Tiroid Nedir? Tiroid Belirtileri Nelerdir?
Tiroid boynun ön kısmında yer alır, vücudun metabolizmasını düzenleyen hormonları üretir. Kalp atış hızından sindirim sistemine kadar önemli fonksiyonu etkiler.
Tiroid bezinin doÄŸru çalışmaması durumunda hipotiroidizm veya hipertiroidizm gibi saÄŸlık sorunları ortaya çıkabilir. Bu nedenle tiroid hastalıklarının erken belirtilerini bilmek ve zamanında tedavi almak önemlidir.
Tiroid Nedir?
Tiroid, boynun ön kısmında yer alan kelebek ÅŸeklinde küçük bir bezdir. Vücudun enerji kullanımını, metabolizmasını ve bazı hormonların üretimini kontrol eder. Tiroid bezi, tiroksin (T4) ve triiyodotironin (T3) olarak adlandırılan hormonlar salgılar. Bu hormonlar vücut ısısını, kalp hızını, sindirim sistemini ve diÄŸer temel iÅŸlevleri düzenlemeye yardımcı olur.
Tiroid bezi düzgün çalışmadığında vücutta önemli dengesizlikler oluÅŸabilir. EÄŸer tiroid az çalışıyorsa bu durum tıp literatüründe hipotiroidi olarak tanımlanır. Tiroid bezinin az çalışması durumunda da metabolizma yavaÅŸlar, kilo alımı, halsizlik ve soÄŸuk hissi gibi belirtiler ortaya çıkar. Tiroidin fazla çalışması da hipertiroidi olarak tanımlanır. Tiroidin fazla çalışması durumunda da metabolizma hızlanır, kilo kaybı, sinirlilik ve aşırı terleme gibi belirtiler görülebilir.
Tiroid Belirtileri Nelerdir?
Tiroid bezinin düzgün çalışmaması çeÅŸitli belirtilere yol açabilir. Tiroid bezinin saÄŸlıklı çalışmaması durumunda ortaya çıkan belirtiler kiÅŸi özelinde farklılık gösterir.
Tiroidin az çalışması durumu olan hipotiroidi belirtileri aÅŸağıdaki gibidir:
- Metabolizmanın yavaşlaması nedeniyle kilo almak
- Sürekli yorgun hissetmek
- Normalde sıcak havalarda bile üÅŸümek
- Cildin kuruması ve saçların dökülmesi
- Sindirim sisteminin yavaşlaması
- Duygusal durumlarda deÄŸiÅŸiklikler ve konsantrasyon güçlüÄŸü.
Tiroidin fazla çalışması durumu olan hipertiroidi belirtileri aÅŸağıdaki gibidir:
- Normal beslenmeye raÄŸmen kilo vermek
- Gerginlik, huzursuzluk veya aşırı endişe hali
- Normalden daha fazla terleme ve sıcak hissetme
- Kalp atışlarının hızlanması
- Uyumakta zorluk veya huzursuz uyku
- Ellerde veya vücutta hafif titreme
Tiroid Hastalıkları Nelerdir?
Tiroid hastalıkları, tiroid bezinin normal iÅŸlevinin bozulması sonucu ortaya çıkan saÄŸlık sorunlarıdır. Ä°ÅŸte en yaygın tiroid hastalıkları:
- Hipotiroidi: Tiroid bezinin yeterli hormon üretmemesi durumudur. Kilo alımı, yorgunluk, soÄŸuk hissi, kabızlık ve depresyon gibi belirtiler görülür.
- Hipertiroidi: Tiroid bezinin aşırı hormon üretmesi durumudur. Kilo kaybı, aşırı sinirlilik, kalp atışlarının hızlanması, terleme ve uyku problemleri gibi belirtiler ortaya çıkar.
- Tiroidit: Tiroid bezinin iltihaplanmasıdır. Hashimoto tiroiditi ve subakut tiroidit gibi türleri vardır. Boyunda aÄŸrı, tiroid hormonu seviyelerinde dalgalanmalar ve hipotiroidi veya hipertiroidi belirtileri görülebilir.
- Guatr: Tiroid bezinin büyümesi durumudur. Nodüller (yumrular) ile birlikte veya tek başına olabilir. Boyunda ÅŸiÅŸlik, yutma güçlüÄŸü veya nefes alma zorluÄŸu gibi sorunlara yol açabilir.
- Tiroid Nodülleri: Tiroid bezinde bulunan anormal büyümelerdir. Genellikle iyi huylu olsa da, bazen kanserli olabilir. ÇoÄŸu zaman belirti vermez, ancak boyunda bir kütle hissi veya ÅŸiÅŸlik olabilir.
- Tiroid Kanseri: Tiroid bezinde oluÅŸan kanser hücrelerinin anormal büyümesidir. Genellikle boyunda bir yumru, yutkunma güçlüÄŸü veya ses deÄŸiÅŸiklikleri gibi belirtiler olabilir.
Tiroid Neden Olur?
Tiroid hastalıklarının nedenleri çeÅŸitli faktörlere baÄŸlı olarak farklılık gösterir. “Tiroid hastalığı neden kaynaklanıyor?” sorusunun yanıtı aÅŸağıdaki gibidir:
- Öncelikle genetik faktörler ailede tiroid hastalığı öyküsü olan kiÅŸilerde tiroid problemleri yaÅŸama riskini artırır.
- Bağışıklık sistemi sorunları da önemli bir rol oynar. Otoimmün hastalıklar vücudun bağışıklık sisteminin kendi tiroid bezine saldırmasına neden olarak hipotiroidi veya hipertiroidi gibi durumları tetikleyebilir.
- Beslenme yetersizlikleri de tiroid saÄŸlığını etkileyebilir. ÖrneÄŸin yeterli iyot alımının olmaması tiroid hormonları üretimini azaltarak guatr ve hipotiroidiye yol açabilir.
- DiÄŸer taraftan aşırı iyot alımı da tiroid sorunlarına neden olabilir. Hormon düzensizlikleri özellikle hamilelik, menopoz veya doÄŸum sonrası dönemde tiroidin iÅŸlevini etkileyebilir.
- Çevresel faktörler de önemli bir etken olup bazı kimyasallar ve ağır metaller tiroid bezinin iÅŸlevini bozabilir.
- Tiroid bezine yapılan cerrahi müdahaleler veya yaralanmalar da hormon üretiminde sorunlara neden olabilir.
- Diyabet ve lupus gibi bazı kronik hastalıklar da tiroid problemlerini tetikleyebilir.
Tiroid YüksekliÄŸi Belirtileri Nelerdir?
Tiroid yüksekliÄŸi tıbbi olarak hipertiroidi olarak bilinir ve tiroid bezinin normalden fazla hormon üretmesi durumudur. Bu durum vücudun iÅŸleyiÅŸini hızlandırarak çeÅŸitli belirtilere yol açar. Tiroid yüksekliÄŸi belirtileri aÅŸağıdaki gibidir:
- Kilo kaybı
- Aşırı terleme
- Kalp çarpıntısı
- Sinirlilik ve gerginlik
- Uyku problemleri
- Yorgunluk
- Ellerde titreme
- Bağırsak hareketlerinde değişiklik
- Saç dökülmesi
- Düzensiz kalp hızı (aritmi)
- Isı hassasiyeti
- Kas güçsüzlüÄŸü
Tiroid DüÅŸüklüÄŸü Belirtileri Nelerdir?
Tiroid düÅŸüklüÄŸü tıbbi olarak hipotiroidi olarak adlandırılır ve tiroid bezinin yeterince hormon üretmemesi durumudur. Bu durum vücudunuzun enerji seviyelerini ve genel saÄŸlığını etkileyebilir. Ä°ÅŸte tiroid düÅŸüklüÄŸünün yaygın belirtileri aÅŸağıdaki gibidir:
- Kilo alımı
- Yorgunluk ve halsizlik
- SoÄŸuk hissi
- Kuru cilt ve saç dökülmesi
- Kabızlık
- Kas ve eklem ağrıları
- Depresyon ve ruh halinde deÄŸiÅŸiklikler
- Yavaş kalp atışı
- Adet düzensizlikleri
- Sesin kuruması ve kalınlaşması
- Yüksek kolesterol
- Ses boÄŸukluÄŸu
- İşitme sorunları
- Hafıza problemi belirtileri
Tiroid Nasıl Anlaşılır?
DoÄŸru tedavinin uygulanması için doÄŸru teÅŸhisin konulması önemlidir. Bu nedenle tiroid riski deÄŸerlendirme paketi teÅŸhis aÅŸamasında büyük önem taşır. Bu paketin içerisinde aÅŸağıdaki muayene ve testler bulunur:
- Check up muayenesi,
- Tg: Tiroid kanserin tespiti,
- AntiTg: Tiroid kanserin tespiti,
- T3: Tiroid/guatr hastalıklarının tanısı,
- T4: Tiroid/guatr hastalıklarının tanısı,
- TSH: Tiroid hastalıklarının ve fonksiyonlarının tanı ve takibi,
- Anti TPO: Tiroid hastalığının nedenini anlamaya yönelik kiÅŸinin kanında tiroid peroksidaz (TPO) antikorlarını saptamak için kullanılan test,
- Tiroid ultrasonu.
Tiroid Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tiroid hastalıklarının tedavisi tiroid bezinin az ya da fazla çalışmasına göre deÄŸiÅŸir. Tedavi yöntemleri hastalığın türüne ve ÅŸiddetine göre doktor tarafından belirlenir.
Hipotiroidi, tiroid hormonlarının yeterince üretilmediÄŸi bir durumdur. Tedavisi genellikle ömür boyu sürebilir. En yaygın tedavi yöntemi eksik olan tiroid hormonlarını dışarıdan almak için ilaç kullanmaktır. Bu ilaçlar vücudunuzun ihtiyacı olan hormonları dengeler. Ä°lacın dozu zamanla deÄŸiÅŸebileceÄŸinden düzenli olarak doktor kontrolüne gitmek önemlidir.
Hipertiroidi tiroid bezinin fazla hormon ürettiÄŸi bir durumdur. Tiroid bezinin fazla çalışmasını yavaÅŸlatan ilaçlar kullanılır. Ä°laçlar tiroid hormonu üretimini dengelemeye yardımcı olur. Ağız yoluyla alınan radyoaktif iyot tiroid bezinin fazla çalışan hücrelerini yok eder. Bu tedavi tiroid bezini küçültebilir ve hormon üretimini azaltabilir.
Tiroid bezinin bir kısmı ya da tamamı cerrahi olarak alınabilir. Genellikle ciddi vakalarda tercih edilir.
Küçük nodüller düzenli takip edilir bazı durumlarda ilaç tedavisi uygulanabilir. Büyük nodüller veya guatr solunum ya da yutma güçlüÄŸü yaratıyorsa cerrahi müdahale gerekebilir.
Tiroid hastalıklarında beslenme de önemlidir. Ä°yot alımına dikkat edilmesi, saÄŸlıklı ve dengeli bir diyet uygulanması hastalığın kontrol altında tutulmasına yardımcı olabilir. Ayrıca düzenli doktor kontrolleri ve tedaviye uyum önemlidir.
Tiroid Sağlığına İyi Gelen Besinler Nelerdir?
Ä°yot tiroid hormonlarının üretimi için çok önemlidir. Ä°yot açısından zengin besinler arasında deniz ürünleri (örneÄŸin balık, karides ve yosun), süt ve süt ürünleri bulunur. Bu besinleri düzenli tüketmek tiroidinizin saÄŸlıklı çalışmasına yardımcı olabilir.
Selenyum tiroid hormonlarının düzgün çalışması için gereklidir. Selenyum içeren yiyecekler arasında yumurta, tam tahıllar ve fındık yer alır.
Çinko tiroid hormonlarının üretiminde önemli bir rol oynar. Et, karides ve istiridye gibi kabuklu deniz ürünleri, mercimek, nohut ve kabak çekirdeÄŸi çinko açısından zengindir. Bu besinler tiroid saÄŸlığını korumaya yardımcı olabilir.
Demir eksikliÄŸi tiroid sorunlarına yol açabilir. Ispanak, kırmızı et, baklagiller ve kuru meyveler demir açısından zengindir. Düzenli olarak bu besinleri tüketmek tiroid fonksiyonunu destekler.
Antioksidanlar vücudun serbest radikallerle savaÅŸmasına yardımcı olur ve tiroid saÄŸlığını korur. Yaban mersini, böÄŸürtlen, kiraz, ıspanak ve brokoli gibi renkli meyve ve sebzeler antioksidan açısından zengindir.
Omega-3 yağ asitleri inflamasyonu azaltır ve tiroid sağlığını destekler. Somon, ceviz, keten tohumu ve chia tohumu gibi besinler omega-3 kaynağıdır.
B vitaminleri enerji üretimine yardımcı olur ve tiroid saÄŸlığını destekler. Tam tahıllar, tavuk, balık, yumurta ve süt ürünleri B vitaminleri açısından zengindir.
Tiroid Hastaları Ne Yememeli?
Tiroid hastaları için saÄŸlıklı beslenme büyük önem taşır. Bazı yiyecekler tiroid fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir veya ilaçlarla etkileÅŸime girebilir. Tiroid hastalarının kaçınması veya sınırlandırması gereken bazı besinler bulunur.
ÇiÄŸ Brüksel lahanası, brokoli, karnabahar ve lahana gibi sebzeler fazla miktarda ve çiÄŸ tüketilmemeli bunun yerine piÅŸirilerek tüketilmelidir. Soya sütü, tofu ve soya sosu gibi ürünler tiroid ilaçlarının emilimini engelleyebilir. Bu ürünleri tüketirken dikkatli olunmalı ve ilaçlardan en az 1 saat önce veya sonra alınmalıdır.
Aşırı iÅŸlenmiÅŸ gıdalar saÄŸlıksız yaÄŸlar ve ÅŸekerler tiroid saÄŸlığını olumsuz etkileyebilir. Yüksek yaÄŸ ve tuz içeriÄŸi ile tiroid fonksiyonlarını zorlayabilir. Åžekerli içecekler ve tatlılar kan ÅŸekerinde dalgalanmalara neden olarak enerji seviyelerini olumsuz etkileyebilir.
Gluten içeren gıdalar nedeniyle bazı tiroid hastaları, özellikle otoimmün tiroid hastalıkları gluten hassasiyeti yaÅŸayabilir. Gluten içeren buÄŸday, arpa ve çavdar gibi tahıllar bazı kiÅŸilerde iltihaplanmaya ve tiroid fonksiyonlarında bozulmaya neden olabilir.
Süt ve süt ürünleri tiroid ilaçlarının emilimini engelleyebilir. Tiroid ilaçlarını aldıktan sonra en az 1 saat bekleyip bu ürünleri tüketmek daha iyidir.
Kafein ve alkol, tiroid ilaçlarının etkisini azaltabilir ve tiroid hastalarının enerji seviyelerini dalgalandırabilir. Bu içecekleri tüketirken dikkatli olunmalı ve tiroid ilaçlarından en az 1 saat sonra alınmalıdır.
Ä°yot, tiroid hormonlarının üretiminde önemli olsa da, fazla miktarda alındığında tiroid fonksiyonlarını bozabilir. Ä°yot alımını dengede tutmak önemlidir. Doktorunuzun önerdiÄŸi iyot miktarına uymak gereklidir.
Salam, sosis gibi iÅŸlenmiÅŸ et ürünlerinden kaçınmak veya sınırlı tüketmek faydalı olabilir.
Tiroid Testi Nedir?
Tiroid testi tiroid bezinizin ne kadar saÄŸlıklı çalıştığını anlamak için yapılan kan testidir. Tiroid bezi, boynunuzda bulunan küçük bir bezdir ve vücudunuzun enerji kullanımını düzenleyen hormonlar üretir. Tiroid testleri bu hormonların seviyelerini ölçerek tiroidinizin az mı yoksa fazla mı çalıştığını tespit eder.
Tiroid Testi Türleri:
- TSH (Tiroid Uyarıcı Hormon) Testi: Tiroid bezini uyaran TSH hormonunun seviyesini ölçer. TSH seviyesi yüksekse tiroidiniz yavaÅŸ çalışıyor (hipotiroidi), düÅŸükse fazla çalışıyor (hipertiroidi) olabilir.
- T4 (Tiroksin) Testi: T4 hormonu, tiroidin salgıladığı ana hormondur. Serbest T4 testi, vücudunuzdaki aktif T4 hormon seviyesini gösterir. DüÅŸük seviyeler hipotiroidiyi, yüksek seviyeler hipertiroidiyi iÅŸaret eder.
- T3 (Triiyodotironin) Testi: T3 hormonu, vücudun enerji üretiminde önemli bir rol oynar. Bu test, hipertiroidiyi tespit etmek için kullanılır çünkü bazı durumlarda sadece T3 yüksek olabilir.
- Anti-Tiroid Antikor Testleri: Vücudun bağışıklık sisteminin tiroid bezine saldırıp saldırmadığını gösterir. Özellikle Hashimoto tiroiditi ve Graves hastalığı gibi otoimmün tiroid hastalıklarında kullanılır.
Tiroid Testi Ne Zaman Yapılır?
Tiroid testi genellikle halsizlik, aşırı yorgunluk, kiÅŸinin kilosunda belirgin deÄŸiÅŸme, sinirlilik hali, ellerde titreme, ciltte kuruluk, saçlarda dökülme, kalp atışlarında düzensizlik gibi belirtiler durumunda yapılır.
“Gebelikte tiroid testi ne zaman yapılır?” sorusunun yanıtı da konu hakkında sıklıkla merak edilir. Gebelikte tiroid testi anne adaylarının saÄŸlıklı bir gebelik geçirmesi için önemli bir adımdır. Tiroid bezi vücudun enerji seviyelerini ve birçok önemli fonksiyonu düzenleyen hormonlar üretir.
Gebelik sırasında tiroid hormonlarının dengede olması hem annenin hem de bebeÄŸin saÄŸlığı için gereklidir. GebeliÄŸin erken döneminde genellikle ilk üç ay içinde tiroid testi yapılır. Bu zaman dilimi tiroid hormonlarının bebeÄŸin geliÅŸimi için kritik olduÄŸu dönemdir. Ä°lk trimesterde yapılan test tiroid bezinin yeterli hormon üretip üretmediÄŸini kontrol eder. Tiroid hormonları eksikse (hipotiroidi) veya fazla ise (hipertiroidi) erken dönemde tedavi edilmesi bebeÄŸin saÄŸlıklı geliÅŸimi için önemlidir.
EÄŸer anne adayının tiroid sorunları geçmiÅŸte olmuÅŸsa veya ailede tiroid hastalığı öyküsü varsa doktorlar gebeliÄŸin ilerleyen dönemlerinde de tiroid fonksiyonlarını kontrol etmeyi önerebilir. Ayrıca gebelik sırasında yaÅŸanan aşırı yorgunluk, hızlı kilo kaybı veya alımı, çarpıntı gibi belirtiler tiroid problemlerini iÅŸaret edebilir ve bu durumda ek testler yapılabilir.
Genellikle gebeliÄŸin ikinci ve üçüncü trimesterlerinde rutin olarak TSH (Tiroid Uyarıcı Hormon) testi yapılmaz. Ancak doktorunuz ihtiyaç görürse veya belirli belirtiler gözlemlenirse bu dönemlerde de tiroid fonksiyonları kontrol edilebilir.
SIK SORULAN SORULAR
Tiroid bezi boynun ön kısmında Adem elmasının hemen altında yer alır.
Tiroid bezi az çalışırsa hipotiroidizm adı verilen bir durum ortaya çıkar ve bu durumda yorgunluk, kilo alımı, cilt kuruluÄŸu, soÄŸuk hassasiyeti ve depresyon gibi belirtiler görülür.
Tiroid bezi hızlı çalışırsa hipertiroidizm adı verilen bir durum ortaya çıkar ve bu durumda kilo kaybı, çarpıntı, aşırı terleme, sinirlilik ve titreme gibi belirtiler görülür.
Tiroid nodülü olanlar düzenli doktor kontrollerini ihmal etmemeli, nodüllerin büyümesini takip etmeli, aşırı iyot tüketiminden kaçınmalı ve belirtiler ağırlaşırsa doktorlarına baÅŸvurmalıdır.
Tiroid bezinde büyüme veya nodül oluÅŸumu boÄŸazda baskı yaparak öksürüÄŸe neden olabilir.
Tiroid problemleri genellikle sırt aÄŸrısına neden olmaz ancak tiroiddeki bazı büyümeler veya nodüller boyun ve omuz bölgesinde rahatsızlık hissi yaratabilir.
Tiroid bezinin az çalışması (hipotiroidizm) kaslarda aÄŸrı, kramp ve sertliÄŸe neden olabilir.
Semizotu tiroid için zararlı deÄŸildir aksine içerdiÄŸi omega-3 yaÄŸ asitleri ve antioksidanlar ile genel saÄŸlığa faydalı olabilir.
Tiroid bezinde büyüme veya nodül oluÅŸumu boÄŸaza baskı yaparak yutkunma zorluÄŸuna neden olabilir.
Tiroid bezi az çalışan kiÅŸiler doktor kontrolünde tiroid hormonlarını dengeleyen ilaçlar kullanmalı, düzenli test yaptırmalı ve saÄŸlıklı bir beslenme düzeni benimsemelidir.
Tiroid az çalıştığında (hipotiroidi) halsizlik, kilo alma, cilt kuruluÄŸu, soÄŸuÄŸa karşı hassasiyet ve depresyon gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Tiroid hastaları hamile kalmadan önce tiroid seviyelerini kontrol ettirmeli ve doktorun önerdiÄŸi tedaviyi düzenli uygulamalıdır. Tiroid hormonları dengelenmeden hamile kalmak hem anne hem de bebek için riskli olabilir.
Bebeklerde tiroid yüksekliÄŸi (hipertiroidi) hızlı kalp atışı, aşırı huzursuzluk, yetersiz kilo alma ve geliÅŸim geriliÄŸi gibi sorunlara yol açabilir. Erken teÅŸhis ve tedavi çok önemlidir.
Tiroid bezi vücudun enerji kullanımını düzenleyen hormonlar salgılar. Bu hormonlar metabolizmayı, kalp atışını, vücut ısısını ve birçok önemli fonksiyonu kontrol eder.
Tiroid hastalığında tiroid hormonları ya fazla ya da az üretilir. Bu da vücudun dengesini bozarak enerji, kilo, kalp hızı ve ruh hali gibi alanlarda sorunlara yol açar.
Tiroid hastalığı ciddiye alınmalıdır. Tedavi edilmezse kalp hastalığı, kilo sorunları ve ruhsal bozukluklar gibi ciddi komplikasyonlar ortaya çıkabilir.
Tiroid sorunları ilaç tedavisi, beslenme alışkanlığı düzenlemeleri ve bazen ameliyatla düzeltilebilir. Doktorun önerdiÄŸi tedavi düzenli olarak takip edilmelidir.
Tedavi edilmezse kalp sorunları, kısırlık, kilo deÄŸiÅŸiklikleri, ruhsal problemler ve yaÅŸam kalitesinde ciddi düÅŸüÅŸ görülebilir.
Tiroid hormonu aşırı fazla ya da az olduÄŸunda ve bu durum tedavi edilmediÄŸinde kalp problemleri, kemik erimesi, gebelik komplikasyonları gibi ciddi sorunlara yol açabilir.
Tiroid hastalığı tedavi edilmezse risklidir ancak düzenli tedavi ile kontrol altına alınabilir.
Bazı tiroid hastalıkları tedaviyle tamamen düzelebilir ancak bazıları ömür boyu tedavi gerektirebilir.
Stres tiroid hastalığını doÄŸrudan baÅŸlatmaz ancak var olan tiroid sorunlarını kötüleÅŸtirebilir.
Yorum Ekle
