŸam tarzı deÄŸiÅŸiklikleri tedaviyi destekleyebilir. Doktor tavsiyesi ile kullanılabilen bazı bitkisel takviyeler, kistlerin semptomlarını hafifletebilir. Ancak, bu tür tedavilere baÅŸlamadan önce mutlaka bir saÄŸlık uzmanına danışılmalıdır.

KAYNAK: https://www.medicalnewstoday.com/articles/160821

SIK SORULAN SORULAR